Dự án Nâng cao năng lực quan trắc và giám sát môi trường trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn (sau đây viết tắt là dự án) được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 1781/QĐ-UBND ngày 30/9/2019.
Quy mô dự án đầu tư xây dựng 3 trạm quan trắc không khí tự động và 1 trung tâm điều hành, đầu tư máy móc, thiết bị cho phòng thí nghiệm để phục vụ nhu cầu phân tích, quan trắc hiện trạng của Trung tâm Tài nguyên và Môi trường thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường; tổng mức đầu tư 47.040,574 triệu đồng nguồn vốn từ nguồn ngân sách sự nghiệp môi trường; hình thức quản lý đầu tư được chủ đầu tư trực tiếp quản lý dự án.
Sau khi tổ chức lựa chọn nhà thầu, ngày 6/12/2019, với trách nhiệm của chủ đầu tư dự án, Sở Tài nguyên và Môi trường đã ký Hợp đồng số 35/HĐKT/STNMT-UTTC-PL (Hợp đồng số 35) với nhà thầu trúng thầu là Liên danh Công ty Cổ phần Uy tín toàn cầu và Công ty Cổ phần Tư vấn công nghệ và thiết bị Phan Lê (nhà thầu liên danh) để thực hiện Gói thầu số 05.
Qua thanh tra cho thấy, việc lập, thẩm định dự án còn có nội dung chưa đảm bảo quy định, cụ thể: Nhà thầu tư vấn lập Báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế bản vẽ thi công sử dụng báo giá thiết bị của Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Công nghệ Tân Phú để lập dự toán; mặc dù báo giá thiết bị có quy định “hiệu lực của báo giá là 90 ngày kể từ ngày thông báo”, tuy nhiên báo giá không có thông tin về ngày, tháng đặt với báo giá, do đó không có cơ sở để xác định hiệu lực của báo giá.
Quá trình thực hiện Hợp đồng số 35, ngày 13/12/2019, nhà thầu liên danh có Văn bản số 98/UTTC về việc giải trình sai khác thiết bị Hợp đồng 35 gửi Sở Tài nguyên và Môi trường; theo đó nhà thầu liên danh có đề xuất thay đổi về model, xuất xứ, thông số kỹ thuật đối với danh mục thiết bị với tổng giá trị là 893,37 triệu đồng.
Qua xem xét hồ sơ, nhà thầu trúng thầu đã lập danh mục 12 thiết bị theo đề nghị tại Văn bản số 98/UTTC. Tuy nhiên, không làm rõ lý do đề nghị thay thế thiết bị; kiểm tra, thẩm định các thiết bị đề nghị được thay thế có đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn, chất lượng theo hồ sơ mời thầu hay không; không tổ chức thẩm định giá các thiết bị đề nghị được thay thế; không có văn bản của chủ đầu tư về việc xem xét, giải quyết đề nghị của nhà thầu liên danh; không có phiếu lý lịch hợp đồng, văn bản ký kết giữa chủ đầu tư và nhà thầu về việc thống nhất thay đổi thiết bị so với hồ sơ trúng thầu và hợp đồng đã ký theo quy định.
Kiểm tra hồ sơ quản lý chất lượng gói thầu cho thấy, đối với thiết bị nhập khẩu gồm có chứng nhận xuất xứ, chứng nhận chất lượng và số lượng thiết (đều được đính chứng bản dịch), khai báo hàng hóa nhập khẩu (thông quan); đối với thiết bị mua trong nước, có phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng của nhà sản xuất.
Kiểm tra hồ sơ nghiệm thu còn có nội dung không đảm bảo quy định như: Biên bản nghiệm thu thiết bị chạy thử liên tục không tải đối với trạm quan trắc môi trường tự động (ngày 21/12/2019), không ghi ngày thông qua và thành phần tham gia nghiệm thu; có 20 loại thiết bị được chủ đầu tư, nhà thầu liên danh, nhà thầu tư vấn giám sát thi công lắp đặt thiết bị và đơn vị sử dụng tổ chức nghiệm thu, trong khi thực tế tại thời điểm nghiệm thu chưa có thiết bị, là không đúng quy định tại Điều 27 Nghị định số 46/2015/NĐ-CP ngày 12/5/2015 của Chính phủ, về quản lý chất lượng công trình xây dựng và bảo trì công trình xây dựng.
Công ty TNHH Tư vấn và Xây dựng HDC là nhà thầu tư vấn lập hồ sơ mời thầu, đánh giá hồ sơ dự thầu; không thực hiện cùng việc thẩm định hồ sơ mời thầu, thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu.
Sở Tài nguyên và Môi trường đã thanh toán chi phí thẩm định hồ sơ mời thầu, thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu cho Công ty TNHH Tư vấn và xây dựng HDC toàn bộ 127.539.000 đồng, vượt định mức theo quy định với số tiền 42.513.000 đồng; phải xử lý thu hồi.
Liên quan đến thực hiện Hợp đồng số 35, ngày 18/12/2023 Chánh Thanh tra tỉnh Lạng Sơn đã có Văn bản số 100/TTr-NVI chuyển Cơ quan Điều tra, Công an tỉnh điều tra làm rõ một số dấu hiệu sai phạm, trong đó có nội dung các nhà thầu trong liên danh không thực hiện đúng thoả thuận liên danh, không thực hiện đúng theo Hợp đồng số 35 đã ký với Sở Tài nguyên và Môi trường; Công ty Cổ phần Tiến bộ quốc tế (Công ty AIC), không phải là thành viên của nhà thầu liên danh nhưng thực hiện nhập khẩu và cung cấp cho Công ty Cổ phần Tư vấn công nghệ và thiết bị Phan Lê (nhà thầu tham gia liên danh) để thực hiện lắp đặt 3 trạm quan trắc không khí tự động.
Từ kết quả thanh tra nêu trên, đối chiếu với các quy định của pháp luật, Chánh Thanh tra tỉnh yêu cầu Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tổ chức kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân để xảy ra thiếu sót, sai phạm được chỉ ra qua thanh tra; xử lý theo tính chất, mức độ để xử lý theo quy định.
Nghiêm túc chấn chỉnh, rút kinh nghiệm và khắc phục ngay những hạn chế, thiếu sót đã được chỉ ra qua thanh tra. Tổ chức thu hồi, nộp số tiền 42.513.000 đồng vào tài khoản tạm giữ để xử lý.