Nội dung sửa đổi, bổ sung 11 Luật về quân sự, quốc phòng

Sáng 11/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ chín, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc phòng; Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân; Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng; Luật Nghĩa vụ quân sự; Luật Biên phòng Việt Nam; Luật Phòng không nhân dân; Luật Lực lượng dự bị động viên; Luật Phòng thủ dân sự; Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự; Luật Dân quân tự vệ; Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh.

Kịp thời thể chế hóa các chủ trương, định hướng về sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp

Tại phiên họp, thừa ủy quyền của Chính phủ, Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng trình bày Tờ trình dự án luật.

Theo Đại tướng Phan Văn Giang, việc sửa đổi, bổ sung các luật nhằm thể chế hóa kịp thời, đầy đủ chủ trương, định hướng trong các văn kiện, nghị quyết của Đảng, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, quy định của Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) liên quan đến việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp.

Dự thảo Luật gồm 12 điều, trong đó có 11 điều sửa đổi, bổ sung 11 Luật và 1 điều về hiệu lực thi hành.

Dự án Luật tập trung sửa đổi, bổ sung một số điều về vị trí, vai trò, thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ thuộc lĩnh vực quân sự, quốc phòng liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp để bảo đảm thống nhất với quy định của Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) và các quy định của pháp luật có liên quan.

Về sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Quốc phòng, liên quan sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, sửa đổi, bổ sung một số điểm, khoản tại 3 điều (Điều 9, Điều 21, Điều 22), như: Xác định xây dựng phòng thủ khu vực, xây dựng cấp xã làm nền tảng để bảo vệ địa phương; UBND cấp tỉnh ban bố lệnh giới nghiêm tại một hoặc một số địa phương cấp xã và việc UBND cấp xã ban bố lệnh giới nghiêm tại một hoặc một số khu vực trên địa bàn quản lý.

Về sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, sửa đổi, bổ sung một số điểm, khoản tại 2 điều (Điều 11 và Điều 40), như: Bỏ một số chức danh Chỉ huy trưởng, Chính ủy Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng cấp tỉnh, Phó chỉ huy trưởng, Phó chính ủy Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng cấp tỉnh, Chỉ huy trưởng, Chính trị viên Ban chỉ huy quân sự cấp huyện, Phó chỉ huy trưởng, Chính trị viên phó Ban chỉ huy quân sự cấp huyện để bảo đảm phù hợp với Đề án số 839-ĐA/QUTW ngày 25-4-2025 của QUTW tiếp tục sắp xếp tổ chức quân sự địa phương “tinh, gọn, mạnh” đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Cùng với đó, bổ sung trách nhiệm Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định gọi đào tạo sĩ quan dự bị và gọi sĩ quan dự bị vào phục vụ tại ngũ, huấn luyện, kiểm tra sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu đối với cán bộ, công chức, hạ sĩ quan dự bị cư trú tại địa phương.

Về sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng, sửa đổi, bổ sung 1 điều (Điều 27), theo đó, chuyển thẩm quyền từ Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự cấp huyện sang Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy phòng thủ khu vực quyết định việc giải ngạch đối với Quân nhân chuyên nghiệp dự bị hết hạn tuổi hoặc không còn đủ sức khỏe phục vụ trong ngạch dự bị do không còn cấp huyện.

Về sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Nghĩa vụ quân sự, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điểm, khoản tại 18 điều, như: Chuyển thẩm quyền của cấp huyện lên cấp tỉnh đối với các nhiệm vụ: Thành lập Hội đồng khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự; quyết định danh sách công dân gọi nhập ngũ, thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân, danh sách tạm hoãn, miễn gọi nhập ngũ; công nhận công dân hoàn thành nghĩa vụ quân sự tại ngũ trong thời bình; tổ chức bàn giao quân cho các đơn vị (lễ giao nhận quân thực hiện tại Ban chỉ huy phòng thủ khu vực).

Cùng với đó, chuyển thẩm quyền của cấp huyện về cấp xã đối với một số nhiệm vụ: Kiểm tra sức khỏe hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị; ra lệnh gọi từng công dân: Đăng ký nghĩa vụ quân sự lần đầu, sơ tuyển và khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự, gọi nhập ngũ và thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân.

Chuyển thẩm quyền của Ban chỉ huy quân sự cấp huyện về Ban chỉ huy phòng thủ khu vực quyết định: Đưa ra khỏi danh sách đăng ký nghĩa vụ quân sự, giải ngạch đối với hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị và chịu trách nhiệm chính trong tổ chức lễ giao quân, tiếp nhận bàn giao hạ sĩ quan, binh sĩ hoàn thành nghĩa vụ tại ngũ…

Về sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Biên phòng Việt Nam, sửa đổi, bổ sung một số điểm, khoản tại 5 điều, như: Bổ sung việc xây dựng phòng thủ khu vực biên giới; Quy định Ban chỉ huy Bộ đội Biên phòng quyết định hạn chế hoặc tạm dừng hoạt động trong khu vực biên giới thuộc phạm vi quản lý; Quy định Chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy quân sự cấp tỉnh đề nghị Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định hạn chế hoặc tạm dừng qua lại cửa khẩu.

Về Sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Phòng không nhân dân, sửa đổi, bổ sung một số điểm, khoản tại 11 điều, như: Xác định trọng điểm phòng không nhân dân cấp xã; Chuyển trách nhiệm về chỉ huy phòng không nhân dân từ Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp huyện sang Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy phòng thủ khu vực trong chỉ đạo, thực hiện các nhiệm vụ về phòng không nhân dân do không còn cấp huyện.

Bên cạnh đó, bổ sung nhiệm vụ của Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy phòng thủ khu vực, Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã được quyền ra lệnh chế áp, tạm giữ tàu bay không người lái, phương tiện bay khác trên địa bàn quản lý.

Về Sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Lực lượng dự bị động viên, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điểm, khoản tại 13 điều, như: Chuyển thẩm quyền đăng ký quyền sở hữu phương tiện thủy nội địa, phương tiện giao thông cơ giới đường bộ... từ UBND cấp huyện lên UBND cấp tỉnh; việc chuyển thẩm quyền từ cấp huyện về cấp xã trong xây dựng lực lượng dự bị động viên theo chỉ tiêu của Chủ tịch UBND cấp tỉnh.

Đồng thời, quy định việc chuyển thẩm quyền tổ chức sinh hoạt cho quân nhân dự bị giữ chức vụ chỉ huy đơn vị dự bị động viên từ UBND cấp huyện sang Ban chỉ huy phòng thủ khu vực; Chuyển một số nhiệm vụ từ Chủ tịch UBND cấp huyện lên UBND cấp tỉnh hoặc Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực trong tập trung, vận chuyển, giao nhận lực lượng dự bị động viên.

Về sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Phòng thủ dân sự, sửa đổi, bổ sung một số điểm, khoản tại 5 điều, như: Chuyển một số nhiệm vụ từ UBND cấp huyện xuống UBND cấp xã trong áp dụng, chỉ huy lực lượng trong phòng thủ dân sự; Bổ sung nhiệm vụ của Ban chỉ huy phòng thủ khu vực trong tham mưu cho Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp tỉnh chỉ đạo Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp xã trong tổ chức, chỉ đạo, điều hành về phòng thủ dân sự trên địa bàn quản lý…

Về sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự, sửa đổi, bổ sung một số điểm, khoản tại 2 điều (Điều 6 và Điều 17), như: Bổ sung Khu quân sự loại B gồm các trường bắn, thao trường huấn luyện cấp lữ đoàn, giới hạn trong của vành đai an toàn; bán kính an toàn kho đạn của đơn vị cấp tiểu đoàn độc lập và tương đương trở xuống do không còn cấp huyện.

Về Sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Dân quân tự vệ, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ các điểm, khoản tại 19 điều, như: Bỏ thẩm quyền Chủ tịch UBND cấp huyện trong quyết định kéo dài độ tuổi, thời hạn thực hiện nghĩa vụ tham gia Dân quân tự vệ, trong đăng ký, tạm hoãn, thôi, hoàn thành thực hiện nghĩa vụ tham gia Dân quân tự vệ trước thời hạn, đưa ra khỏi danh sách công dân thực hiện nghĩa vụ tham gia Dân quân tự vệ, quản lý Dân quân tự vệ do không còn cấp huyện (nội dung này do Chủ tịch UBND cấp xã thực hiện).

Cùng với đó, bổ sung thẩm quyền của Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội, Bộ Tư lệnh Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Chỉ huy quân sự cấp tỉnh trong chỉ đạo, hướng dẫn UBND cấp xã, cơ quan, tổ chức tuyển chọn công dân thực hiện nghĩa vụ tham gia Dân quân tự vệ…

Về sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điểm, khoản tại 7 điều, như: Xác định đối với đối tượng trong cơ quan, tổ chức của Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội là trưởng thôn, làng, ấp, bản, buôn, phum, sóc, tổ dân phố; trưởng các đoàn thể ở thôn; bỏ Báo cáo viên là lãnh đạo huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, lãnh đạo ban huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh.

Nhất trí trình Quốc hội xem xét, thông qua Luật tại Kỳ họp thứ chín

Thẩm tra dự án luật, Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội tán thành sự cần thiết ban hành Luật với những cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ, nhằm thể chế hóa quan điểm chỉ đạo của Đảng về tiếp tục sắp xếp tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm phù hợp, thống nhất trong hệ thống pháp luật khi sửa đối, bổ sung Hiến pháp năm 2013 và các luật liên quan đến tổ chức bộ máy nhà nước.

Hồ sơ dự án Luật cơ bản đáp ứng yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025; đồng thời, nhất trí trình Quốc hội xem xét, thông qua Luật tại Kỳ họp thứ chín theo quy trình, thủ tục rút gọn.

Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội nhận thấy, các chính sách quy định tại dự thảo Luật phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng./.