Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn

Theo chương trình kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, dự kiến Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn từ ngày 6-8/6 tới. 

Trên cơ sở ý kiến các vị đại biểu Quốc hội về lựa chọn nhóm vấn đề chất vấn và người trả lời chất vấn tại kỳ họp, mới đây, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có thông báo chính thức về chương trình chất vấn và trả lời chất vấn của kỳ họp này.

Theo đó, các nhóm vấn đề được Quốc hội lựa chọn chất vấn là: lao động, thương binh và xã hội; giao thông vận tải; khoa học và công nghệ; dân tộc.

Cũng trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp lần này, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái sẽ làm rõ các vấn đề liên quan và trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.

Nội dung chất vấn nhóm vấn đề thứ tư thuộc lĩnh vực giao thông vận tải gồm: Giải pháp hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông, hạn chế tai nạn giao thông trong cả nước, giảm ùn tắc giao thông tại các thành phố lớn.

Trách nhiệm quản lý nhà nước trong hoạt động kiểm định; giải pháp tháo gỡ khó khăn, nâng cao chất lượng công tác kiểm định phương tiện cơ giới đường bộ, đường thủy nội địa.

Quản lý hoạt động vận tải, chất lượng phương tiện; công tác đào tạo, sát hạch, cấp, thu hồi và quản lý giấy phép điều khiển phương tiện giao thông đường bộ, đường thủy nội địa.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng chịu trách nhiệm trả lời chất vấn chính. 

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Xây dựng, Khoa học và Công nghệ, Công an, Quốc phòng cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.

Ý kiến tâm huyết của đại biểu là động lực để Bộ phấn đấu hoàn thành trọng trách được giao

Trước khi đi vào trả lời cụ thể từng câu hỏi của các đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đã báo cáo làm rõ thêm một số vấn đề liên quan đến lĩnh vực quản lý Nhà nước của ngành.

Bày tỏ sự cảm ơn tới lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã luôn quan tâm, chỉ đạo sát sao, toàn diện, mọi mặt công tác của ngành Giao thông vận tải; các đại biểu Quốc hội, đồng bào và cử tri cả nước đã luôn đồng hành, ủng hộ, đóng góp nhiều ý kiến, giải pháp quý báu, sâu sắc đối với ngành, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, với tinh thần cầu thị, trách nhiệm, Bộ Giao thông vận tải luôn lắng nghe, tiếp thu đầy đủ các ý kiến.

Đồng thời, Bộ Giao thông vận tải đang nỗ lực hết sức, phấn đấu, quyết tâm thực hiện thắng lợi những chủ trương, chiến lược của Đảng, Nhà nước trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, nhằm kịp thời hoàn thành những công trình hạ tầng giao thông chiến lược, hiện đại, an toàn để người dân và doanh nghiệp được thụ hưởng; đóng góp hiệu quả trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng, tăng cường hội nhập quốc tế của đất nước.

Theo Bộ trưởng, bối cảnh nền kinh tế còn gặp nhiều khó khăn đã tác động không nhỏ đến quá trình thực hiện nhiệm vụ của ngành Giao thông vận tải.

Tuy nhiên, với sự quan tâm chỉ đạo sát sao, kịp thời, hiệu quả của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành Trung ương, địa phương, sự đồng hành, ủng hộ của đồng bào, cử tri cả nước và các vị đại biểu Quốc hội, toàn ngành Giao thông vận tải đã đoàn kết, quyết tâm, đổi mới tư duy, cách thức tổ chức thực hiện, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, qua đó đã cơ bản triển khai hiệu quả, kịp thời các nhiệm vụ đề ra.

Điển hình như giải ngân vốn đầu tư công năm 2022 đạt 96,5% kế hoạch, 5 tháng đầu năm 2023 đạt hơn 30% kế hoạch, tạo tiền đề cho ngành phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao.

Cùng với đó, tiến độ triển khai các dự án, nhất là các dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành Giao thông vận tải cơ bản được đảm bảo. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay đã hoàn thành, đưa vào khai thác 566km đường bộ cao tốc, nâng tổng số chiều dài đường bộ cao tốc cả nước lên 1.729 km.

Bên cạnh đó, công tác chuẩn bị đầu tư các dự án cao tốc nằm trong chương trình phục hồi phát triển kinh tế được Bộ Giao thông vận tải và các địa phương triển khai quyết liệt, bám sát tiến độ được giao và sẽ khởi công trong cuối tháng 6/2023 theo đúng kế hoạch.

Ngoài ra, tai nạn giao thông tiếp tục giảm cả 3 tiêu chí; Công tác hoàn thiện thể chế, cải cách hành chính, cắt giảm điều kiện kinh doanh đạt nhiều kết quả tích cực; Công tác xây dựng Chính phủ điện tử, chuyển đổi số trong ngành Giao thông vận tải tiếp tục được triển khai mạnh mẽ...

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ trưởng cho biết vẫn còn một số tồn tại, hạn chế mà ngành cần phải tập trung, quyết liệt xử lý, tháo gỡ.

Trong đó, tai nạn giao thông tuy đã được kéo giảm nhưng vẫn ở mức cao; sai phạm trong lĩnh vực đăng kiểm gây bức xúc trong nhân dân và dư luận; công tác đào tạo, sát hạch, cấp, thu hồi, quản lý giấy phép điều khiển phương tiện giao thông đường bộ, đường thủy nội địa vẫn còn bộc lộ hạn chế, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tiêu cực.

Theo Bộ trưởng, nhiệm vụ của ngành Giao thông vận tải từ nay đến cuối năm 2023 và các năm tiếp theo rất nặng nề.

"Tuy nhiên, những ý kiến đóng góp sâu sắc, tâm huyết, trách nhiệm của các vị đại biểu Quốc hội chính là động lực, là hành trang tri thức giúp tôi cùng ngành Giao thông vận tải phấn đấu hoàn thành tốt trọng trách được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Với tinh thần đó, tôi xin trân trọng lắng nghe ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội”, Bộ trưởng bày tỏ.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thông tin, có 110 đại biểu đăng ký chất vấn tư lệnh ngành Giao thông vận tải.

Đẩy mạnh phân cấp gắn với thanh tra, kiểm tra công tác đào tạo, cấp bằng lái xe

Trong báo cáo của Bộ Giao thông vận tải gửi các đại biểu về một số nội dung liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, Bộ Giao thông vận tải cho biết, những năm gần đây, công tác quản lý nhà nước về đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe đã được Bộ Giao thông vận tải phân cấp tương đối triệt để cho địa phương; đồng thời thực hiện mạnh mẽ xã hội hóa các cơ sở, đào tạo sát hạch lái xe, cơ bản đã đáp ứng nhu cầu học và sát hạch lái xe của xã hội.

Bộ Giao thông vận tải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nâng cao chất lượng công tác đào tạo, sát hạch cấp giấy phép lái xe gắn với tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực

Bộ Giao thông vận tải cũng thường xuyên, liên tục triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nâng cao chất lượng công tác đào tạo, sát hạch cấp giấy phép lái xe gắn với tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Trong đó, tập trung hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, ứng dụng công nghệ thông tin; triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4 trong công tác cấp đổi giấy phép lái xe trên Cổng dịch vụ công Quốc gia.

6 tỉnh chưa có trung tâm sát hạch, cấp bằng lái xe

Về hệ thống cơ sở đào tạo, trung tâm sát hạch, hiện nay, cả nước có 371 cơ sở đào tạo lái xe ô tô phân bố ở 63 tỉnh, thành phố; 154 trung tâm sát hạch lái xe ô tô, phân bố tại 57 tỉnh, thành phố, hiện còn 6 tỉnh chưa có trung tâm sát hạch gồm: Lai Châu, Tiền Giang, Trà Vinh, Bạc Liêu, Bắc Kạn và Vĩnh Long.

Theo báo cáo của các Sở Giao thông vận tải, đến ngày 28/2/2023, cả nước có hơn 40,6 nghìn ô tô tập lái, hơn 48,4 nghìn giáo viên dạy thực hành, hơn 3,8 nghìn giáo viên dạy lý thuyết, và hơn 2,3 nghìn giáo viên vừa dạy lý thuyết và dạy thực hành.

Về công tác cấp giấy phép lái xe quốc gia, năm 2022 cả nước cấp hơn 845 nghìn giấy phép lái xe ô tô và hơn 927 nghìn giấy phép lái xe mô tô. Đến nay, cả nước đã cấp hơn 12,2 triệu giấy phép lái xe ô tô và hơn 51 triệu giấy phép lái xe mô tô.

Hiện nay, giấy phép lái xe quốc gia được cấp, đổi theo 3 hình thức: người dân đến làm thủ tục trực tiếp hoặc đăng ký sử dụng dịch vụ công mức độ 3 hoặc sử dụng dịch vụ công mức độ 4 đổi giấy phép lái xe quốc gia qua Cổng dịch vụ công Quốc gia.

Đối với giấy phép lái xe quốc tế, đã áp dụng dịch vụ công mức độ 4 trong việc cấp giấy phép lái xe quốc tế. Đến nay, cả nước đã cấp gần 39 nghìn giấy phép lái xe quốc tế. Dữ liệu giấy phép lái xe hiện đã được tích hợp vào cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Kiểm tra toàn diện, tổng thể công tác quản lý đào tạo, sát hạch, cấp bằng lái xe trên toàn quốc

Đáng chú ý, theo Bộ Giao thông vận tải, thời gian qua, thông qua công tác thanh tra, kiểm tra định kỳ và chuyên đề cũng như nắm bắt thông tin từ dư luận xã hội, Bộ Giao thông vận tải luôn xác định đây là lĩnh vực có phạm vi, ảnh hưởng lớn đối với xã hội, tác động đến nhiều đối tượng, có nhiều diễn biến phức tạp trong thực tiễn, nhưng một số nơi có hiện tượng buông lỏng trong công tác quản lý, giám sát dẫn đến tiềm ẩn nhiều nguy cơ tiêu cực.

Chính vì vậy, ngay từ đầu năm 2023, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải đã quyết định thành lập các Đoàn kiểm tra toàn diện, tổng thể công tác quản lý đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe của các Sở Giao thông vận tải trên phạm vi toàn quốc.

Đồng thời quán triệt quá trình kiểm tra phải tuân thủ nguyên tắc công khai, minh bạch, độc lập, khách quan, nghiêm túc, làm đến đâu xử lý sai phạm đến đó; chịu trách nhiệm trước Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải và pháp luật về kết quả thanh, kiểm tra.

Đến nay, qua kiểm tra nhận thấy có tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý, thực hiện của Sở GTVT, tiềm ẩn nguy cơ tiêu cực như: Việc khai thác dữ liệu DAT (thiết bị giám sát thời gian và quãng đường học lái xe) để quản lý công tác đào tạo còn hạn chế; Chưa kiểm tra, giám sát khoá học, kỳ thi cấp chứng chỉ hoặc thực hiện còn hình thức, không đúng thực tế.

Bên cạnh đó, vẫn còn tình trạng để cơ sở đào tạo gửi báo cáo 1 qua phần mềm chậm nhiều ngày; Xét duyệt thí sinh đạt điều kiện dự sát hạch khi chưa đối chiếu đầy đủ dữ liệu qua hệ thống DAT; Có hiện tượng thí sinh trao đổi với nhau, sát hạch viên trao đổi với thí sinh trong sát hạch lý thuyết.

Đặc biệt qua công tác kiểm tra, Thanh tra Bộ Giao thông vận tải, Cục Đường bộ Việt Nam đã chuyển thông tin nhiều cơ sở đào tạo lái xe nghi ngờ có dấu hiệu tiêu cực đến cơ quan công an địa phương để xác minh, làm rõ, xử lý theo đúng thẩm quyền quy định.

Kiểm soát chặt chẽ, chấm dứt tình trạng cấp bằng lái xe cho người nghiện ma túy, người không đủ sức khỏe

Để tăng cường công tác quản lý nhà nước về đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe, Bộ Giao thông vận tải cho biết sẽ tiếp tục rà soát văn bản quy phạm pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn về đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe cơ giới đường bộ để kịp thời phát hiện những nội dung không còn phù hợp đề xuất sửa đổi, điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với tình hình thực tế.

Đồng thời, tiếp tục triển khai các giải pháp nhằm chấn chỉnh, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe; rà soát, hoàn thiện các tiêu chuẩn, điều kiện về cơ sở vật chất đối với các cơ sở đào tạo lái xe.

Có cơ chế kiểm soát chặt chẽ, chấm dứt tình trạng cấp giấy phép lái xe cho người nghiện ma túy, người không đủ năng lực, hành vi, sức khỏe.

Nghiên cứu giải pháp quản lý lái xe sau đào tạo; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác đào tạo, sát hạch, quản lý lái xe.

Vi phạm của một số cán bộ đăng kiểm rất tinh vi, khép kín

Báo cáo của Bộ Giao thông vận tải gửi các Đại biểu Quốc hội về một số nội dung liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV cho biết, trong văn bản này Bộ Giao thông vận tải đã chỉ ra các nguyên nhân dẫn đến sai phạm trong lĩnh vực kiểm định xe cơ giới thời gian qua, từ đó đề ra nhiều giải pháp khắc phục.

Theo đó, nguyên nhân xảy ra các sai phạm là do cơ cấu tổ chức của Cục Đăng kiểm Việt Nam chậm đổi mới, chưa tách bạch rõ chức năng quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công. Cục Đăng kiểm không có lực lượng thanh tra chuyên ngành độc lập để thực hiện chức năng thanh tra, giám sát thường xuyên đối với lĩnh vực đăng kiểm.

Bên cạnh đó, các hành vi vi phạm của một số cán bộ đăng kiểm rất tinh vi và khép kín ở một số bộ phận của Cục nên rất khó phát hiện so với quyền hạn và nghiệp vụ của các lực lượng chức năng ngành giao thông vận tải.

Một số cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý của Cục Đăng kiểm, đăng kiểm viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tham nhũng, tiêu cực, gây hậu quả xấu cho bản thân, gia đình, cơ quan, đơn vị và xã hội.

Ngoài ra, khi luật Quy hoạch có hiệu lực, quy hoạch mạng lưới trung tâm đăng kiểm bị xóa bỏ đã dẫn đến sự gia tăng nhanh chóng các đơn vị đăng kiểm xe cơ giới tại một số địa phương, khu vực đô thị, tạo ra cạnh tranh gay gắt, không lành mạnh và để thu hút khách hàng, một số đơn vị đã có những hành vi thực hiện sai tiêu chuẩn, quy chuẩn, quy định, bỏ nội dung, hạng mục kiểm tra, thực hiện các hành vi giả mạo trong việc kiểm định xe cơ giới.

Công tác phòng chống tham nhũng, tiêu chức chưa được triển khai nghiêm túc

Bên cạnh đó, Bộ Giao thông vận tải cũng cho rằng, công tác kiểm tra, giám sát của cơ quan, đơn vị có thẩm quyền tuy có triển khai theo kế hoạch hoặc kiểm tra đột xuất nhưng chưa kịp thời phát hiện ra những hành vi tiêu cực, tham nhũng của một số cán bộ.

Công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ Cục Đăng kiểm chưa được quán triệt, triển khai nghiêm túc.

Theo Bộ Giao thông vận tải, sai phạm này còn do giá kiểm định được xây dựng từ cách đây 10 năm chưa được điều chỉnh phù hợp trong bối cảnh các yếu tố chi phí đầu vào đã tăng lên. Điều này làm cho hoạt động của các trung tâm đăng kiểm gặp khó khăn, doanh thu không đạt được như kỳ vọng, với mong muốn thu hồi vốn nhanh đã dẫn đến việc cạnh tranh không lành mạnh, làm sai các quy định pháp luật.

Sai phạm đăng kiểm: Trách nhiệm thuộc về ai?

Bộ Giao thông vận tải nhìn nhận, để xảy ra những sai phạm trong lĩnh vực kiểm định xe cơ giới, trách nhiệm quản lý nhà nước trước tiên thuộc về Cục Đăng kiểm Việt Nam; Sở Giao thông vận tải các tỉnh thành phố có trách nhiệm trong kiểm tra, giám sát hoạt động kiểm định trên địa bàn.

Bộ Giao thông vận tải cũng nhận trách nhiệm của Bộ là chưa quyết liệt chỉ đạo điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động kiểm định phương tiện, chưa tách bạch rõ chức năng quản lý nhà nước và cung ấp dịch vụ công của Cục Đăng kiểm Việt Nam.

Bên cạnh đó, các cơ quan tham mưu của Bộ cũng chưa sát sao, kịp thời nhận diện những bất cập, phát sinh để tham mưu cho Bộ chỉ đạo sửa đổi cơ chế, chính sách cho phù hợp với tình hình thực tiễn, công tác thanh tra, kiểm tra chưa đáp ứng yêu cầu.

Kỷ luật khai trừ đảng đối với 49 đảng viên

Trước những sai phạm này, Ban Cán sự đảng, Đảng ủy Bộ và Bộ Giao thông vận tải đã đình chỉ sinh hoạt đảng đối với 24 đảng viên; xử lý kỷ luật đảng bằng hình thức khai trừ Đảng đối với 49 đảng viên,10 chi bộ đảng bị kỷ luật bằng hình thức Cảnh cáo. 

Bộ Giao thông vận tải cũng xử lý kỷ luật bằng hình thức buộc thôi việc đối với Cục trưởng Cục Đăng kiểm bị khởi tố, bắt tạm giam.

Dự kiến đầu tháng 6, Thông tư sửa đổi Thông tư 16/2021 cho phép tự động gia hạn chu kỳ kiểm định theo Thông tư 02/2023 đối với ô tô chở người đến 9 chỗ không kinh doanh vận tải sẽ được ban hành.

Khẩn trương sửa đổi các quy định về đăng kiểm

Để chấn chỉnh kịp thời và khắc phục những tồn tại, bất cập trong lĩnh vực Đăng kiểm, Bộ Giao thông vận tải cho biết, Bộ đang tập trung chỉ đạo và triển khai thực hiện rà soát toàn bộ hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, thể chế liên quan đến đăng kiểm để khẩn trương sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn theo hướng tách bạch chức năng quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ của Cục Đăng kiểm, phân cấp, phân quyền tối đa cho các địa phương nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực đăng kiểm gắn liền với tăng cường thanh tra, kiểm tra, phòng chống tiêu cực, lãng phí.

Đồng thời, giảm thiểu các thủ tục hành chính và điều kiện kiểm định; các đơn vị đăng kiểm của lực lượng vũ trang, các đơn vị bảo hành, bảo dưỡng chính hãng được cung cấp dịch vụ kiểm định phương tiện; nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ đảm bảo minh bạch, hiệu quả, phù hợp với nhu cầu thực tiễn và đảm bảo tính cạnh tranh lành mạnh giữa các trung tâm đăng kiểm; Ứng dụng toàn diện công nghệ thông tin, tạo mọi điều kiện thuận lợi và tiết kiệm chi phí cho người dân và doanh nghiệp.

Bộ Giao thông vận tải cũng đang khẩn trương triển khai thực hiện Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 139/2018/NĐ-CP ngày 08/10/2018 quy định về kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới ngay sau khi được Chính phủ ban hành (dự kiến vào đầu tháng 6/2023); Sửa đổi, bổ sung Thông tư số 16/2021/TT-BGTVT theo trình tự rút gọn để cho phép tự động gia hạn chu kỳ kiểm định theo Thông tư 02/2023/TT-BGTVT đối với ô tô chở người đến 9 chỗ không kinh doanh vận tải (dự kiến cũng ban hành vào đầu tháng 6/2023).

Ngoài ra, Bộ Giao thông vận tải cũng đang thực hiện rà soát các quy định liên quan đến giá dịch vụ kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, phí, lệ phí đối với xe cơ giới để đề xuất sửa đổi, bổ sung cho phù hợp, bảo đảm bù đắp đủ chi phí hoạt động kiểm định, góp phần hạn chế phát sinh các tiêu cực trong công tác kiểm định xe cơ giới.

Đến thời điểm hiện tại, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, lãnh đạo Bộ và Đảng ủy Bộ Giao thông vận tải đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam nỗ lực, thực hiện nhiều giải pháp trên tinh thần thật khẩn trương, trách nhiệm nhằm khôi phục tối đa hoạt động của các đơn vị đăng kiểm, tiến tới khôi phục hoàn toàn lại hoạt động kiểm định phương tiện phù hợp với tình hình mới.

Cùng với sự hỗ trợ nhân lực từ Bộ Công an và Bộ Quốc phòng, đến nay đã khôi phục lại 73 đơn vị, nâng tổng số đơn vị đang hoạt động là 249/281 đơn vị./.