Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trả lời chất vấn

Nội dung chất vấn tập trung vào thực trạng và giải pháp phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục đại học gắn với yêu cầu tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội;

Việc thực hiện quy định của pháp luật về dạy thêm, học thêm; Công tác bảo đảm môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện; phòng, chống bạo lực học đường; bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm trong trường học.

Phát biểu mở đầu Phiên chất vấn, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nêu rõ, 80 năm trước, ngay sau ngày tuyên bố độc lập ngày 2/9/1945, dẫu chưa tuyên bố nhưng với các chính sách thiết thực, áp dụng tức thì, Chính phủ của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã định vị trong thực tế rằng, giáo dục là quốc sách hàng đầu, là đột phá chiến lược và hơn thế, để đất nước và quốc dân đồng bào thoát đói, thoát dốt, thoát nghèo, thoát lạc hậu. 

Các chính sách này đã được triển khai ráo riết với tinh thần hành động cao và ngay lập tức đã mang lại hiệu quả, giúp cho quốc dân rõ đường lối để đi, để dân tộc đạt được độc lập và đất nước phát triển. Dân tộc ta đã từng bước thoát yếu nhờ thoát dốt.

Từ đó đến nay, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng và đặc biệt chăm lo cho giáo dục và đào tạo. Tại thời điểm này, ngành Giáo dục đang triển khai các hoạt động thiết thực để kỷ niệm 80 năm ngành Giáo dục. 80 năm qua, ngành Giáo dục nước nhà đã đạt được những kết quả to lớn, góp phần tạo nên cơ đồ và tiềm lực của đất nước như ngày hôm nay.

Thay mặt ngành Giáo dục và đào tạo, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn gửi lời cảm ơn sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ; cảm ơn sự quan tâm và ủng hộ của các đại biểu Quốc hội, của toàn thể người dân, người dạy và người học cả nước đã luôn quan tâm chăm lo cho giáo dục suốt 80 năm qua.

"Tại thời điểm này, ngành Giáo dục và Đào tạo đang được lãnh đạo Đảng, Nhà nước quan tâm chỉ đạo và chăm lo hơn bao giờ hết", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn xúc động chia sẻ.

Bộ trưởng cho biết, chỉ trong thời gian ngắn, lãnh đạo Đảng, Nhà nước đưa ra nhiều quan điểm chỉ đạo và quyết sách mang tính đột phá, mạnh mẽ để phát triển giáo dục, trong đó có việc ban hành Kết luận số 91- KL/TW, ngày 12/8/2024 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 4/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI "Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế", tiếp tục chỉ đạo đổi mới giáo dục và đào tạo.

Đó là các chỉ đạo miễn học phí cho học sinh mầm non, phổ thông công lập và hỗ trợ người học tại các trường ngoài công lập; là chủ trương phổ cập cho học sinh mầm non; là Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, mà các cơ sở giáo dục đại học là nơi nhận được nhiều điểm thuận lợi và cơ hội để phát triển.

Gần đây nhất, Bộ Chính trị đang chỉ đạo việc xây dựng một nghị quyết mới về hiện đại hóa, đột phá phát triển, chấn hưng giáo dục và đào tạo, trong đó có định hướng cho phép ngành Giáo dục xây dựng và trình cấp có thẩm quyền một chương trình mục tiêu quốc gia để hiện đại hóa và phát triển giáo dục và đào tạo.

"Đó thực sự là những đột phá mở đường cho giáo dục phát triển, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới, trao truyền cho ngành Giáo dục và đào tạo sứ mệnh mới, nhiệm vụ mới, tầm nhìn mới và một chặng đường phát triển mới", ông Nguyễn Kim Sơn nói.

Trưởng ngành Giáo dục và Đào tạo cho biết, cách đây ít hôm, Quốc hội vừa thông qua Luật Nhà giáo với nhiều điểm mới, quan trọng để phát triển đội ngũ nhà giáo. Thay mặt cho gần 1,6 triệu nhà giáo, Bộ trưởng bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng, đứng đầu là Tổng Bí thư Tô Lâm, tới Quốc hội, Chính phủ và toàn thể nhân dân.

Dù đã đạt được nhiều kết quả hết sức to lớn, quan trọng, song Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo thẳng thắn thừa nhận, ngành Giáo dục cũng đối mặt với nhiều thách thức lớn trong việc nâng cao chất lượng, phát triển quy mô, cơ cấu, trình độ, nâng cao dân trí, phát triển nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, xây dựng xã hội học tập và đổi mới việc dạy và học thường xuyên, học tập suốt đời, thực hiện công bằng giáo dục, kiến lập nền giáo dục lành mạnh, an toàn nhân văn và hiện đại.

"Những thách thức lớn đó đòi hỏi toàn ngành Giáo dục cần nỗ lực lớn hơn, sáng tạo nhiều hơn, đổi mới mạnh mẽ hơn, vượt qua khó khăn để đáp ứng được sự quan tâm và kỳ vọng lớn. Ngành Giáo dục ý thức được đầy đủ, vinh dự, trách nhiệm của mình trước Đảng, trước Tổ quốc và nhân dân", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.

Liên quan đến các nội dung được Quốc hội tiến hành chất vấn, thay mặt ngành Giáo dục thực hiện trách nhiệm giải trình, trao đổi, song đây cũng là dịp để giãi bày và học hỏi, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn trân trọng cảm ơn Quốc hội đã chọn lĩnh vực Giáo dục và đào tạo chất vấn đợt này; khẳng định sẽ trả lời các vấn đề chất vấn có phạm vi sâu rộng, thời gian trả lời câu hỏi ngắn và tức thì; đồng thời mong muốn nhận được sự chia sẻ của các đại biểu Quốc hội.

Giáo dục, đào tạo là việc khó, cần sự đồng lòng của toàn xã hội

Phát biểu kết thúc Phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với lĩnh vực giáo dục - đào tạo thuộc trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Phiên chất vấn đã diễn ra sôi nổi, trên tinh thần xây dựng, trách nhiệm cao. 

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đã trả lời cơ bản đầy đủ các vấn đề đại biểu nêu, đồng thời cũng thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế và cam kết về việc hoàn thiện chính sách, pháp luật cũng như giải pháp thực hiện trong thời gian tới.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, tại phiên họp, đã có 43 đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi, 12 đại biểu tranh luận; còn 23 đại biểu đăng ký nhưng chưa được đặt câu hỏi do hết thời gian.

Chủ tịch Quốc hội ghi nhận nhiều kết quả quan trọng mà ngành giáo dục và đào tạo đã đạt được như: giáo dục đại học tiếp tục được đổi mới, tạo chuyển biến về chất lượng đào tạo nguồn nhân lực và nghiên cứu khoa học. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục cơ bản được chuẩn hoá; cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học được cải thiện. 

Công tác phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh được chú trọng, góp phần bảo đảm tốt hơn môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện.

Tuy nhiên bên cạnh những thành quả đạt được, Chủ tịch Quốc hội cũng chỉ rõ vẫn còn có những hạn chế cần khắc phục trong thời gian tới như: việc thực hiện tự chủ giáo dục đại học còn lúng túng, nhận thức chưa đầy đủ.

Giáo dục đại học chưa thực sự gắn với thị trường lao động, chưa đáp ứng yêu cầu nhân lực cho các ngành kinh tế mới, công nghệ cao; Việc tuyển sinh, phân tán các trường đại học, công tác tư vấn tâm lý giáo dục học đường, dạy thêm, học thêm, giảm tải chương trình…còn những vấn đề đặt ra.

Hoạt động nghiên cứu khoa học gắn với đào tạo còn nhiều hạn chế; Bạo lực học đường còn diễn biến phức tạp. Tình trạng học sinh tử vong do đuối nước, tai nạn giao thông còn nhiều lo ngại. Việc kiểm soát chất lượng bữa ăn học đường ở một số nơi chưa chặt chẽ, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm.

Chỉ rõ những hạn chế trên, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp thu tối đa ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, chỉ đạo quyết liệt việc thực hiện các giải pháp đã đề ra.

Tiếp tục tập trung rà soát, hoàn thiện cơ chế, tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế, phân cấp, phân quyền; nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, quy hoạch các trường đại học, thiết lập hệ thống quản trị đại học tiên tiến. 

Phát triển đội ngũ giảng viên, các nhà khoa học đủ năng lực, trình độ đáp ứng việc giảng dạy trong lĩnh vực khoa học cơ bản, các ngành kỹ thuật và công nghệ then chốt.

Hoàn thiện quy định pháp luật, hướng dẫn, phổ biến, truyền thông rõ hơn về dạy thêm, học thêm. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, đảm bảo thực hiện chủ trương tổ chức dạy học 2 buổi/ngày. 

Tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo, thiết bị dạy học thông minh, đổi mới phương pháp, hình thức kiểm tra, đánh giá, nâng cao hơn nữa chất lượng học chính khóa. Ứng dụng chuyển đổi số để cung cấp thông tin cho cha mẹ học sinh và học sinh, hỗ trợ học sinh học tập hiệu quả hơn. 

Tiếp tục quán triệt và chỉ đạo thực hiện nghiêm các quy định trong việc bảo đảm môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng, chống bạo lực học đường.

Chú trọng công tác xây dựng văn hóa học đường, thực hiện đầy đủ, thực chất các quy tắc ứng xử văn hóa trong trường học. Phối hợp giữa các cơ quan liên quan để xử lý, gỡ bỏ các thông tin phản cảm, có nội dung bạo lực đến trẻ em và học sinh trên mạng xã hội. Bố trí đủ nguồn lực, bảo đảm chất lượng bữa ăn học đường. 

Tăng cường thanh tra, kiểm tra huy động sự tham gia của Ban đại diện cha mẹ học sinh trong việc giám sát an toàn thực phẩm, vệ sinh trường học tại các cơ sở giáo dục. 

Phối hợp triển khai các giải pháp bảo vệ sức khỏe cho học sinh, sinh viên, trong đó ưu tiên dạy bơi an toàn và giáo dục pháp luật về trật tự an toàn giao thông.

Tiến hành chất vấn theo cách thức "hỏi nhanh, đáp gọn"

Trước đó, phát biểu khai mạc phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, thực hiện Nội quy kỳ họp Quốc hội, phiên chất vấn tại Kỳ họp này tiếp tục tiến hành theo cách thức "hỏi nhanh, đáp gọn", người trả lời chất vấn có thời gian không quá 5 phút phát biểu về vấn đề thuộc lĩnh vực chất vấn trước khi Quốc hội tiến hành chất vấn.

Mỗi lượt, Chủ tọa phiên họp sẽ mời 3 đại biểu đặt câu hỏi. Mỗi đại biểu Quốc hội nêu chất vấn không quá 1 phút và mỗi đại biểu chỉ tập trung vào 1 vấn đề tâm đắc nhất.

Như vậy sẽ có nhiều đại biểu Quốc hội được chất vấn và tạo điều kiện thuận lợi cho các Bộ trưởng theo dõi, ghi chép, tổng hợp, trả lời đầy đủ các vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm.

Thời gian trả lời không quá 3 phút mỗi câu hỏi, đại biểu Quốc hội được quyền tranh luận với người trả lời chất vấn, thời gian không quá 2 phút.

Các Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Trưởng ngành liên quan sẽ tham gia giải trình, làm rõ hơn những vấn đề chất vấn của đại biểu Quốc hội.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, tại phiên thảo luận về kinh tế - xã hội ngày 17,18/6/2025, Bộ trưởng Tài chính đã giải trình một số nội dung liên quan đến lĩnh vực chất vấn, đề nghị các vị đại biểu tránh nêu trùng lặp nội dung, nếu thấy cần thiết thì mới đặt lại câu hỏi chất vấn.

Đưa hoạt động chất vấn ‎ngày càng trở thành điểm nhấn quan trọng của kỳ họp

Theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Kỳ họp thứ 9 đang diễn ra với khí thế quyết tâm, đổi mới, tinh thần trách nhiệm rất cao của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan có liên quan; được cử tri và Nhân dân theo dõi, phấn khởi, đồng tình, kỳ vọng đặc biệt là đối với việc thực hiện việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, xây dựng tổ chức chính quyền ‎địa phương 2 cấp; thể chế hóa và thực hiện các chủ trương của Đảng, nhất là 4 Nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị, được coi là "bộ tứ trụ cột", tạo động lực mạnh mẽ đưa đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển, thịnh vượng, hùng cường của dân tộc.

Trên tinh thần đó, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị các vị đại biểu Quốc hội bám sát các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, ‎Quốc hội, Chính phủ và phạm vi nội dung chất vấn của kỳ họp này để đánh giá khách quan, kỹ lưỡng những kết quả, thành tựu đạt được, những khó khăn, thách thức, cơ hội; phân tích đúng mức, sâu sắc và hiến kế, đề xuất các giải pháp, nhiệm vụ đột phá, sát thực tiễn, khả thi, hiệu quả cao, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong giai đoạn mới.

Nhấn mạnh, phát huy thành công của các phiên chất vấn trước đây cùng với tinh thần đổi mới, dân chủ, khí thế mới, quyết tâm mới của kỳ họp này, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tin tưởng rằng, với trí tuệ, tinh thần trách nhiệm cao, các vị đại biểu Quốc hội và các thành viên Chính phủ sẽ tạo nên một phiên chất vấn và trả lời chất vấn sôi nổi, thành công, góp phần đưa hoạt động chất vấn ‎ngày càng trở thành điểm nhấn quan trọng của kỳ họp, đáp ứng ‎sự mong đợi của cử tri, Nhân dân và của chính các vị đại biểu Quốc hội.