Đề xuất cấm tuyệt đối lái xe có nồng độ cồn: Nếu cần sẽ lấy ý kiến rộng rãi

Trả lời câu hỏi của báo chí về nội dung cấm tuyệt đối nồng độ cồn được quy định trong Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, tại họp báo công bố kết quả kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, Trung tướng Nguyễn Minh Đức, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội cho biết: Tại khoản 6 Điều 5 Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia có quy định cấm người điều khiển phương tiện giao thông có hành vi uống rượu, bia trước, trong khi lái xe.

Theo Trung tướng Nguyễn Minh Đức: Về nguyên tắc của pháp luật Việt Nam là thống nhất trong hệ thống pháp luật, luật ra sau phải trên cơ sở lấy nguồn của luật trước đó. Trên cơ sở của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia, Cơ quan soạn thảo và Cơ quan thẩm tra đề xuất quy định này. 

"Đây là đề xuất ban đầu, đang đưa ra Quốc hội thảo luận. Qua thảo luận, Quốc hội sẽ đánh giá, cho ý kiến đầy đủ, thấu đáo nhất”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh nên rõ và cho biết thêm, nếu cần sẽ lấy ý kiến rộng rãi về nội dung này.

Cơ quan thẩm tra nhất trí quan điểm cấm tuyệt đối nồng độ cồn trong dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 

“Quan điểm của Cơ quan thẩm tra hoàn toàn đồng ý với Cơ quan soạn thảo là phải tuân thủ quy định của pháp luật. 

Hàng năm, Ủy ban Quốc phòng và An ninh thẩm tra các báo cáo về an toàn giao thông, qua tổng kết các vụ tai nạn giao thông đường bộ cho thấy, trung bình có 43% vụ vi phạm giao thông nghiêm trọng do rượu, bia. 

Chính vì vậy, việc phòng, chống tác hại của rượu bia là mệnh lệnh cần thực hiện. Nội dung này cũng được nhiều người dân ủng hộ. Tôi tin rằng, Quốc hội sẽ cơ bản đồng ý nội dung này”, Trung tướng Nguyễn Minh Đức khẳng định. 

Đề xuất mức nồng độ cồn cho phép phù hợp với từng loại phương tiện giao thông cần được nghiên cứu, đánh giá thận trọng 

Trong chương trình làm việc kỳ họp thứ 6 Quốc hội vừa qua, một số Đại biểu Quốc hội cho rằng quy định cấm tuyệt đối lái xe khi trong cơ thể có nồng độ cồn là rất cần thiết trong bối cảnh tình hình tai nạn giao thông đang phức tạp. Tuy nhiên các Đại biểu đánh giá quy định tỉ lệ nồng độ cồn bằng 0 sẽ khó khả thi, nên đề ra ngưỡng hay tỉ lệ giới hạn về nồng độ cồn khi lái xe.

Về đề xuất nêu trên của các Đại biểu Quốc hội, Thiếu tướng Phạm Công Nguyên, Cục trưởng Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp, Bộ Công an cho biết, với quan điểm bảo vệ tính mạng của người tham gia giao thông là trên hết, khoản 1 Điều 8 dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ hiện tại quy định điều khiển phương tiện tham gia giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn là một trong những hành vi bị cấm.

Quy định này nhằm hạn chế tai nạn giao thông, bảo đảm sức khỏe người tham gia giao thông và thống nhất với quy định của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia (khoản 6 Điều 5 quy định điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn là hành vi bị cấm).

Cũng theo Thiếu tướng Phạm Công Nguyên, thực tế, người điều khiển phương tiện sau khi uống rượu, bia thường bị ảnh hưởng đến sức khỏe, tâm thần và thể chất, đến khả năng phán đoán, xử lý tình huống khi tham gia giao thông; đã xảy ra nhiều vụ tai nạn giao thông gây hậu quả nghiêm trọng, làm chết và bị thương nhiều người mà nguyên nhân là do người điều khiển phương tiện vi phạm về nồng độ cồn.

Sau thời gian thực hiện quyết liệt việc kiểm soát, xử lý vi phạm về nồng độ cồn, các vụ tai nạn giao thông liên quan đến sử dụng rượu, bia đã giảm đáng kể, chứng minh được hiệu quả của quy định trên trong thực tế.

Do đó, việc đề xuất nghiên cứu mức nồng độ cồn cho phép phù hợp với từng loại phương tiện giao thông cần phải được nghiên cứu, đánh giá thận trọng trên cơ sở bảo đảm yêu cầu thực tiễn, có căn cứ khoa học và bảo đảm tính khả thi. Dự thảo Luật đang đề xuất tỷ lệ nồng độ cồn bằng 0".

Đề nghị tham khảo kinh nghiệm quốc tế trong xử lý vi phạm nồng độ cồn

Trước đó thảo luận tại tổ về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV), các đại biểu Quốc hội đã cho ý kiến đối với quy định nghiêm cấm người "điều khiển phương tiện tham gia giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn".

Nội dung đáng chú ý là điều 8 dự luật quy định các hành vi bị nghiêm cấm, trong đó có "điều khiển phương tiện tham gia giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn". Đây cũng là căn cứ để lực lượng chức năng dừng phương tiện để kiểm tra, kiểm soát.

Cơ quan thẩm tra - Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội cho biết một số ý kiến trong ủy ban đề nghị cân nhắc nội dung này vì "quá nghiêm khắc và chưa thực sự phù hợp với văn hóa, phong tục, tập quán của một bộ phận người dân Việt Nam, làm ảnh hưởng đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của nhiều địa phương".

Các ý kiến này đề nghị tham khảo kinh nghiệm quốc tế và quy định nồng độ cồn ở mức độ phù hợp đối với từng loại phương tiện; bảo đảm tính thống nhất với quy định của Bộ luật Hình sự.

Tuy nhiên, một số thành viên khác của ủy ban lại nhất trí với đề xuất vì nội dung này đã được quy định tại khoản 6, điều 5, Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia (nghiêm cấm điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn) và thực tiễn thực hiện đã chứng minh tính hiệu quả.

Cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu các ý kiến trên để tiếp thu cho phù hợp; tiếp tục rà soát, sắp xếp các quy định cấm liên quan đến trật tự, an toàn giao thông đường bộ để bảo đảm tính thống nhất, logic, tránh trùng lặp với các quy định khác trong dự thảo Luật hoặc trùng lặp với quy định của các luật chuyên ngành khác

Phải quy định cụ thể về nồng độ cồn

Liên quan đến nội dung này, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, khoản 1, Điều 8 quy định điều khiển phương tiện tham gia giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn là còn chung chung. Đại biểu đề nghị phải nêu rõ "có nồng độ cồn" hay "có nồng độ cồn vượt quá quy định cho phép".

Về mặt quan điểm, đại biểu nhấn mạnh: Chắc chắn phải hạn chế người tham gia giao thông sử dụng rượu bia vì gây nhiều tác hại, đặc biệt trong lĩnh vực an toàn giao thông. Tuy nhiên, cần quy định hợp lý và "việc hạn chế rượu bia cần thực hiện dần dần".

Đại biểu đề nghị luật cần phải thiết kế lại, thật cụ thể theo hướng có thể lựa chọn mức nồng độ cồn thấp, không được vượt quá, để làm sao người dân ý thức được rằng, nồng độ cồn trong máu ở mức bao nhiêu là được, chứ không phải "cứ thổi là dính".

Do đó, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan đề nghị bổ sung thêm hành vi bị nghiêm cấm là "điều khiển phương tiện tham gia giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá quy định cho phép".

Đại biểu cũng cho rằng sau khi Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ được ban hành, sẽ phải ban hành Nghị định mới thay thế Nghị định số 100/2019/NĐ-CP.

Không nên quy định nồng độ trong máu hoặc hơi thở ở mức bằng "0"

Thảo luận tại Tổ 13 (gồm các Đoàn ĐBQH Lạng Sơn, Bắc Ninh, Đắk Lắk, Hậu Giang), đại biểu Nguyễn Thị Hà, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu tham khảo kinh nghiệm của các quốc gia khác, không nên quy định nồng độ trong máu hoặc hơi thở ở mức bằng "0" để tránh tình trạng người được kiểm tra "dương tính giả" với nồng độ cồn.

Theo nghiên cứu y học, ở trạng thái bình thường của cơ thể trong máu luôn duy trì nồng độ cồn nhất định ở mức 0,03% hoặc có trường hợp trong cơ thể có nồng độ cồn do các yếu tố như ăn, uống các thực phẩm lên men trong dạ dày, thuốc điều trị.

Bên cạnh đó, theo báo cáo của Tổ chức y tế thế giới (WHO), trên thế giới có hơn 140 quốc gia, vùng lãnh thổ quy định giới hạn nồng độ trong máu hoặc hơi thở ở mức lớn hơn "0".

Đại biểu cũng đề nghị cơ quan soạn thảo điều chỉnh thành "Điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá 50 miligam đến 80 miligam/100 mililít máu hoặc vượt quá 0,25 miligam đến 0,4 miligam/1 lít khí thở" để phù hợp với các quy định tại Nghị định số 100/2019/NĐ-CP, ngày 30/12/2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 123/2021/NĐ-CP, ngày 28/12/2021 của Chính phủ) và tránh việc điều luật bị hiểu theo hướng là cứ có nồng độ cồn là vi phạm.

Cần nghiên cứu, rà soát kỹ lưỡng để có quy định nồng độ cồn phù hợp

Cùng quan tâm đến quy định các hành vi bị nghiêm cấm của dự thảo Luật này, đại biểu Dương Ngọc Hải, Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, không nên quy định "điều khiển phương tiện tham gia giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn" trong luật này.

Vì các hành vi này trong Luật Phòng chống tác hại của rượu bia đã quy định hành vi cấm này, do đó không cần quy định trong dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Đại biểu nhận thấy, chỉ cần quy định trong dự thảo Luật là "cần chấp hành nghiêm Luật Phòng chống tác hại của rượu bia và không quy định hành vi nêu trên là hành vi cấm".

Thảo luận tại Tổ 10 (gồm 03 Đoàn Đại biểu Quốc hội các tỉnh: Thái Bình, Ninh Thuận, Bạc Liêu), quan tâm tới quy định tại Điều 8 về các hành vi bị nghiêm cấm, đại biểu Nguyễn Văn Huy, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình bày tỏ chưa thực sự đồng tình với một số ý kiến đề nghị cân nhắc quy định cấm tuyệt đối người "Điều khiển phương tiện tham gia giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn" (khoản 1).

Đại biểu Nguyễn Văn Huy đề nghị, cần nghiên cứu, rà soát kỹ lưỡng để có quy định nồng độ cồn phù hợp với từng loại phương tiện và quy định bảo bảm tính hiệu quả.

Nếu uống chút rượu rồi đi xe đạp mà cũng bị phạt thì việc triển khai sẽ khá phức tạp

Đại biểu Phạm Như Hiệp (Giám đốc Bệnh viện Trung ương Huế) cũng băn khoăn về điều cấm này và cho rằng nếu quy định như vậy, tất cả phương tiện xe thô sơ, xích lô, xe kéo cũng có thể vi phạm.

Nêu rõ việc soạn luật cần khả thi, ông Hiệp cho rằng nếu uống chút rượu rồi đi xe đạp mà cũng bị phạt, việc triển khai luật sẽ khá phức tạp.

Việc uống rượu rồi tham gia giao thông ngay, bị cấm, theo đại biểu, là nội dung đã rõ. Nhưng thực tế, việc người dân uống rượu từ buổi tối hôm trước mà sáng hôm sau đi làm, trong máu vẫn còn nồng độ cồn, nếu phạt thì rất băn khoăn.

Theo ông Hiệp nên có hình thức quy định để có ngưỡng nồng độ cồn ở mức nào thì bị phạt.

Tối hôm trước liên hoan, sáng hôm sau đo nồng độ cồn vẫn bị phạt là không thực tế

Đại biểu Nguyễn Quang Huân cho rằng cần tham khảo quy định các nước. Ông cho biết, ở Phần Lan, lái xe được khuyến cáo nếu uống một chai bia phải nghỉ trong một tiếng, hai chai phải nghỉ ba tiếng, trước khi tham gia giao thông. Lượng chất kích thích này, theo đại biểu, chưa đủ để tác động đến thần kinh và họ vẫn đủ điều kiện điều khiển phương tiện, ông Huân dẫn chứng.

"Nhưng nếu quy định cấm, tối hôm trước liên hoan, sáng hôm sau đo nồng độ cồn vẫn còn mà bị phạt, việc này không thực tế. Vì lúc đó, cơ thể vẫn tỉnh táo, đi làm bình thường", đại biểu Huân góp ý.

Nhìn từ góc độ kinh tế, ông Huân cho rằng quy định quá chặt về việc xử phạt vi phạm nồng độ cồn sẽ khiến ngành công nghiệp rượu bia bị ảnh hưởng.

"Tuy không khuyến khích ngành công nghiệp rượu bia, nhưng đây cũng là nguồn thu nhập cho lao động nhóm phi chính thức. Giờ cấm chặt quá cũng ảnh hưởng rất nhiều", ông Huân phát biểu.

Đại biểu Phạm Đức Ấn (Hà Nội) cũng cho rằng cần nghiên cứu một tỷ lệ nhất định để giới hạn nồng độ cồn cho phép trong khí thở và trong máu, không nhất thiết cứ có nồng độ cồn bị xử phạt. Luật các nước trên thế giới về cơ bản họ đều có tỷ lệ nhất định nào đó, ta cũng nên nghiên cứu, ông Ấn nêu quan điểm.

Cũng về nội dung này, đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Hưng Yên) đề nghị nghiên cứu mức nồng độ cồn phù hợp với từng loại phương tiện để đảm bảo tính khả thi. Bởi vì việc quy định cấm điều khiển phương tiện tham gia giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn là cần thiết nhằm giảm thiểu tai nạn giao thông.