Sửa luật phải nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất, để cả Nhà nước và tư nhân đều không thể làm sai, không còn sợ sai

Chiều 08/8, tại Nhà Quốc hội, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì buổi làm việc của lãnh đạo Quốc hội với Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai.

Cùng dự buổi làm việc có các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cùng các Phó Chủ nhiệm, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, đại diện lãnh đạo các cơ quan hữu quan.

Rà soát hơn 100 luật, bộ luật có liên quan đến đất đai để đề xuất sửa đổi

Báo cáo tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được xây dựng trên cơ sở bám sát Nghị quyết 18-NQ/TW, các Nghị quyết, kết luận khác để thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các quan điểm, chủ trương của Đảng về quản lý và sử dụng đất đai; 

Đảm bảo kế thừa, sự ổn định của hệ thống pháp luật; sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm phát huy nguồn lực đất đai và khắc phục những tồn tại, hạn chế trong chính sách, pháp luật đã được chỉ ra trong quá trình tổng kết Nghị quyết số 19-NQ/TW và thi hành Luật Đất đai.

Trong quá trình xây dựng dự án Luật, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đã chủ động rà soát hơn 100 luật, bộ luật có liên quan đến lĩnh vực đất đai để đề xuất sửa đổi ngay trong Luật này hoặc đề xuất sửa đổi các Luật có liên quan nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 18-NQ/TW. 

Trong quá trình soạn thảo, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đã tiếp thu ý kiến góp ý của 63 tỉnh, thành phố, các bộ ngành, làm việc với các Bộ Tài chính, Xây dựng, Nông ngiệp và Phát triển Nông thôn, Giao thông vận tải, Nội vụ. Dự thảo Luật vẫn đang trong quá trình xin ý kiến các cơ quan hữu quan để hoàn thiện.

Dự án Luật Đất đai (sửa đổi) là dự án luật rất lớn, hệ trọng, quy mô rộng, tác động sâu

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, dự án Luật Đất đai (sửa đổi) là dự án luật rất lớn, hệ trọng, quy mô rộng, tác động sâu đến nhiều chủ thể, đối tượng, cơ quan, tổ chức. Với vị trí vai trò đó, thời gian qua, công tác chuẩn bị cho việc xem xét cho ý kiến đối với dự án Luật này đã được tiến hành khẩn trương, trách nhiệm.

Tại Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW về “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao” đề ra những giải pháp cụ thể trong các lĩnh vực trọng tâm. 

Trên cơ sở đó, Quốc hội cũng đã ban hành Nghị quyết số 50/2022/QH15 về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022, theo đó dự án Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ được Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV và dự kiến xem xét thông qua theo quy trình 3 kỳ họp, phấn đấu trong 2023 hoàn tất sửa đổi Luật Đất đai.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, để chuẩn bị cho việc sửa đổi Luật Đất đai, các cơ quan của Quốc hội đã vào cuộc từ rất sớm. Theo đó, cuộc làm việc đầu tiên của Chủ tịch Quốc hội khóa XV với các cơ quan đã dành để làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường vào giữa năm 2021, trong đó có nội dung nghe báo cáo rà soát sửa đổi Luật Đất đai. 

Chủ tịch Quốc hội ghi nhận, thời gian qua, cùng với tổng kết Nghị quyết 19-NQ/TW của Bộ Chính trị, Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đã tiến hành nghiên cứu đánh giá, tổng kết thi hành Luật Đất đai 2013 và sau khi có Nghị quyết số 18-NQ/TW thay thế Nghị quyết 19-NQ/TW. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tích cực xây dựng dự thảo, hoàn thiện hồ sơ dự án luật, lấy ý kiến các cơ quan.

Chủ tịch Quốc hội làm rõ, tiếp tục với tinh thần vào cuộc từ sớm, từ xa, thực hiện Kết luận 19 của Bộ Chính trị, Kế hoạch số 81 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về xây dựng pháp luật của Quốc hội khóa XV, tại buổi làm việc này, lãnh đạo Quốc hội cùng với Bộ Tài nguyên và Môi trường để trao đổi tổng thể cho việc triển khai công tác xây dựng dự án luật, tập trung vào phương pháp, cách làm, cách tiếp cận những vấn đề lớn để bảo đảm chuẩn bị tốt nhất, hiệu quả nhất.

Cần lựa chọn vấn đề lấy ý kiến nhân dân để đảm bảo hiệu quả

Tại buổi làm việc, trên cơ sở định hướng nội dung thảo luận của Chủ tịch Quốc hội, các đại biểu đánh giá cao sự chuẩn bị của Bộ Tài nguyên và Môi trường và sự vào cuộc của các cơ quan của Quốc hội. 

Nhấn mạnh tầm quan trọng của dự án Luật Đất đai (sửa đổi), để có cách làm hiệu quả, các đại biểu đề nghị các cơ quan cần xây dựng lộ trình thực hiện từ nay đến hết năm 2023 không chỉ đối với Luật Đất đai mà cả các luật liên quan để bảo đảm đồng bộ trong hệ thống pháp luật. 

Nêu rõ dự án luật có tác động lớn, việc xây dựng luật phải bảo đảm đúng quy trình đồng thời quan tâm hơn đến công tác thông tin, truyền thông, lấy ý kiến Nhân dân. 

Theo đó, cần tập trung làm sớm, thông tin chính xác, mở rộng kênh thăm dò thông tin, thông qua các Đoàn đại biểu Quốc hội tiếp cận sớm nội dung lấy ý kiến tại địa phương. 

Các đại biểu đề nghị cần chú trọng cung cấp thông tin, làm rõ những nội dung tiếp tục kế thừa của Luật Đất đai 2013, những nội dung sửa đổi, bổ sung, những vấn đề trọng tâm cần lấy ý kiến, giải trình làm rõ để người dân, các cơ quan nắm được định hướng lớn, nội dung lớn, hình dung được trách nhiệm, quyền lợi liên quan…

Các đại biểu cũng lưu ý việc chọn vấn đề để lấy ý kiến Nhân dân để bảo đảm hiệu quả, lưu ý các nội dung chuyển tiếp để tổ chức thực thi không vướng mắc. 

Các đại biểu cũng nhất trí cho rằng, sự vào cuộc của các cơ quan bên cạnh cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra là rất cần thiết để việc lấy ý kiến góp ý hoàn thiện luật sâu sắc hơn. 

Vì vậy cần có kế hoạch cụ thể để phân công nhiệm vụ và lồng ghép các nội dung hoạt động của Quốc hội như giám sát, tiếp xúc cử tri để lấy ý kiến nhiều nhóm chủ thể về dự án luật này.

Huy động sức mạnh cả nước, trí tuệ toàn dân để có dự thảo Luật tốt nhất ngay trình từ lần họp đầu tiên

Kết luận nội dung làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ghi nhận sự nỗ lực, cố gắng, trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường đã sớm có sản phẩm đầu tiên cũng như tinh thần trách nhiệm của Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan. 

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, đây là dự án Luật có quy mô phạm vi lớn, tác động mọi lĩnh vực người dân, doanh nghiệp, cần phải tập trung đầu tư công sức để có sản phẩm tốt nhất, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đồng thời thể hiện trách nhiệm của Chính phủ, cơ quan chủ trì soạn thảo và Quốc hội, cơ quan chủ trì thẩm tra trước Đảng và Nhân dân. 

Nhiệm vụ còn rất nặng nề và khó khăn, không thể chủ quan, cần huy động sức mạnh cả nước, trí tuệ toàn dân, thực hiện kỹ lưỡng, bài bản, khoa học mới có thể bảo đảm xây dựng luật thiết thực, hiện quả, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Qua trao đổi, thảo luận tại buổi làm việc, Chủ tịch Quốc hội đề nghị: 

Một là, dự án Luật Đất đai rất hệ trọng nên phải xây dựng đúng yêu cầu của luật, tuân thủ tiến độ chuẩn bị dự án Luật, Chính phủ trình hồ sơ dự án Luật tới Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội trước ngày 01/9 để nghiên cứu, cho ý kiến tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Hai là, về hồ sơ dự án Luật, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường dày công hơn nữa trong xây dựng báo cáo đánh giá tác động về kinh tế, xã hội, môi trường, an ninh, quốc phòng, môi trường kinh doanh,..., báo cáo rà soát hệ thống pháp luật liên quan và dự thảo các Nghị định hướng dẫn Luật Đất đai. 

Đây là các báo cáo này có ý nghĩa vô cùng quan trọng, là cơ sở thực chứng cho công tác lập pháp. Do đó, với tinh thần cầu thị, khách quan, bảo đảm chuẩn bị tích cực, kỹ lưỡng các nội dung này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ nhất giữa các cơ quan của Quốc hội với Chính phủ và giữa Trung ương với địa phương. 

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội lưu ý theo tinh thần Nghị quyết 18-NQ/TW của Trung ương, năm 2023 không chỉ hoàn thành Luật Đất đai (sửa đổi) mà còn hoàn thành điều chỉnh luật pháp liên quan.

Ba là, về tổ chức tọa đàm, hội thảo, lấy ý kiến về dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội lưu ý trong bối cảnh thời gian không có nhiều, đòi hỏi phải có kế hoạch hợp lý, tận dụng hiệu quả thời gian khi thảo luận cho ý kiến về các nội dung của dự án Luật. 

Bên cạnh Ủy ban Kinh tế là cơ quan chủ trì thẩm tra, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban khác của Quốc hội hay Kiểm toán Nhà nước, Hội đồng nhân các cấp, các Đoàn đại biểu Quốc hội,… phải nêu cao vai trò tham gia xây dựng Luật. 

“Ủy ban Kinh tế của Quốc hội và Bộ Tài nguyên và Môi trường phải là các cơ quan đầu mối giúp Quốc hội, Chính phủ tổ chức việc huy động sự đóng góp của toàn thể Nhân dân, các nhà khoa học cho dự án Luật”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ. 

Chủ tịch Quốc hội cho rằng còn rất nhiều khó khăn, thách thức trong hoàn thiện dự án Luật nên các cơ quan không được sớm chủ quan, phải nêu cao trách nhiệm trước Đảng và Nhân dân trong hoàn hiện Luật.

Chủ tịch Quốc hội giao Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tham mưu xây dựng Kế hoạch của Quốc hội thực hiện các nhiệm vụ đối với xây dựng dự án Luật Đất đai (sửa đổi), trong đó có việc lấy ý kiến góp ý của Nhân dân theo quy định của pháp luật; phân chia trách nhiệm cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các cơ quan của Quốc hội, các Ban thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Nhân dân cấp tỉnh, thành phố, các Đoàn đại biểu Quốc hội và có kế hoạch trao đổi thông tin sớm về: Hồ sơ dự án Luật, các kết quả nghiên cứu, báo cáo tổng kết việc thực hiện Luật hiện hành, báo cáo đánh giá rà soát các pháp luật liên quan tới đất đai. 

Đối với việc lấy ý kiến Nhân dân, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu phải đặt ra các việc cụ thể, được thuyết minh rõ ràng, gắn với trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị tiếp thu ý kiến góp ý của Nhân dân.

Bốn là, về các nội dung lớn của dự thảo Luật, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các các cơ quan tiếp tục phối hợp rà soát, đánh giá kỹ lưỡng từ cơ sở pháp lý, thực tiễn tới thực trạng, xu hướng để xác định rõ các vấn đề này.

Khẳng định vai trò của thông tin, truyền thông trong xây dựng Luật Đất đai, Chủ tịch Quốc hội cũng giao Ủy ban Kinh tế phối hợp với Tổng Thư ký Quốc hội xây dựng Đề án truyền thông việc thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TW và quá trình xây dựng Luật Đất đai (sửa đổi) bảo đảm các yêu cầu: bài bản, khoa học, truyền tải thông tin chính xác, kịp thời về các nội dung chính sách lớn, khẳng định những vấn đề tiếp tục kế thừa, chỉ rõ các nội dung mới, nội dung cần sửa đổi, nội dung bổ sung, nội dung vừa sửa đổi vừa bổ sung. 

Đây cũng là vấn đề Chủ tịch Quốc hội lưu ý Bộ Tài nguyên và Môi trường cần quan tâm thêm để tạo được sự đồng thuận trong xã hội, đồng thời tăng cường tiếp nhận thông tin phản biện từ người dân và doanh nghiệp. 

Cần hết sức cầu thị và lắng nghe từ thực tiễn địa phương và doanh nghiệp để thực tiễn vào luật và ngược lại luật đi vào cuộc sống, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh. Dù dự án Luật Đất đai (sửa đổi) được xem xét theo quy trình 3 kỳ họp song Chủ tịch Quốc hội yêu cầu bảo đảm chất lượng dự án luật là tốt nhất ngay từ từ lần trình đầu tiên.

Nhấn mạnh việc sửa đổi Luật Đất đai hiện hành là việc vô cùng hệ trọng và rất khó khăn, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu các cơ quan, đơn vị, tổ chức phải triển khai tích cực, bài bản, khoa học. Do đó, việc trình dự thảo lần thứ nhất ra Quốc hội có ý nghĩa rất quan trọng nhắm hướng tới mục tiêu cuối cùng khi xây dựng, hoàn thiện dự án Luật là nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao và để Nhà nước, tư nhân đều không thể làm sai và không còn sợ sai.