Sửa Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp: Phải nuôi dưỡng nguồn thu, thúc đẩy phát triển

Quy định rõ việc miễn thuế; thu thuế các tổ chức nước ngoài kinh doanh thương mại điện tử

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi). Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành nội dung phiên họp.

Báo cáo một số nội dung cơ bản trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, cơ quan chủ trì thẩm tra và cơ quan soạn thảo đã thống nhất tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội đối với các nội dung như: người nộp thuế; thu nhập được miễn thuế; kỳ tính thuế; các khoản chi được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế; phương pháp tính thuế đối với các khoản thu nhập phát sinh của các tổ chức nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam…

Trong đó, về người nộp thuế, dự thảo Luật được chỉnh lý để quy định cụ thể về việc thu thuế đối với các tổ chức nước ngoài có thu nhập phát sinh từ các hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số, bảo đảm đầy đủ quyền thu thuế của Việt Nam theo thông lệ quốc tế.

Về thu nhập được miễn thuế, dự thảo Luật được chỉnh lý để quy định rõ việc miễn thuế đối với “thu nhập của doanh nghiệp từ sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng” sẽ không áp dụng cho lĩnh vực thương mại để bảo đảm phạm vi áp dụng giới hạn trong lĩnh vực sản xuất ban đầu và chế biến.

Đối với kỳ tính thuế, dự thảo Luật được chỉnh lý quy định chỉ trong trường hợp doanh nghiệp lựa chọn năm tài chính khác với năm dương lịch thì mới cần phải thông báo cho cơ quan thuế để giảm bớt thủ tục hành chính cho doanh nghiệp.

Về các khoản chi được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính và cơ quan soạn thảo cơ bản thống nhất cách tiếp cận để có phương án thể hiện trong dự thảo Luật đối với các khoản chi phí được trừ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp nhằm bảo đảm cơ sở pháp lý, tính chặt chẽ rõ ràng, đối với các khoản chi không liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Với một số nội dung còn có ý kiến khác nhau, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho biết, về nội dung sửa đổi cho phép các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản được bù trừ lãi từ hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản (bao gồm cả chuyển nhượng dự án) với lỗ từ các hoạt động kinh doanh khác, Thường trực Uỷ ban Kinh tế và Tài chính lo ngại rằng quy định này sẽ tạo cơ chế cho các doanh nghiệp tận dụng làm giảm nghĩa vụ thuế từ hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư thông qua việc bù trừ với lỗ của các hoạt động kinh doanh khác, trong đó không loại trừ trường hợp các hoạt động kinh doanh khác chỉ được đăng ký và hoạt động mang tính ngắn hạn, hạch toán lỗ có chủ đích.

Điều này sẽ tác động trực tiếp đến số thuế thu nhập doanh nghiệp thực nộp vào ngân sách nhà nước của các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản trong thời gian tới. Các yếu tố rủi ro này chưa được Cơ quan soạn thảo tính đến khi đánh giá tác động. 

Đối tượng thụ hưởng của chính sách này là các doanh nghiệp vừa kinh doanh bất động sản đồng thời có các hoạt động kinh doanh đa ngành khác. 

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cân nhắc thận trọng vấn đề này và nên giữ như quy định hiện hành để phòng tránh việc lợi dụng chính sách.

Khuyến khích doanh nghiệp tham gia nghiên cứu, ứng dụng, thử nghiệm, chuyển giao công nghệ

Thảo luận ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh bày tỏ chưa hài lòng khi đề xuất của nhiều đại biểu Quốc hội về việc áp dụng mức thuế thu nhập doanh nghiệp 10% đối với các loại hình báo chí (ngoài báo in đã thống nhất áp dụng mức này) chưa được tiếp thu và giải trình đầy đủ. 

Bày tỏ sự quan tâm đối với chính sách ưu đãi thuế dành cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy nhấn mạnh, với quan điểm tập trung các chính sách ưu đãi thuế vào Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp thay vì quy định rải rác trong các luật chuyên ngành, cần tiến hành rà soát kỹ lưỡng dự thảo luật để bảo đảm không bỏ sót các nội dung quan trọng, thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cũng lưu ý rằng hoạt động khoa học và công nghệ không chỉ giới hạn ở nghiên cứu, mà còn bao gồm các khâu quan trọng khác như ứng dụng, thử nghiệm, chuyển giao công nghệ... 

Do đó, cần có quy định cụ thể về chính sách ưu đãi để khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào toàn bộ chu trình này.

Đóng góp ý kiến thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh rằng dự thảo Luật quy định ưu tiên áp dụng pháp luật về ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp so với các luật khác. 

Do đó, cần rà soát kỹ lưỡng hệ thống các luật đã được Quốc hội ban hành có liên quan đến ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp nhằm bảo đảm tính thống nhất và xác định rõ chính sách áp dụng.

Cần rà soát, điều chỉnh phù hợp về thuế để hỗ trợ doanh nghiệp, hướng đến mục tiêu tăng trưởng 2 con số

Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng việc sửa đổi pháp luật về thuế cần được xem xét, tính toán một cách toàn diện. Phó Chủ tịch Quốc hội đặc biệt lưu ý rằng, quá trình xây dựng dự thảo hiện chưa tính đến mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên vào năm 2025 và đạt mức tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo, như Trung ương và Quốc hội đã đề ra. 

Vì vậy, cần có sự rà soát, điều chỉnh phù hợp để bảo đảm các quy định thuế hỗ trợ hiệu quả mục tiêu phát triển kinh tế.

Sự phát triển của doanh nghiệp là yếu tố then chốt để thúc đẩy sự phát triển đất nước

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính phối hợp chặt chẽ với cơ quan soạn thảo để đánh giá kỹ lưỡng tác động của dự thảo Luật, đặc biệt là ảnh hưởng đối với thu ngân sách nhà nước.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh rằng việc xây dựng chính sách thuế cần bảo đảm các mục tiêu tăng trưởng kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát và bảo đảm an sinh xã hội. 

Theo Chủ tịch Quốc hội, sự phát triển của doanh nghiệp là yếu tố then chốt để thúc đẩy sự phát triển của đất nước. Do đó, cần đặc biệt lưu ý những nội dung có thể tác động đến nguồn thu ngân sách nhà nước. 

Chủ tịch Quốc hội khẳng định nhiệm vụ đặt ra là phải nuôi dưỡng nguồn thu, bảo đảm thu đúng, thu đủ, tránh tình trạng tận thu nhưng đồng thời phải ngăn chặn hiệu quả các hành vi lợi dụng chính sách để trốn thuế.

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao sự chủ động, tích cực của Ủy ban Kinh tế và Tài chính đã phối hợp với cơ quan soạn thảo và các cơ quan có liên quan, khẩn trương chủ động, phối hợp chặt chẽ trong quá trình nghiên cứu, tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi). 

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản thống nhất với các nội dung trong dự thảo luật và các nội dung trong báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý.

Nhấn mạnh đây là luật rất khó, có tác động lớn tới cộng đồng doanh nghiệp, hoạt động sản xuất kinh doanh và cũng như tình hình phát triển kinh tế - xã hội, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính là cơ quan soạn thảo và các cơ quan có liên quan tiếp thu đầy đủ ý kiến của các đại biểu Quốc hội, ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để hoàn thiện báo cáo tiếp thu, giải trình và các tài liệu liên quan; thực hiện các bước công việc theo quy định, bảo đảm chất lượng và tiến độ dự án trình Quốc hội xem xét, quyết định./.