Vì sao phải THÀNH LẬP BAN CHỈ HUY PHÒNG THỦ KHU VỰC khi giải thể Ban Chỉ huy Quân sự cấp huyện?

Quốc hội khóa XV đang xem xét thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật về quân sự, quốc phòng. Trong đó, để phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Quốc phòng và Chính phủ đề xuất giải thể Ban Chỉ huy Quân sự cấp huyện, thành lập “Ban Chỉ huy Phòng thủ khu vực” với tinh thần "làm tốt cho thời bình nhưng phải tính đến khi có tình huống xảy ra...”. 

Giải thể Ban Chỉ huy Quân sự cấp huyện cấp huyện cần thiết phải tổ chức Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực

Trên báo QĐND, Thượng tướng, PGS.TS Trần Việt Khoa, Ủy viên Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện Quốc phòng đã trao đổi xoay quanh nội dung này.

Thượng tướng, PGS.TS Trần Việt Khoa cho biết: Thực hiện chủ trương tinh gọn bộ máy chính quyền, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã nghiên cứu kỹ lưỡng việc sắp xếp, tổ chức lại hệ thống cơ quan quân sự địa phương và thấy rằng, khi giải thể Ban Chỉ huy Quân sự cấp huyện cấp huyện thì cần thiết phải tổ chức Ban chỉ huy phòng thủ khu vực. 

Như đồng chí Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã khẳng định: Khi không còn cấp huyện thì các nhiệm vụ của Ban Chỉ huy Quân sự cấp huyện cấp huyện phải chia cho Ban Chỉ huy Quân sự cấp xã và Bộ Chỉ huy Quân sự cấp tỉnh. 

Ban Chi huy phòng thủ khu vực không phải là một cấp hành chính mà chỉ là một đơn vị trực thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự cấp tỉnh, thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, đặc biệt khi có tình huống xảy ra. Chúng ta phải làm tốt cho thời bình nhưng phải tính khi có tình huống... 

Thượng tướng, PGS.TS Trần Việt Khoa nhấn mạnh: Nếu không chuẩn bị, không tính trước thì sẽ bị bất ngờ ngay, mà liên quan đến quân sự, quốc phòng thì càng phải chuẩn bị thật kỹ, thật chắc.

Ông nêu rõ, phòng thủ khu vực là một nội dung trọng yếu trong chiến lược quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân. 

Tổ chức Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực khi giải thể Ban Chỉ huy Quân sự cấp huyện là một bước đi chiến lược

Khi không còn Ban Chỉ huy Quân sự cấp huyện, đồng thời cấp tỉnh, xã sáp nhập có địa bàn, dân số lớn hơn trước nhiều thì rất cần một cơ quan đầu mối để phối hợp, chỉ huy lực lượng vũ trang và tổ chức tác chiến phòng thủ khu vực; tránh bỏ trống địa bàn, không để lỗ hổng trong quản lý lực lượng vũ trang địa phương.

Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực sẽ đảm nhiệm các chức năng quan trọng như: Tham mưu cho Bộ Chỉ huy Quân sự cấp tỉnh và cấp ủy, chính quyền địa phương về công tác quân sự, quốc phòng; phối hợp, hiệp đồng giữa các lực lượng trong phòng thủ khu vực (công an, quân sự, dân quân, biên phòng...); tổ chức luyện tập, huy động, sẵn sàng chiến đấu khi cần thiết.

Thượng tướng, PGS.TS Trần Việt Khoa cho biết: Dự kiến, mỗi tỉnh, thành phố sau sáp nhập, tổ chức lại sẽ bố trí từ 3 đến 6 Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực (phù hợp với từng địa bàn, diện tích, dân số và yêu cầu quân sự, quốc phòng,...). 

Cả nước sau khi giải thể 696 Ban Chỉ huy Quân sự cấp huyện sẽ thành lập 145 Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực. 

Như vậy là phù hợp với chủ trương tinh gọn, nhưng vẫn bảo đảm yêu cầu sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ địa bàn, giữ được vai trò tham mưu, chỉ huy khi có tình huống quốc phòng, an ninh ; bảo đảm kết nối giữa cấp tỉnh với cấp xã trong tổ chức lực lượng và thực hiện nhiệm vụ phòng thủ.

Có thể khẳng định, việc tổ chức Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực khi giải thể Ban Chỉ huy Quân sự cấp huyện là một bước đi chiến lược, giúp tiếp tục duy trì thế trận quốc phòng toàn dân và phòng thủ khu vực vững chắc; không làm gián đoạn công tác lãnh đạo, chỉ đạo về quân sự, quốc phòng ở cấp địa phương; phù hợp với điều kiện tổ chức hành chính mới và yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay.

Tác chiến phòng thủ khu vực là nhiệm vụ quốc phòng an ninh chiến lược, không phụ thuộc hoàn toàn vào ranh giới hành chính

Về lý do có thể bỏ đơn vị hành chính cấp huyện nhưng không thể bỏ tác chiến phòng thủ khu vực, Thượng tướng, PGS.TS Trần Việt Khoa nêu rõ: Đơn vị hành chính cấp huyện là tổ chức của chính quyền để quản lý hành chính, dân cư, kinh tế, xã hội... Nhưng tác chiến phòng thủ khu vực là nhiệm vụ quốc phòng an ninh chiến lược, không phụ thuộc hoàn toàn vào ranh giới hành chính (dù có thay đổi địa giới hành chính thì địa bàn, con người, cơ sở hạ tầng, vị trí chiến lược vẫn tồn tại và phải được tổ chức lực lượng chặt chẽ để bảo vệ).

Thượng tướng, PGS.TS Trần Việt Khoa nhấn mạnh: Chiến tranh hiện đại có thể xảy ra nhanh, bất ngờ, phi truyền thống (như chiến tranh mạng, khủng bố, bạo loạn lật đổ...). Vì vậy, mọi khu vực đều cần có phương án phòng thủ sẵn sàng, chỉ huy thống nhất các lực lượng ứng phó được ngay, không thể chờ khi có chiến tranh mới lập lại cơ cấu. 

Nếu bỏ tổ chức chỉ huy phòng thủ khu vực khi bỏ cấp huyện, sẽ gây lỗ hổng chiến lược, không có lực lượng sẵn sàng chỉ huy và hiệp đồng tác chiến bảo vệ địa bàn.

Theo Thượng tướng, PGS.TS Trần Việt Khoa, dù không còn cấp huyện thì các lực lượng như: Dân quân tự vệ; Dự bị động viên; Công an, bộ đội địa phương và hệ thống cơ sở vật chất quân sự (kho, trạm, công trình quốc phòng) vẫn cần một cơ quan tổ chức chỉ huy, phối hợp và điều hành trong khu vực. Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực chính là bộ phận duy trì chỉ huy tác chiến, không thể bỏ.

Việc tinh gọn tổ chức hành chính là để hiệu quả quản lý cao hơn, tiết kiệm ngân sách; nhưng quốc phòng thì không thể "tiết kiệm" nếu gây ra mất kiểm soát địa bàn, hoặc mất thế trận sẵn sàng chiến đấu. 

Tác chiến phòng thủ khu vực bảo đảm thế trận phòng thủ: “Liên hoàn - vững chắc - rộng khắp” nên dù không còn đơn vị hành chính cấp huyện, vẫn phải có lực lượng và cơ chế tác chiến phòng thủ, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc đòi hỏi ngày càng cao.

Khẩn trương xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quy định cụ thể về Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực

Thượng tướng, PGS.TS Trần Việt Khoa cho biết thêm: Việc thành lập Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực là một bước đi chiến lược trong củng cố thế trận quốc phòng toàn dân. Tuy nhiên, để mô hình này phát huy hiệu quả, cần giải quyết một số vấn đề trọng tâm trong tổ chức và hoạt động.

Trước hết, Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực là mô hình mới. Do đó, cần khẩn trương xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quy định cụ thể về tổ chức, cơ chế hoạt động, chức năng, nhiệm vụ, chế độ, chính sách;

Làm rõ trách nhiệm, phạm vi hoạt động, xác định rõ thẩm quyền chỉ huy và mối quan hệ công tác với Bộ Chỉ huy Quân sự cấp tỉnh, Ban Chỉ huy Quân sự cấp xã và cấp ủy, chính quyền địa phương..., bảo đảm sự chặt chẽ, thống nhất, đồng bộ; tránh sự chồng chéo, bị động, nhất là trong chỉ đạo tác chiến.

Lựa chọn, bố trí nhân sự Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực bảo đảm "quân tinh, cán mạnh"

Hai là, lựa chọn, bố trí cán bộ, sĩ quan có đủ năng lực, trình độ, đặc biệt là cán bộ chủ trì, chủ chốt của Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực (nên ưu tiên sĩ quan đã qua cán bộ quân sự cấp huyện), bảo đảm “quân tinh, cán mạnh”. 

Tổ chức ngay các lớp bồi dưỡng, tập huấn, thống nhất các nội dung công việc; đồng thời, nghiên cứu bổ sung nội dung, chương trình đào tạo cán bộ Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực, đưa vào chương trình đào tạo của các nhà trường Quân đội.

Ba là, có kế hoạch đầu tư từng bước cho Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực, như bảo đảm trụ sở, doanh trại, trang bị, ngân sách quốc phòng kết hợp ngân sách địa phương theo lộ trình rõ ràng; ưu tiên khu vực trọng điểm về chiến lược. 

Có chính sách hỗ trợ nhà ở công vụ cho sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, nhất là ở địa bàn khó khăn, để "an cư lạc nghiệp", yên tâm công tác.

Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực trở thành hạt nhân trong tổ chức thế trận khu vực phòng thủ liên hoàn

Bốn là, tác chiến phòng thủ khu vực đòi hỏi hiệp đồng giữa nhiều lực lượng: Quân đội, công an, dân quân, y tế... nếu thiếu sự phối hợp nhuần nhuyễn sẽ không đáp ứng được yêu cầu "phòng thủ liên hoàn, vững chắc". 

Do đó, phải xây dựng quy chế phối hợp liên ngành cụ thể; xây dựng kế hoạch tác chiến phòng thủ, hiệp đồng chặt chẽ và thường xuyên tổ chức diễn tập để thuần thục cơ chế chỉ huy-hiệp đồng. 

Mục tiêu là xây dựng Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực trở thành hạt nhân thực sự trong tổ chức thế trận khu vực phòng thủ liên hoàn.

Năm là, tăng cường công tác chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra của các cơ quan chức năng đối với Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực, kịp thời khen thưởng các đơn vị làm tốt, đồng thời rút kinh nghiệm, khắc phục những hạn chế; xây dựng mô hình điểm để nhân rộng.

Thượng tướng Trần Việt Khoa nhấn mạnh: Để Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực hoạt động hiệu quả, chúng ta phải "tổ chức đúng - bố trí đúng - hỗ trợ đúng - phối hợp đúng-đánh giá đúng". Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền để cả hệ thống chính trị và nhân dân hiểu, đồng thuận với hoạt động của Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực.

Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực là cấp chỉ huy trực tiếp và gần nhất với lực lượng quân sự cấp xã

Thượng tướng, PGS.TS Trần Việt Khoa chia sẻ thêm: Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực là cấp chỉ huy trực tiếp và gần nhất với lực lượng quân sự cấp xã. 

Khi xã, phường, đặc khu có nhiệm vụ quan trọng về quân sự, quốc phòng như xây dựng hệ thống văn kiện, kế hoạch huấn luyện và tác chiến, phương án sẵn sàng chiến đấu, diễn tập, xử lý tình huống quốc phòng an ninh... Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực sẽ trực tiếp chỉ huy hoặc cử cán bộ xuống hỗ trợ chỉ đạo, hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ quân sự, đặc biệt là đối với cán bộ quân sự cấp xã chưa đủ kinh nghiệm.

Theo Thượng tướng Trần Việt Khoa, trong điều kiện bình thường, Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực hỗ trợ cấp xã xây dựng kế hoạch quân sự, quốc phòng hằng năm; lập kế hoạch huấn luyện, diễn tập, kiểm tra chiến đấu, bồi dưỡng cán bộ; phê duyệt kế hoạch sẵn sàng chiến đấu, diễn tập của xã, phường, đặc khu.

Khi xảy ra tình huống khẩn cấp, như bạo loạn, gây rối, thảm họa thiên tai..., Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực cử bộ phận chỉ huy xuống nắm tình hình và chỉ đạo, hướng dẫn điều chỉnh kế hoạch, phương án; tham mưu với cấp ủy, chính quyền cấp xã phân công lực lượng, bố trí đội hình...; phối hợp điều động dân quân tự vệ, hiệp đồng với các lực lượng... để xử trí hiệu quả. 

Trong tình huống phức tạp, liên quan đến nhiều xã, phường, đặc khu trong khu vực, Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực sẽ trực tiếp điều động lực lượng theo phương án đã duyệt; chỉ huy ứng cứu, chiến đấu bảo vệ địa bàn; phối hợp với cơ quan cấp trên xử lý tình huống; làm đầu mối hiệp đồng toàn khu vực, bảo đảm đồng bộ, tránh chồng chéo. 

Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực có thể điều động lực lượng từ các xã, phường, đặc khu khác trong khu vực đến chi viện cho địa phương bị ảnh hưởng.

Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực còn có vai trò kiểm tra, giám sát, đôn đốc Ban Chỉ huy quân sự cấp xã trong việc tổ chức huấn luyện, trực sẵn sàng chiến đấu; quản lý vũ khí, trang bị, quân số dân quân tự vệ; triển khai thực hiện các chỉ thị của cấp trên.

"Tóm lại, Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực là “cánh tay nối dài” của Bộ Chỉ huy Quân sự cấp tỉnh trong quản lý, chỉ đạo, hỗ trợ xã, phường, đặc khu thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực không thay thế vai trò của Ban Chỉ huy Quân sự cấp xã, mà bảo đảm xã, phường, đặc khu được hướng dẫn, chi viện, chỉ huy hiệu quả, nhất là khi có tình huống phức tạp, khẩn cấp về quân sự, quốc phòng", Thượng tướng, PGS.TS Trần Việt Khoa nhấn mạnh./.