Số lượng văn bản hướng dẫn Luật Đất đai rất lớn, thay đổi rất nhanh, thủ tục rất phức tạp

Nhằm hoàn thiện chính sách về đất đai theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW, Hội nghị lần thứ năm ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, ngày 04/8/2022, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp tổ chức Hội thảo góp ý Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi (sửa đổi).

Luật Đất đai 2013 đã thực hiện được "sứ mệnh" của mình

Phát biểu tại Hội thảo, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cho rằng, Luật Đất đai là một trong những đạo luật lớn, quan trọng, tác động sâu rộng tới đời sống kinh tế - xã hội, đặc biệt ảnh hưởng đến môi trường đầu tư kinh doanh của nước ta.

Sau hơn 08 năm triển khai thực hiện, Luật Đất đai 2013 đã thực hiện được “sứ mệnh” của mình, khi tạo ra khung khổ pháp lý hoàn thiện hơn trong lĩnh vực đất đai, nguồn lực đất đai được khai thác, sử dụng hiệu quả hơn cho phát triển kinh tế - xã hội; tạo sự bình đẳng hơn giữa các chủ thể sử dụng đất; xây dựng và phát triển thị trường quyền sử dụng đất; các chính sách về tài chính đất đai đã góp phần quan trọng thu hút đầu tư, đặc biệt là ở những nơi vùng sâu, vùng xa, những vùng kinh tế khó khăn; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã trở thành công cụ quan trọng để Nhà nước thống nhất quản lý, phân bổ và sử dụng đất đai.

Tuy nhiên, với sự thay đổi rất nhanh của cuộc sống, Luật Đất đai 2013 cũng đã bộc lộ các vướng mắc, bất cập cần phải sửa đổi, bổ sung kịp thời.

Thủ tục hành chính về đất đai và các thủ tục liên quan rất phức tạp

Qua phản ánh từ thực tiễn kinh doanh, ý kiến từ các doanh nghiệp, hiệp hội, Chủ tịch Phạm Tấn Công cũng chỉ ra một số điểm vướng mắc như:

Thứ nhất, thủ tục hành chính về đất đai và các thủ tục liên quan rất phức tạp, đang tạo ra chi phí lớn cho hoạt động đầu tư kinh doanh.

Cụ thể, theo kết quả khảo sát PCI hằng năm của VCCI với hơn 12 nghìn doanh nghiệp trong nước và FDI trên cả 63 tỉnh, thành phố thì thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai hiện vẫn là một trong những nhóm thủ tục mà doanh nghiệp gặp khó khăn nhiều nhất trên thực tế. 

Sự phức tạp của các thủ tục hành chính về đất đai là một cản trở để doanh nghiệp tiếp cận đất đai, bên cạnh các nguyên nhân khác như quy hoạch đất đai của địa phương chưa phù hợp, giá đất cao tăng nhanh… 

53,8% doanh nghiệp qua điều tra năm 2021 cho biết những khó khăn về thủ tục đất đai đã khiến họ phải trì hoãn hoặc hủy bỏ kế hoạch kinh doanh.

Quy định về đất đai mâu thuẫn, chồng chéo tạo ra nhiều điểm nghẽn

Thứ hai, quy định, trình tự thủ tục của Luật Đất đai và các luật liên quan chưa thống nhất với nhau, tạo ra nhiều điểm nghẽn trong thực tế.

Theo đó, năm 2019 VCCI đã tiến hành rà soát và đã phát hiện ra có ít nhất có 25 điểm mâu thuẫn, chồng chéo giữa các luật liên quan đến hoạt động đầu tư kinh doanh, trong đó có nhiều điểm liên quan đến Luật đất đai. 

Tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo giữa các này tạo ra rủi ro pháp lý cho các cơ quan thực thi, làm đình trệ nhiều dự án và tăng chi phí cho hoạt động đầu tư kinh doanh.

Số lượng văn bản hướng dẫn Luật Đất đai rất lớn, thay đổi rất nhanh và chất lượng thực thi "vẫn là câu hỏi lớn"

Thứ ba, số lượng văn bản hướng dẫn Luật Đất đai rất lớn, mức độ thay đổi của văn bản rất nhanh, chất lượng của các văn bản hướng dẫn và chất lượng thực thi pháp luật về đất đai trên thực tế vẫn là câu hỏi lớn.

Trong đó, thống kê của chính Bộ Tài nguyên và Môi trường cho thấy, để thực hiện Luật Đất đai 2013, thời gian qua Chính phủ đã ban hành đến 25 Nghị định (trong đó có 16 Nghị định ban hành mới, 07 Nghị định sửa đổi, bổ sung và 02 Nghị định ban hành thay thế); các Bộ, ngành đã ban hành 59 Thông tư, Thông tư liên tịch, trong đó Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ trì ban hành 46 Thông tư.

Ngoài ra, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cũng cho rằng, nhiều vụ việc về đất đai vẫn tiềm ẩn các vấn đề về hiệu quả kinh tế, bất ổn xã hội, tác động lớn đến tình hình an ninh trật tự như nhiều dự án đầu tư chậm triển khai khiến nhiều khu đất bị bỏ hoang, gây lãng phí; hoạt động giải phóng mặt bằng chậm, các tranh chấp và khiếu kiện về đất đai vẫn còn lớn; các vụ việc tham nhũng, tiêu cực liên quan đến đất đai vẫn còn nhiều…

Giải quyết được những vướng mắc, bất cập của Luật Đất đai là thách thức không hề nhỏ 

Ông Phạm Tấn Công cho biết, tại Hội nghị lần thứ 5 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII cả Tổng bí thư - Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Chính phủ - Phạm Minh Chính đều cho rằng “nhiều người giàu lên vì đất, nghèo đi cũng vì đất, thậm chí bị đi tù cũng vì đất”, tỷ lệ số vụ tố cáo, khiếu nại thuộc về lĩnh vực đất đai chiếm tỷ lệ lớn (hơn 70% trong tổng số vụ khiếu nại tố cáo).

“Từ những vấn đề nêu trên cho thấy, nhu cầu sửa đổi Luật Đất đai rất lớn. Việc sửa Luật Đất đai không chỉ để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc đang tồn tại trên thực tiễn, giảm rủi ro pháp lý cho các cơ quan quản lý lẫn doanh nghiệp khi thực hiện các hoạt động mà còn góp phần khơi thông nguồn lực phát triển, thúc đẩy các hoạt động đầu tư, kinh doanh, qua đó thúc đẩy tăng trưởng, tạo thêm công ăn việc làm cho người dân”, Chủ tịch Phạm Tấn Công bày tỏ.

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cho biết, hiếm có văn bản luật nào lại nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Đảng như vấn đề về đất đai. Có đến 04 Nghị quyết của Đảng và 01 Kết luận của Bộ Chính trị đề cập đến vấn đề về sửa đổi Luật Đất đai.

Đặc biệt, Nghị quyết số 18–NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương mới đây đã đánh giá toàn diện những mặt được, những điểm còn hạn chế của pháp luật đất đai, từ đó xác định quan điểm chỉ đạo trong lần sửa đổi tới đây cũng như đặt ra các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp để hoàn thiện pháp luật về đất đai. Đây được xem là kim chỉ nam cho lần sửa đổi Luật Đất đai lần này.

“Giải quyết được những vướng mắc, bất cập của Luật Đất đai là thách thức không hề nhỏ cho Cơ quan chủ trì soạn thảo”, Chủ tịch Phạm Tấn Công đánh giá.

Theo Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công, việc Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ động phối hợp với VCCI tổ chức lấy ý kiến cộng đồng doanh nghiệp đối với Dự thảo Luật Đất đai đã cho thấy tinh thần cầu thị, sự coi trọng của cơ quan chủ trì soạn thảo đối với ý kiến của doanh nghiệp. Từ đó, hy vọng sẽ nhận được nhiều ý kiến chất lượng, có tinh thần xây dựng của doanh nghiệp và đây sẽ là nguồn thông tin hữu ích giúp cho cơ quan soạn thảo hoàn thiện dự án Luật này.