Kiến nghị tổng rà soát, bãi bỏ các văn bản cản trở kinh tế tư nhân; thành lập Ủy ban cải cách thể chế

Phát triển kinh tế tư nhân: Quan trọng nhất vẫn là cải cách thể chế

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, thảo luận tại Hội trường về phát triển KTXH, đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu nhấn mạnh: Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết số 198 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết số 139 của Chính phủ về kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết số 198 khiến cộng đồng doanh nghiệp rất phấn khởi và đặt kỳ vọng rất cao vào việc tổ chức triển khai thực hiện.

Trong thời gian tới, đại biểu cho rằng, nhiệm vụ quan trọng vẫn phải là cải cách thể chế, nhưng thách thức lớn nhất hiện nay là thực hiện đầy đủ, mạnh mẽ, kịp thời tinh thần và các giải pháp trong Nghị quyết số 68 và Nghị quyết số 198 đã nêu.

Nhìn vào Nghị quyết số 139 của Chính phủ về chương trình hành động đã rất chi tiết, rất cụ thể. Tuy nhiên, đại biểu cho biết, ông vẫn còn có 2 băn khoăn:

Trước tiên là chất lượng của việc cải cách. Đại biểu nhấn mạnh vêu cầu cải cách phải "thực chất, thiết thực".

Vấn đề thứ hai, "đâu là động lực lâu dài cho việc cải cách thể chế này?" 

Cải cách thể chế phải thực chất, thiết thực và duy trì được động lực lâu dài

Đại biểu lý giải, khi các bộ, ngành rà soát để tìm ra quy định pháp luật nào là rào cản, quy định nào là không phù hợp thì đôi khi nhìn dưới góc độ của bộ, ngành có những quy định là phù hợp, nhưng nếu nhìn dưới góc độ của doanh nghiệp, của đời sống thực tiễn kinh doanh lại có thể không phù hợp. 

Đại biểu băn khoăn là cải cách thể chế nhưng phải cải cách thực chất và cải cách đúng, đáp ứng đúng yêu cầu của cộng đồng doanh nghiệp.

Hiện nay, chúng ta đang tập trung vào sửa luật, sửa nghị định, sửa thông tư nhưng theo phản ánh của cộng đồng doanh nghiệp thì có những văn bản là chỉ thị, có những công văn đã được ban hành từ rất lâu gây vướng mắc rất lớn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Ông cho biết, vừa qua Thủ tướng Chính phủ có tổ chức một hội nghị gặp gỡ cộng đồng doanh nghiệp phổ biến Nghị quyết số 68. Tại hội nghị, có một ý kiến đề nghị bãi bỏ chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ từ năm 2012. 

"Tôi về tìm hiểu Chỉ thị này tại sao doanh nghiệp lại đề nghị bãi bỏ thì mới phát hiện ra Chỉ thị này yêu cầu tập trung các dự án đầu tư vào trong khu công nghiệp và khu cụm công nghiệp. Chính vì vậy, một số địa phương vẫn áp dụng Chỉ thị này khiến một số dự án đầu tư rất lớn mà vì phải gần bến cảng, gần sông nên rất khó để triển khai thực hiện, gây ra rất nhiều khó khăn, vướng mắc", chia sẻ điều này, đại biểu cho rằng "có thể còn nhiều văn bản như vậy nữa". Từ đó, đại biểu nêu 2 kiến nghị cụ thể:

Thành lập tổ chuyên gia, tiến hành tổng rà soát, bãi bỏ các văn bản cản trở phát triển kinh tế tư nhân

Thứ nhất, đại biểu Phan Đức Hiếu đề nghị Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ rà soát tổng thể các văn bản theo đúng tinh thần của Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân và đặc biệt gồm cả công văn, các chỉ thị đã được ban hành từ trước đến nay nếu đã gây cản trở, khó khăn, vướng mắc cho hoạt động sản xuất, kinh doanh thì nên bãi bỏ một cách công khai, minh bạch để tất cả các địa phương, các nơi và doanh nghiệp thực hiện một cách thật đầy đủ. Việc này tháo gỡ rất thiết thực.

Thứ hai, đại biểu kiến nghị "nên thành lập một tổ chuyên gia để rà soát độc lập mang tính chất hệ thống toàn bộ các văn bản quy phạm pháp luật. 

"Vì đôi khi rà soát từng bộ, ngành chúng ta lại nhìn ở khía cạnh của một bộ, ngành nhưng nếu soát tổng thể thì có thể dễ dàng phát hiện ra những quy định mà không phát hiện được nếu chúng ta chỉ nhìn ở một bộ, ngành cụ thể", đại biểu nêu quan điểm.

Đại biểu Phan Đức Hiếu cho rằng: Đây là một kênh chuyên môn cao, mang tính chất độc lập. 

Thành viên của Tổ rà soát này cần bao gồm: Các chuyên gia pháp lý; các chuyên gia kinh tế, khoa học và đại diện cộng đồng doanh nghiệp. 

Nhấn mạnh việc cần có đại diện doanh nghiệp trong tổ rà soát. Đại biểu lý giải "đại diện cộng đồng doanh nghiệp sẽ đưa ra những phát hiện rất thiết thực, thực sự gắn với hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp".

Theo đại biểu, việc thành lập tổ rà soát này có mấy tác động: Thứ nhất, tạo ra sự hỗ trợ thêm cho các bộ, ngành để thực hiện công tác rà soát, thực hiện theo Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị. Thứ hai, mang tính chất phản biện. 

Thứ ba, có thể giúp phát hiện những rào cản mang tính thực chất, thiết thực nếu ta xóa bỏ được hoặc sửa đổi thì sẽ tác động ngay, tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và đặc biệt tác động mang tính chất áp lực, tức là một kênh phản biện thêm cho các bộ, ngành khi thực hiện các nhiệm vụ.

Thành lập Ủy ban cải cách thể chế duy trì động lực cải cách

Tuy nhiên, về lâu dài, đại biểu kiến nghị "nên học tập kinh nghiệm của các nước, họ đều thành lập một ủy ban cải cách thể chế hoặc là thuộc Chính phủ, hoặc là thuộc Thủ tướng Chính phủ".

Đại biểu nhấn mạnh, tác động lớn nhất Ủy ban cải cách thể chế này là duy trì một động lực cải cách thể chế lâu dài, bền vững vì đây là việc không chỉ thực hiện đợt này mà phải thường xuyên, liên tục.

Bên cạnh đó, việc thành lập một ủy ban cải cách thể chế cũng sẽ tăng tính chủ động cho Thủ tướng Chính phủ trong thực hiện các cải cách thể chế, giám sát, đánh giá hiệu quả các chương trình cải cách của các bộ, ngành và tăng một kênh kiểm soát chất lượng của các văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành.

Như vậy, về lâu dài đại biểu Phan Đức Hiếu "vẫn kiến nghị là nghiên cứu thành lập một ủy ban cải cách thể chế - một mô hình rất phổ biến ở nhiều quốc gia, như Hàn Quốc, Mỹ, Anh, Australia..."