Dự thảo LUẬT NHÀ GIÁO: Chính sách tiền lương của nhà giáo được bố trí ưu tiên

Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội tổ chức tọa đàm tham vấn chuyên gia về dự thảo Luật Nhà giáo. Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Thị Mai Hoa chủ trì Tọa đàm.

Tại Tọa đàm, các đại biểu nghe đại diện Thường trực Ban soạn thảo báo cáo những nội dung chính sách lớn trong dự thảo Luật Nhà giáo. 

Theo đó, dự thảo Luật Nhà giáo có bố cục gồm 9 chương 45 điều, quy định về hoạt động nghề nghiệp, quyền và nghĩa vụ của nhà giáo; chức danh, chuẩn nghề nghiệp nhà giáo; tuyển dụng, sử dụng nhà giáo; chính sách tiền lương, đãi ngộ đối với nhà giáo; đào tạo, bồi dưỡng và hợp tác quốc tế đối với nhà giáo; tôn vinh, khen thưởng và xử lý vi phạm đối với nhà giáo; quản lý nhà giáo.

Các chính sách trong dự thảo Luật đã được Chính phủ đề xuất và Quốc hội thông qua gồm: Định danh nhà giáo; tiêu chuẩn và chức danh nhà giáo; tuyển dụng, sử dụng và chế độ làm việc của nhà giáo; đào tạo, bồi dưỡng, đãi ngộ và tôn vinh nhà giáo; quản lý nhà nước về nhà giáo. 

Các chính sách này nhằm cụ thể hóa quan điểm chỉ đạo của Đảng: “Phát triển giáo dục đào tạo là quốc sách hang đầu, nhà giáo có vai trò quyết định chất lượng giáo dục”; kiến tạo môi trường pháp lý thuận lợi để phát triển, chuẩn hóa và nâng cao chất lượng nhà giáo; đảm bảo bình đẳng giữa nhà giáo công lập và nhà giáo ngoài công lập về chất lượng và hoạt động nghề nghiệp; thảo gỡ những vướng mắc, khó khăn trong thực tiễn quản lý nhà giáo.

Các quy định chung và định danh nhà giáo, quyền và nghĩa vụ của nhà giáo, đạo đức nhà giáo, chức danh và chuẩn nghề nghiệp nhà giáo được quy định ở Chương I, Chương II, chương III (13 Điều). 

Đối tượng, phạm vi áp dụng của Luật Nhà giáo là nhà giáo trong các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, bao gồm nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập, nhà giáo trong các cơ sở giáo dục ngoài công lập. 

Các điều khoản cụ thể được quy định nhằm chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo thông qua hệ thống chức danh, chuẩn nghề nghiệp nhà giáo với các tiêu chuẩn bám sát yêu cầu về năng lực nghề nghiệp gắn với từng cấp học và trình độ đào tạo. 

Nhà giáo trong các cơ sở giáo dục ngoài công lập được bình đẳng với nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập về định danh, chuẩn nghề nghiệp, các quyền, nghĩa vụ cơ bản và một số chính sách như đào tạo, bồi dưỡng, tôn vinh, khen thưởng, xử lý vi phạm.

Chính sách tuyển dụng, sử dụng và chế độ làm việc của nhà giáo; Đào tạo, bồi dưỡng, đãi ngộ và tôn vinh nhà giáo được quy định tại Chương IV, Chương V, Chương VI, Chương VII.

Lương cơ bản theo bảng lương nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp

Theo đó, dự thảo Luật đã quy định làm rõ định hướng giao quyền chủ động cho ngành Giáo dục trong tuyển dụng, sử dụng nhà giáo; quy định việc tuyển dụng nhà giáo đảm bảo phải có thực hành sư phạm nhằm lựa chọn người có đủ năng lực gắn với chuẩn nghề nghiệp nhà giáo, đáp ứng hoạt động nghề nghiệp nhà giáo theo từng cấp học, trình độ đào tạo. 

Các chính sách điều động, biệt phái, thuyên chuyển, dạy liên trường, liên cấp đối với nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập được quy định đầy đủ, làm căn cứ để bố trí, phân công nhà giáo phù hợp với đặc điểm hoạt động nghề nghiệp và các yêu cầu của ngành Giáo dục. 

Chính sách tiền lương của nhà giáo được bố trí ưu tiên. Trong đó, lương cơ bản theo bảng lương nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp; nhà giáo được hưởng phụ cấp ưu đãi nghề và các phụ cấp khác tùy theo tính chất công việc, theo vùng theo quy định của pháp luật…

Cần khẳng định rõ hơn nữa vai trò trung tâm của nhà giáo trong hệ thống giáo dục

Qua thảo luận, các đại biểu cho rằng, dự thảo Luật Nhà giáo đã được chuẩn bị công phu, đề cập được nhiều vấn đề. 

Tổng thể dự thảo Luật đã nêu được tương đối đầy đủ các vấn đề và nội dung cần thiết ban hành đối với việc quản lý và nâng cao chất lượng của đội ngũ nhà giáo đáp ứng được tinh thần cải cách hành chính và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trước mắt cũng như lâu dài.

Tuy nhiên các đại biểu cho rằng, dự thảo Luật cần khẳng định rõ hơn nữa vai trò trung tâm của nhà giáo trong hệ thống giáo dục, góp phần định hướng và nâng cao vị thế của nghề giáo trong xã hội. 

Đồng thời cần có quy định về bảo vệ danh dự, nhân phẩm, quyền lợi chính đáng của nhà giáo trước các hành vi xâm phạm; cơ chế hỗ trợ nhà giáo trong điều kiện đặc biệt (giáo viên công tác ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo; giáo viên khuyết tật hoặc đang trong điều kiện khó khăn).

GS.TS Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho rằng, phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật nên điều chỉnh theo hướng quy định về vị trí, vai trò của nhà giáo; hoạt động nghề nghiệp, quyền và nghĩa vụ của nhà giáo; tiêu chuẩn, chức danh, chuẩn nghề nghiệp nhà giáo; tuyển dụng, sử dụng nhà giáo; chính sách tiền lương, đãi ngộ và bảo vệ nhà giáo; đào tạo, bồi dưỡng và hợp tác quốc tế đối với nhà giáo; tôn vinh, khen thưởng và xử lý vi phạm đối với nhà giáo; trách nhiệm của Nhà nước và xã hội trong việc phát triển đội ngũ nhà giáo; quản lý nhà giáo. 

Như vậy, sẽ đảm bảo đầy đủ hơn, thể hiện được cả quyền lợi, nghĩa vụ của nhà giáo và trách nhiệm của Nhà nước, xã hội đối với nhà giáo

Ngoài ra, để đảm bảo quyền lợi của nhà giáo được bảo vệ toàn diện, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển đội ngũ nhà giáo bền vững, GS.TS Phan Trung Lý cho rằng, dự thảo Luật cần bổ sung một số quyền quan trọng của nhà giáo như: Tự do học thuật, quyền phản biện chính sách giáo dục, bảo vệ trước bạo lực học đường, quyền làm việc trong môi trường lành mạnh và quyền hưởng chế độ đãi ngộ phù hợp...

Góp ý tại Tọa đàm, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Nội vụ Lê Trọng Vinh cho rằng, trong dự thảo luật có nhiều nội dung liên quan đến các luật, các nghị định chuyên ngành khác như: Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Viên chức, Bộ Luật Lao động, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Giáo dục, Luật giáo dục nghề nghiệp. Luật Giáo dục Đại học… Đây là vấn đề rất khó khi xây dựng các điều khoản trong Luật, nên một sô điều đều giao cho Chính phủ quy định chi tiết. 

Do vậy, cần tiến hành rà soát các văn bản hiện hành cũng như các quy định tại các điều trong Dự thảo Luật kỹ lưỡng, nếu có trùng lắp thì có thể dẫn chiếu nội dung đó thực hiện theo các luật chuyên ngành, trường hợp không cần thiết phải quy định thì nên loại bãi bỏ hoặc sửa đổi, bổ sung.

Ngoài ra về kỹ thuật lập pháp, các đại biểu cho rằng còn một số nội dung cần quy định chặt chẽ hơn. Về trách nhiệm quản lý, nên đẩy mạnh phân cấp, phân quyền tối đa trong quản lý giáo dục; quy định rõ trách nhiệm của từng cơ quan, từng cấp và thiết kế công cụ để tăng cường giám sát, kiểm tra, kiểm soát quyền lực; tăng cường hợp tác công tư trong đào tạo nhà giáo; tạo thuận lợi cho nhà giáo hành nghề trong khuôn khổ pháp luật. 

Cùng với đó, cắt giảm tối đa thủ tục hành chính, xóa bỏ cơ chế xin cho, giảm chi phí tuân thủ, phiền hà cho người dân, các tổ chức và nhà giáo…

Phát biểu kết thúc Tọa đàm, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Thị Mai Hoa nhấn mạnh, dự án Luật Nhà giáo là dự án Luật quan trọng, đang được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm, do vậy, các ý kiến góp ý kỹ lưỡng, trách nhiệm của các đại biểu tại Tọa đàm sẽ là những thông tin, cơ sở hữu ích để Ủy ban tiếp tục nghiên cứu, tổng hợp, hoàn thiện dự thảo Luật Nhà giáo, với tinh thần những gì đã rõ, đã chín thì đưa vào luật; những chính sách mới chưa đánh giá tác động thì sẽ tiếp tục nghiên cứu. 

“Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội sẽ phối hợp với Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tiếp tục rà soát kỹ lưỡng, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật”, Phó Chủ nhiệm Nguyễn Thị Mai Hoa cho biết.