Thống đốc NHNN trả lời chất vấn quản lý thị trường vàng

Giải pháp để bình ổn và quản lý thị trường vàng?

Đặt câu hỏi tới Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, đại biểu Lưu Văn Đức (Đắk Lắk) cho biết, ngày 14/4/2024, Văn phòng Chính phủ ban hành Thông báo số 160 về kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp bàn về các giải pháp quản lý thị trường vàng trong thời gian tới. 

Trong đó, giao cho Ngân hàng Nhà nước và các Bộ, cơ quan liên quan khẩn trương thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, hiệu quả, kịp thời các nhiệm vụ và giải pháp để bình ổn và quản lý thị trường. 

Đại biểu Lưu Văn Đức đề nghị Thống đốc Ngân hàng cho biết thời gian qua đã thực hiện yêu cầu trên như thế nào và tác động đến giá vàng và thị trường vàng trong hiện tại và tương lai ra sao?

Tại sao NHNN chỉ bán mà không mua? Tại sao chỉ bán tại HN, TPHCM mà không bán ở nơi khác để thuận lợi cho dân?

Chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho biết, vừa qua việc bán vàng miếng của Ngân hàng Nhà nước bình ổn giá vàng được người dân rất đồng tình ủng hộ. 

Tuy nhiên, ngân hàng chỉ bán mà không mua. Nếu người dân muốn bán vàng do nhu cầu để sử dụng tiền mặt thì bán ở đâu, ngân hàng không mua thì các cửa hàng và khác cũng không có mua. 

Mặt khác, ngân hàng bán vàng chỉ có ở thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, sao không bán cả tại những nơi khác ở trong nước cho người dân có nhu cầu mua để thuận lợi, dễ dàng?

Khoảng cách chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế chỉ còn khoảng 3-4 triệu/lượng

Trả lời đại biểu Lưu Văn Đức, Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk về bình ổn giá vàng và thị trường vàng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng nêu rõ, thị trường vàng của Việt Nam biến động cũng là diễn biến chung của các nước trên thế giới. 

Từ năm 2014 đến năm 2019, thị trường vàng Việt Nam tương đối ổn định và nhu cầu mua vàng của người dân giảm. Nhưng từ năm 2021, giá vàng thế giới tăng cao, theo đó, giá vàng trong nước cũng diễn biến tăng cao.

Tuy nhiên, từ năm 2021 đến tháng 6/2024, NHNN cũng chưa can thiệp. Từ tháng 6/2024, giá vàng thế giới lập đỉnh cao, chênh lệch giá vàng thế giới và trong nước tăng cao. Do đó, Chính phủ và NHNN đã chỉ đạo quyết liệt. 

Trên cơ sở pháp luật hiện hành, NHNN đã tổ chức đấu thầu. Trong bối cảnh giá vàng lập đỉnh cao và tâm lý kỳ vọng của thị trường cũng rất cao, NHNN đã cân nhắc qua 9 phiên đấu thầu (đây là giải pháp khá hiệu quả trong năm 2013).

Để thực hiện thu hẹp nhanh khoảng cách giữa giá vàng trong nước và quốc tế ở mức cao theo chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, NHNN đã chuyển sang phương án bán vàng SJC trực tiếp qua 4 Ngân hàng Thương mại Nhà nước. 

Do đó, khoảng cách chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế từ khoảng 15-18 triệu đồng/lượng đến nay chỉ còn khoảng 3-4 triệu/lượng.

Chỉ rõ diễn biến vàng tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, nước ta không sản xuất vàng nên việc can thiệp tùy thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu vàng quốc tế. Vì vậy, NHNN sẽ theo dõi sát diễn biến của thị trường để đưa ra các chính sách phù hợp để ổn định thị trường vàng.

Bối cảnh nhu cầu gia tăng, NHNN cung vàng và chưa đặt vấn đề mua lại

Trả lời đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp về vấn đề Ngân hàng chỉ bán vàng miếng mà không mua vào, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng nêu rõ: Từ năm 2014 đến nay, NHNN không cung vàng miếng ra thị trường vì NHNN không sản xuất vàng miếng. 

Với bối cảnh nhu cầu gia tăng, NHNN cung vàng và chưa đặt vấn đề mua lại. 

Còn đối với các Ngân hàng Thương mại Nhà nước, khi bán vàng trong giai đoạn này, NHNN chủ yếu thực hiện giải pháp để tăng cung vàng.

Đối với hệ thống kinh doanh mua bán vàng miếng, hiện nay đã có 22 tổ chức tín dụng và có 16 doanh nghiệp kinh doanh mua bán vàng miếng.

Về lí do vì sao chỉ bán ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, NHNN chỉ cấp phép đối với doanh nghiệp kinh doanh mua bán vàng miếng chứ không có quy định bắt buộc ở địa điểm nào. 

Bản thân các doanh nghiệp và các tổ chức tín dụng sẽ tự xem xét, đánh giá nhu cầu của các tỉnh thành và mở các địa điểm mua bán vàng miếng. 

Do đó, thực tế nhu cầu chủ yếu ở Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và các thành phố lớn. Còn các tỉnh thành khác không có hiện tượng người dân xếp hàng mua vàng.

Nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng tác động để tham mưu, đề xuất thành lập sàn vàng ở thời điểm phù hợp

Tham gia chất vấn, đại biểu Đỗ Huy Khánh (Đồng Nai) cho biết, hiện nay, trên thế giới có rất nhiều nước thị trường phát triển cho phép thành lập sàn giao dịch vàng, thu hút nguồn lực vàng và mang lại nhiều cơ hội cho nhà đầu tư trong nước. 

Đại biểu đề nghị Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết quan điểm về vấn đề này? 

Về chất vấn của đại biểu liên quan đến nghiên cứu thành lập sàn giao dịch vàng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, một số nước trên thế giới có thành lập sàn vàng. 

Việc thành lập sàn vàng cũng có mặt tích cực là các giao dịch sẽ minh bạch; nhu cầu mua bán của người dân, doanh nghiệp, các chủ thể thuận lợi hơn. 

Tuy nhiên, để thành lập sàn vàng cũng cần đầu tư về cơ sở hạ tầng. Hơn nữa Việt Nam không phải là nước sản xuất vàng. 

Như vậy, để thành lập sàn vàng, đòi hỏi Ngân hàng Nhà nước phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu và đánh giá tác động kỹ lưỡng để tham mưu, đề xuất với Chính phủ ở thời điểm phù hợp và phù hợp với bối cảnh, điều kiện của Việt Nam...

Phối hợp chặt chẽ quản lý thị trường vàng

Đặt vấn đề chất vấn, đại biểu Trần Thị Thanh Hương (An Giang) cho biết, thời gian vừa qua, có ý kiến cho rằng, do có nhiều bộ, ngành cùng tham gia quản lý và công tác phối hợp chưa tốt, nên hiệu quả quản lý thị trường vàng chưa cao. 

Đại biểu đề nghị Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết quan điểm và giải pháp nhằm thực hiện hiệu quả hơn đối với vấn đề này trong thời gian tới?

Trả lời đại biểu, Thống đốc cho biết, mỗi lĩnh vực, mỗi ngành có cơ quan chủ trì thống nhất quản lý, và có các bộ ngành khác tích cực tham gia. Các nhiệm vụ này đã được quy định rõ trong văn bản quy phạm pháp luật, các Bộ ngành không trùng lắp nhau về trách nhiệm, thẩm quyền. 

Tuy nhiên, trong quá trình quản lý thị trường vàng, các Bộ, các ngành cần tăng cường phối hợp chặt chẽ. Trong thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã nhận được sự phối hợp chặt chẽ của các Bộ, ngành, đặc biệt là Bộ Công an. 

Trước khi Ngân hàng Nhà nước tổ chức can thiệp vàng, Ngân hàng đã họp, mời đại diện của các cơ quan, đặc biệt là Bộ Công an để hỗ trợ, theo dõi quá trình triển khai để tránh các hành vi trục lợi, gian lận trong quá trình can thiệp.

Ngân hàng Nhà nước cũng thực hiện vai trò chủ trì, đầu mối để phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ cùng các cơ quan hữu quan để kiểm tra các doanh nghiệp kinh doanh, mua bán vàng miếng, vàng trang sức mỹ nghệ, từ đó kịp thời tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định để khắc phục những hạn chế, khó khăn, quản lý chặt chẽ thị trường này.

Cần làm gì để vàng trở thành nguồn lực của nền kinh tế?

Tham gia chất vấn, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh (Ninh Bình) đề nghị Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết trong thời gian tới cần tập trung những giải pháp như nào để vàng trở thành nguồn lực của nền kinh tế?

Trả lời đại biểu Trần Thị Hồng Thanh, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, để chống vàng hóa và đô la hóa, không khuyến khích người dân nắm giữ vàng. 

Nếu chuyển hóa sang Việt Nam đồng sẽ có cơ hội đầu tư, kinh doanh, hoặc gửi tiền vào ngân hàng để cho vay sản xuất kinh doanh hoặc đầu tư vào lĩnh vực khác phục vụ sản xuất, kinh doanh. 

Vì vậy, tinh thần Ngân hàng Nhà nước là không khuyến khích người dân trữ vàng, đặc biệt là vàng miếng, bởi vàng miếng có giá trị cao, nên Nhà nước có chính sách độc quyền để xuất nhập khẩu vàng miếng và quản lý chặt chẽ hoạt động mua bán, kinh doanh vàng miếng.

Quan điểm của NHNN là chống vàng hóa. Vàng không phải là mặt hàng hấp dẫn để đầu cơ

Đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông) phản ánh tình hình thị trường vàng hiện nay ở trong nước đang không ổn định, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Đại biểu đề nghị Thống đốc Ngân hàng Nhà nước làm rõ những giải pháp nhằm ổn định thị để người dân từ bỏ tâm lý tích trữ vàng.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Dương Khắc Mai về thị trường vàng, Thống đốc Ngân hàng cho biết, Ngân hàng Nhà nước đã can thiệp, ổn định thị trường vàng với mục tiêu là giảm chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng quốc tế, phòng tránh các hiện tượng nhập lậu vàng. 

Hiện nay, giá vàng vẫn tăng giảm chưa thật sự ổn định do yếu tố khách quan từ tình hình kinh tế thế giới. Giá vàng còn phụ thuộc nhiều vào các biến số từ thị trường tài chính thế giới, lãi suất, tỷ giá, giá dầu… 

Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục theo dõi sát sao diễn biến thị trường, căn cứ vào mục tiêu, chính sách tiền tệ trong thời gian tới để xem xét giải pháp can thiệp.

Về giải pháp căn cơ, Ngân hàng Nhà nước phối hợp với các bộ, ngành đánh giá tổng kết Nghị định số 24, tham mưu, đề xuất với Chính phủ về các giải pháp giải quyết vấn đề, tồn tại, hạn chế trong thời gian qua. 

Về lâu dài, quan điểm chung của Ngân hàng Nhà nước là chống vàng hóa, thực hiện các giải pháp để vàng không phải là mặt hàng hấp dẫn để đầu cơ.

Thay đổi tư duy về cách quản lý thị trường vàng

Sau hơn 10 năm thực hiện Nghị định 24 và thực tiễn thị trường vàng trong thời gian vừa qua, đại biểu Lê Thanh Hoàn (Thanh Hóa) đề nghị Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết hiện tại đã phải là thời điểm thích hợp để thay đổi tư duy về cách quản lý thị trường vàng hay chưa? 

Ngân hàng Nhà nước đã có nghiên cứu và dự kiến phát triển các hình thức giao dịch vàng phi vật chất, ví dụ như là sàn vàng do Nhà nước trực tiếp quản lý vận hành, đảm bảo sự liên thông thị trường trong nước và quốc tế cũng như khuyến khích người dân đầu tư vào các kênh tài sản khác, tránh việc vàng hóa thị trường thay cho đô la hóa trong thời gian vừa qua?

Trả lời chất vấn của đại biểu Lê Thanh Hoàn, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, hiện NHNN đang đánh giá tổng kết Nghị định 24 và đề xuất cách thức giải quyết.

Trong đó có nhiều vấn đề đại biểu quan tâm và NHNN đều có đánh giá, phân tích tác động của các giải pháp mới như vấn đề sàn vàng cũng sẽ báo cáo để thấy được sàn vàng có thuận lợi gì và đối với điều kiện ở Việt Nam có nên tiến hành thực hiện hay chưa? Hay tiếp tục nghiên cứu để đề xuất vào thời điểm phù hợp.

Có nên cho các doanh nghiệp làm trang sức mỹ nghệ được nhập vàng nguyên liệu?

Liên quan đến vấn đề quản lý thị trường vàng, đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) cho biết, Nghị định 24 không cấm các doanh nghiệp nhập nguyên liệu để làm vàng trang sức, mỹ nghệ nhưng hiện đang cấm, ảnh hưởng đến quyền lợi cho người dân.

Đại biểu đề nghị Thống đốc cho biết quan điểm là có nên để các doanh nghiệp làm trang sức mỹ nghệ được nhập vàng để làm phục vụ cho người dân, phục vụ cho nền kinh tế. Còn liên quan đến thị trường vàng, đại biểu cho rằng cần dùng những công cụ khác mang tính vĩ mô hơn như thuế, các công cụ tài chính để quản lý.

Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, Nghị định 24 có quy định về cách thức quản lý đối với thị trường vàng miếng và vàng trang sức mỹ nghệ. 

Đối với vàng trang sức mỹ nghệ, hiện Ngân hàng Nhà nước quản lý bằng cách cấp phép cho giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất. 

Còn về việc kinh doanh vàng trang sức mỹ nghệ, đây là mặt hàng kinh doanh có điều kiện, Ngân hàng Nhà nước đã có một số Thông tư quản lý vấn đề này.