Thông qua Luật sửa đổi, bổ sung 8 luật về tài chính, đấu thầu, đầu tư

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công. Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2025.

Trước đó, Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày Báo cáo tóm tắt về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế giá trị gia tăng; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công (gọi tắt là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 8 Luật).

Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự thảo Luật quy định trao quyền cho doanh nghiệp nhà nước được tự quyết định hoạt động mua sắm, đấu thầu theo hướng: 

(1) Quy định hoạt động lựa chọn nhà thầu của bất kỳ đối tượng nào (kể cả doanh nghiệp nhà nước) có sử dụng vốn ngân sách nhà nước đều phải thực hiện theo quy định của Luật Đấu thầu; 

(2) Đối với hoạt động lựa chọn nhà thầu không sử dụng vốn NSNN, doanh nghiệp nhà nước được quyền tự quyết định trên cơ sở bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả và trách nhiệm giải trình. 

Đồng thời, dự thảo Luật bổ sung quy định nhằm tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả, bảo đảm việc thực hiện quyền tự chủ của DNNN gắn với yêu cầu quản lý chặt chẽ, phòng ngừa rủi ro và sử dụng vốn hiệu quả của doanh nghiệp.

Liên quan đến quy định cho phép lựa chọn hình thức lựa chọn nhà thầu, Chính phủ đã chỉnh lý, hoàn thiện quy định này theo hướng: 

(1) Quy định nguyên tắc trao quyền cho chủ đầu tư được ưu tiên áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu có quy trình, thủ tục đơn giản, thuận lợi nhất như: chỉ định thầu, lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, đặt hàng. 

Ngoài các hình thức được ưu tiên áp dụng nêu trên, chủ đầu tư được lựa chọn các hình thức khác như đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh và các hình thức khác phù hợp với quy mô, tính chất của gói thầu; 

(2) Tiếp tục mở rộng trường hợp được áp dụng hình thức chỉ định thầu, lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, đấu thầu hạn chế, đặt hàng... để bảo đảm tính linh hoạt trong tổ chức thực hiện; 

(3) Giao Chính phủ quy định chi tiết việc lựa chọn hình thức lựa chọn nhà thầu đối với các hình thức còn lại.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, quy định nêu trên đã mở rộng quyền tự chủ của chủ đầu tư trong việc quyết định các hình thức lựa chọn nhà thầu theo quy định của Luật, đồng thời tạo cơ chế linh hoạt, chủ động, bảo đảm thực hiện chủ trương tăng cường phân cấp, phân quyền, góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án (cơ chế này cũng đã được quy định tại Nghị quyết số 68-NQ/TW).

Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Luật PPP), Chính phủ đã chỉnh lý dự thảo tại Điều 51 và Điều 82 theo hướng quy định khung tỷ lệ, cụ thể là mức giảm từ 75-90% và mức tăng từ 110%-125% để cơ quan có thẩm quyền quyết định trong quá trình lập dự án và đàm phán với nhà đầu tư, bảo đảm tính linh hoạt. 

Đối với các dự án PPP khoa học, công nghệ, quy định không yêu cầu nhà đầu tư chia sẻ phần tăng doanh thu trong 03 năm đầu sau thời điểm vận hành, kinh doanh; đồng thời, cho phép áp dụng mức chia sẻ 100% phần chênh lệch giảm giữa doanh thu thực tế và doanh thu trong phương án tài chính trong cùng khoảng thời gian nếu doanh thu thực tế thấp hơn là chính sách vượt trội để thúc đẩy hợp tác công tư trong lĩnh vực này nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư, dự thảo Luật đã phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Thủ tướng Chính phủ cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đối với 07 nhóm dự án đầu tư. 

Đồng thời, dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Đầu tư cũng sẽ đơn giản hóa tối đa thủ tục hành chính chấp thuận chủ trương đầu tư và cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, hiện nay, trong khuôn khổ Nghị quyết số 66/NQ-CP ngày 26/3/2025 về chương trình cắt giảm, đơn giản hoá thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh năm 2025, Chính phủ đã phân công các bộ, ngành triển khai các nhiệm vụ và giải pháp cụ thể để đảm bảo mục tiêu trong năm 2025 bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện đầu tư kinh doanh không cần thiết; giảm ít nhất 30% thời gian giải quyết của các thủ tục hành chính, 30% chi phí tuân thủ thủ tục hành chính;…

Thực hiện yêu cầu trên, Luật Đầu tư (sửa đổi) và dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Đầu tư đã sửa đổi, bổ sung theo hướng cắt giảm đầu mục hồ sơ, số bộ hồ sơ đề nghị thực hiện thủ tục chấp thuận, điều chỉnh chủ trương đầu tư và cắt giảm 30% số ngày thực hiện thủ tục để đẩy nhanh quá trình giải quyết thủ tục đầu tư, cắt giảm chi phí cho việc thực hiện thủ tục, thực hiện mục tiêu cải cách thủ tục hành chính.