COVID-19 vẫn là tình trạng khẩn cấp; tiềm ẩn nguy cơ bùng phát với các biến thể mới

Ngày 14/4, tại thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định, Bộ Y tế tổ chức hội nghị tăng cường phòng, chống dịch năm 2023. 

PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương, Thứ trưởng Bộ Y tế chủ trì hội nghị. Hội nghị có sự tham dự của lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Bộ Y tế, Sở Y tế và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) các tỉnh, thành trên cả nước.

Báo cáo của Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế do Phó Cục trưởng Nguyễn Lương Tâm trình bày cho thấy, năm 2022, cả nước ghi nhận 371 nghìn ca mắc sốt xuất huyết, có 144 trường hợp tử vong. Số mắc tăng hơn năm lần, số ca tử vong tăng 5,3 lần so với năm 2021.

Bệnh tay, chân, miệng cũng ghi nhận hơn 66 nghìn trường hợp mắc, có ba ca tử vong (số mắc tăng 1,7 lần, số ca tử vong giảm tám ca). Bệnh dại, ghi nhận 70 ca tử vong, tăng bốn ca so với năm 2022.

Riêng với dịch COVID-19, tích lũy từ đầu dịch đến nay, cả nước ghi nhận 11.528.303 ca, trong đó có 43.186 ca tử vong. Đến nay đã hơn 3,5 tháng, Việt Nam không ghi nhận ca tử vong do COVID-19.

Các dịch bệnh truyền nhiễm khác ổn định, không ghi nhận các ổ dịch lớn; các dịch bệnh lưu hành, các bệnh có vaccine dự phòng trong nước như cúm, sởi... cơ bản được kiểm soát.

Về tình hình dịch bệnh đầu năm 2023, lãnh đạo Cục Y tế dự phòng cho hay, đến nay cả nước đã ghi nhận được 25.490 ca mắc sốt xuất huyết (tăng 2 lần so với cùng kỳ năm trước), trong đó có ba ca tử vong. Các địa phương có số ca mắc sốt xuất huyết cao là: TP Hồ Chí Minh, Bình Thuận, An Giang, Đồng Nai, Đà Nẵng, Khánh Hoà.

Một ngày ghi nhận gần 500 ca mắc COVID-19 mới

Đối với COVID-19, trong tháng 3/2023 cả nước ghi nhận ghi nhận 384 ca (giảm 8,6% so với tháng 2), tuy nhiên hiện số ca mắc COVID-19 có xu hướng gia tăng từ đầu tháng 4 đến nay. 

Cụ thể, trong 7 ngày qua (từ ngày 6/4 đến ngày 12/4), cả nước ghi nhận 849 ca mắc mới, trung bình có 120 ca mắc mới mỗi ngày, tăng 4,2 lần so với bảy ngày trước đó. 

Trong đó, nhóm tuổi từ 50 trở lên ghi nhận 262 ca (chiếm 30,9% số ca mắc mới). Riêng ngày 13/4, ghi nhận gần 500 ca mắc mới.

Theo Phó Cục trưởng Y tế dự phòng Nguyễn Lương Tâm: Nguyên nhân tình hình dịch bệnh truyền nhiễm ở nước ta gia tăng thời gian qua là do tình trạng ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, thiên tai, đô thị hóa; tình trạng chủ quan, lơ là, thiếu chủ động, quyết liệt xảy ra tại một số nơi, một số thời điểm; sự vào cuộc của các cấp, các ngành chưa đồng bộ, nhất quán.

COVID-19 tiềm ẩn nguy cơ bùng phát với các biến thể mới

Theo Phó Cục trưởng Nguyễn Lương Tâm: Dịch COVID-19 và các bệnh truyền nhiễm khác cơ bản vẫn đang được kiểm soát trên phạm vi cả nước.

Tuy nhiên, tình hình dịch bệnh truyền nhiễm dự báo diễn biến khó lường, luôn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát; các tác nhân gây bệnh liên tục biến đổi. 

Dịch COVID-19 hiện vẫn là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng quốc tế, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát với các biến thể mới. Các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, mới nổi tiếp tục xuất hiện và lây lan (Marburg, cúm A (H5N1).

Một số bệnh lưu hành như tay chân miệng, sốt xuất huyết..., bệnh truyền nhiễm dự phòng bằng vaccine cũng có nguy cơ gia tăng số mắc; tỷ lệ tiêm chủng mở rộng, tiêm vaccine phòng COVID-19 chưa đạt như mong muốn; số chưa tiêm chủng cao, khả năng miễn dịch giảm.

Về kế hoạch phòng chống dịch năm 2023, Bộ Y tế đưa ra mục tiêu giảm tối đa tỷ lệ mắc và tử vong do các bệnh truyền nhiễm so với trung bình năm giai đoạn 2016-2020; khống chế kịp thời, hạn chế tối đa nguy cơ dịch bệnh bùng phát để góp phần bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân và phát triển kinh tế, xã hội.

Phó Cục trưởng Nguyễn Lương Tâm cho biết, năm 2023, Bộ Y tế tiếp tục đẩy mạnh việc hoàn thiện, xây dựng hệ thống thể chế như: Hoàn thiện hồ sơ Luật Phòng bệnh, ban hành các Thông tư quy định gói dịch vụ y tế cơ bản do trạm y tế xã thực hiện; sửa đổi Thông tư 54/2015/TT-BYT; sửa đổi Thông tư 37/2017/TT-BYT.

Cập nhật, sửa đổi, ban hành: Phương án bảo đảm công tác y tế với dịch COVID-19; các hướng dẫn giám sát, phòng chống (COVID-19, Sốt xuất huyết, Tay chân miệng, Đậu mùa khỉ); hướng dẫn tiêm vaccine COVID-19 và các bệnh truyền nhiễm khác; hướng dẫn phân vùng dịch tễ các bệnh do ký sinh trùng và các hướng dẫn chẩn đoán, điều trị các bệnh truyền nhiễm...

Thực hiện các chỉ tiêu chung về chuyên môn, kỹ thuật như duy trì thành quả thanh toán bại liệt, loại trừ uốn ván sơ sinh và đảm bảo tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ vaccine tiêm chủng mở rộng đạt 95% quy mô cấp xã; 100% bệnh, dịch bệnh mới phát sinh được phát hiện và xử lý kịp thời...

Xử lý kịp thời, triệt để các ổ dịch COVID-19; đảm bảo công tác điều trị, hạn chế tối đa các trường hợp chuyển nặng, tử vong

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương đánh giá cao sự nỗ lực của các đơn vị trực thuộc Bộ, các tỉnh, thành phố trong công tác phòng chống dịch thời gian qua, đồng thời bày tỏ chia sẻ khó khăn với các đơn vị, các tỉnh, thành phố về kinh phí khi chuyển từ chương trình mục tiêu quốc gia sang chi thường xuyên.

"Về cơ bản dịch, các dịch bệnh đã được kiểm soát, song nếu kiểm soát dịch tốt hơn thì tỷ lệ mắc các dịch bệnh trong năm 2022 sẽ giảm hơn", Thứ trưởng nói và cho rằng: "Chúng ta đã cố gắng nhưng cần cố gắng hơn nữa".

Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương cũng cho biết, Bộ Y tế đã xây dựng và ban hành kế hoạch phòng chống dịch bệnh năm 2023, đề nghị các địa phương nhanh chóng xây dựng, tham mưu, trình UBND cấp tỉnh, thành phố xây dựng và triển khai kế hoạch công tác phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm, nhất là dịch COVID-19 để sớm có quyết định phê duyệt kinh phí cho công tác phòng chống dịch;

Chủ động tổ chức triển khai thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm và chuẩn bị sẵn sàng ứng phó với các tình huống có thể xảy ra của dịch bệnh; phối hợp với các đơn vị của Bộ Y tế trong giám sát, phòng chống, chẩn đoán điều trị bệnh truyền nhiễm.

Việc mua và xin tài trợ vaccine COVID-19 cũng như các vaccine của tiêm chủng mở rộng, Thứ trưởng khẳng định, đơn vị chuyên môn của Bộ Y tế căn cứ vào nhu cầu đề xuất của địa phương gửi về. Thế nhưng có những thời điểm đơn vị chuyên môn đưa vaccine COVID-19 về tận cơ sở mà vẫn không có người nhận.

Do đó, Thứ trưởng Bộ Y tế đề nghị các địa phương đề xuất bao nhiêu vaccine thì nhận đúng như thế. Cùng đó, một số tỉnh, thành tiêm vaccine COVID-19 cho trẻ từ 12 - dưới 18 tuổi, trẻ từ 5 - dưới 12 tuổi cần cố gắng để đạt tỷ lệ đề ra.

Đánh giá cao mô hình, cách làm của TPHCM trong công tác phòng chống dịch bệnh, trong đó có dịch sốt xuất huyết thông qua việc giao chỉ tiêu về từng quận huyện để tránh tình trạng một mình ngành y tế triển khai phòng chống dịch, Thứ trưởng Bộ Y tế đề nghị các địa phương cần nghiên cứu các cách làm hay để triển khai trong công tác phòng chống dịch trên địa bàn.

Về các đề xuất, kiến nghị của các đơn vị liên quan đến vấn đề tự chủ, mua sắm, đấu thầu, tiêm chủng vaccine... Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương giao các đơn vị liên quan của Bộ Y tế tiếp thu, sớm hướng dẫn các đơn vị, địa phương để đảm bảo hậu cần, vật tư cho công tác tiêm chủng, phòng chống dịch.

"Trong quá trình triển khai thực hiện các nội dung liên quan đến mua sắm, đầu thầu theo phân cấp, đề nghị các địa phương sớm có báo cáo về Bộ Y tế để Bộ sớm tháo gỡ, trao đổi lại theo thẩm quyền. Với những nội dung vượt, ngoài thẩm quyền, chúng tôi sẽ báo cáo, xin ý kiến cấp có thẩm quyền, các bộ, ngành, đơn vị liên quan", Thứ trưởng Bộ Y tế bày tỏ.

Liên quan đến công tác phòng chống dịch năm 2023, Bộ Y tế đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các đơn vị liên quan tăng cường công tác kiểm dịch y tế, theo dõi, giám sát tại cửa khẩu, tại cộng đồng và trong các cơ sở y tế để phát hiện sớm, xử lý kịp thời, triệt để các ổ dịch; đảm bảo công tác thu dung, điều trị để hạn chế tối đa các trường hợp chuyển nặng, tử vong.

Phối hợp với các ngành liên quan thực hiện tốt các giải pháp đảm bảo thuốc, sinh phẩm, vật tư, hóa chất, trang thiết bị đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm.

Chỉ đạo các đơn vị liên quan trên địa bàn chủ động triển khai hoạt động thông tin, truyền thông về phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm và tiêm chủng vaccine để nâng cao nhận thức và trách nhiệm của người dân trong phòng, chống dịch.