Dự thảo Luật Nhà giáo: Cần phải xác định rõ nguồn lực thực hiện chính sách tiền lương, đãi ngộ nhà giáo

Dự án Luật Nhà giáo đang được Chính phủ hoàn thiện và dự kiến sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 8 sắp tới. Tại Phiên họp thẩm tra sơ bộ về dự án Luật Nhà giáo vừa qua, nhiều ý kiến đại biểu đề nghị Cơ quan soạn thảo đánh giá kỹ tác động, tính khả thi của các chính sách mới trong dự thảo Luật Nhà giáo.

Nhiều chính sách mới về tiền lương, chế độ ưu đãi cho nhà giáo

Theo Cơ quan soạn thảo, việc soạn thảo dự án Luật Nhà giáo đã được tiến hành theo đúng trình tự, thủ tục quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Thời gian qua, Cơ quan soạn thảo đã tổ chức nhiều hoạt động phục vụ cho việc nghiên cứu xây dựng dự án Luật, tổ chức nhiều cuộc tọa đàm, hội thảo với sự tham gia các bộ, cơ quan ngang bộ, các trường đại học, đại diện cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục tại các tỉnh, thành phố, các chuyên gia, nhà khoa học trong nước và nước ngoài để góp ý kiến đối với dự thảo Luật; các hoạt động khảo sát trong nước.

Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục Vũ Minh Đức cho biết, so với quy định hiện hành tại các Luật liên quan, dự thảo Luật Nhà giáo đã khẳng định và làm rõ hơn vai trò của nhà giáo nhằm thể chế hoá chủ trương, đường lối của Đảng tại Kết luận số 14-KL/TW ngày 26/7/2002, Hội nghị lần thứ sáu, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá IX (trong đó, xác định: “Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng của giáo dục và được xã hội tôn vinh”), Chỉ thị số 40/2004/CT-TW ngày 15/6/2004 của Ban Chấp hành Trung ương (“nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực lượng nòng cốt, có vai trò quan trọng”).

Từ việc nhìn nhận sâu sắc vai trò của nhà giáo, Cơ quan soạn thảo đã bổ sung nhiều chính sách mới về tiền lương, chế độ ưu đãi đối với nhà giáo như: Quy định lương nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp và được hưởng các phụ cấp ưu đãi nghề và các phụ cấp khác tùy theo tính chất công việc, theo vùng theo quy định của pháp luật; quy định tiền lương và các chính sách theo lương của nhà giáo công tác tại các cơ sở giáo dục dân lập, tư thục và các cơ sở giáo dục công lập tự chủ chi thường xuyên, cơ sở giáo dục công lập tự chủ chi thường xuyên và chi đầu tư không ít hơn tiền lương và các chính sách theo lương của nhà giáo quy định tại Luật này có cùng trình độ đào tạo, cùng thâm niên, cùng chức danh trong các cơ sở giáo dục công lập đang hưởng lương từ ngân sách nhà nước.

Đồng thời, để đảm bảo nhà giáo vẫn được hưởng phụ cấp thâm niên cho đến khi Nhà nước có hướng dẫn mới về chính sách tiền lương, dự thảo Luật quy định tại Điều khoản chuyển tiếp: “Nhà giáo tiếp tục được hưởng phụ cấp thâm niên nhà giáo cho đến khi thực hiện chính sách tiền lương mới”…

Cần đánh giá đầy đủ tác động và tính khả thi

Tại Phiên họp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Thị Mai Hoa cho biết, dự thảo Luật Nhà giáo quy định nhiều chính sách mới liên quan tới nguồn lực về tài chính, nhân lực. Tuy nhiên, Báo cáo đánh giá tác động và Tờ trình của Chính phủ, ngoài vấn đề tiền lương, chưa có đánh giá cụ thể về những vấn đề khác.

Qua thảo luận, một số ý kiến đề nghị cân nhắc quy định tiền lương và các chính sách theo lương của nhà giáo ở cơ sở giáo dục ngoài công lập không ít hơn tiền lương và các chính sách theo lương của nhà giáo có cùng trình độ đào tạo, cùng thâm niên, cùng chức danh của nhà giáo công lập (khoản 2 Điều 44). 

Bởi Bộ luật Lao động quy định tiền lương thực hiện theo thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động. Do vậy, Cơ quan soạn thảo cần xem xét tính khả thi của quy định này. 

Bên cạnh đó, việc giao Chính phủ quy định thang, bảng lương và nội dung liên quan đến tiền lương, phụ cấp đối với nhà giáo tại khoản 4 cũng có thể dẫn đến cách hiểu sẽ có một thang, bảng lương riêng dành cho nhà giáo. Vì vậy, dự thảo Luật cũng cần thể hiện rõ nội dung này trong các quy định.

Cần xem xét để đảm bảo thống nhất với quy định về cải cách tiền lương thời gian qua

Theo Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Minh Nam, đối với các quy định về chính sách tiền lương, đãi ngộ nhà giáo được quy định tại Chương 5, 6, 7, Cơ quan soạn thảo cần phải xác định rõ nguồn lực. Qua nghiên cứu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Minh Nam nhận thấy, trong Tờ trình của Chính phủ có khẳng định các chính sách này cơ bản không làm tăng nguồn lực.

“Nhưng rõ ràng nguồn lực tài chính có thay đổi, vì dự thảo Luật đang quy định lương của nhà giáo đang được xếp cao nhất trong trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp, sắp xếp lại nguồn lương cho nhà giáo sẽ tác động đến nguồn lực tài chính”, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Minh Nam nhấn mạnh.

Do đó, đại biểu cho rằng, cần phải đánh giá thật đầy đủ, toàn diện tác động và tính khả thi của chính sách này. Bộ Tài chính cũng cần nghiên cứu và có ý kiến đối với nội dung này xem có đảm bảo để thực hiện trong thực tiễn hay không. Ngoài ra, liên quan đến quy định về Điều khoản chuyển tiếp: “Nhà giáo tiếp tục được hưởng phụ cấp thâm niên nhà giáo cho đến khi thực hiện chính sách tiền lương mới”, nhà giáo được hưởng phụ cấp..., Cơ quan soạn thảo cũng cần xem xét để đảm bảo thống nhất với quy định về cải cách tiền lương thời gian qua.

Nêu ý kiến về nội dung này, Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật Đồng Ngọc Ba bày tỏ ủng hộ việc xếp lương nhà giáo ưu tiên ở mức cao nhất, tuy nhiên cần phải đánh giá kỹ nguồn lực thực hiện. 

Bên cạnh đó, Nghị quyết 27-NQ/TW đã yêu cầu bãi bỏ phụ cấp thâm niên nghề, nhưng dự thảo Luật vẫn quy định chính sách phụ cấp, hỗ trợ. “Không biết quy định như vậy có đúng tinh thần của Nghị quyết 27-NQ/TW hay không, Cơ quan soạn thảo cần phải tiếp tục rà soát”, Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật Đồng Ngọc Ba nói.

Bên cạnh đó, đối với quy định miễn giảm học phí cho con của nhà giáo đang trong thời gian công tác tại Điều 45, các đại biểu cho rằng, mặc dù đây là chính sách mới, có ý nghĩa động viên nhà giáo, nhưng cũng cần có đánh giá tác động kỹ lưỡng để bảo đảm khả thi khi Luật có hiệu lực./.