Vì sao hạn chế chỉ tiêu xét tuyển sớm, thí sinh có điểm IELTS, ACT/SAT,... có bị ảnh hưởng?

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đang lấy ý kiến dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế tuyển sinh trình độ đại học, tuyển sinh trình độ cao đẳng ngành Giáo dục Mầm non. Những điều chỉnh, bổ sung trong dự thảo Thông tư nhằm khắc phục những bất cập trong công tác tuyển sinh thời gian qua và đảm bảo công bằng cho tất cả thí sinh.

Khắc phục mất công bằng, thí sinh không vất vả "chạy đua" xét tuyển sớm

Theo Bộ GDĐT, những năm qua, công tác tuyển sinh đại học, tuyển sinh ngành Cao đẳng Mầm non đã có những đổi mới theo hướng đảm bảo quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục đại học.

Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả đạt được, dư luận xã hội, báo chí nhiều lần đề cập băn khoăn với việc cơ sở đào tạo sử dụng nhiều phương thức, tổ hợp môn xét tuyển đối với cùng một chương trình, ngành đào tạo, trong đó có việc một số cơ sở đào tạo dành quá nhiều chỉ tiêu cho xét tuyển sớm, hay việc quy định điểm cộng quá lớn cho các chứng chỉ ngoại ngữ.

Để khắc phục những bất cập, băn khoăn của xã hội, một trong những điểm sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Quy chế là chỉ tiêu xét tuyển sớm do cơ sở đào tạo quy định nhưng không vượt quá 20% chỉ tiêu của từng ngành, nhóm ngành đào tạo.

Theo Bộ GDĐT, việc đưa ra giới hạn 20% được căn cứ tình hình thực tiễn công tác tuyển sinh những năm qua, để việc xét tuyển sớm chỉ tập trung vào những thí sinh có năng lực và thành tích học tập vượt trội, hạn chế tác động đến việc học tập của học sinh ở kỳ học cuối cùng năm lớp 12 và ôn thi tốt nghiệp THPT. 

Điều quan trọng nhất là tạo sự công bằng giữa các thí sinh khi tham gia vào ứng tuyển, không phải em nào cũng có khả năng tham gia xét tuyển sớm khi chưa hoàn thành chương trình lớp 12.

Việc giảm quy mô xét tuyển sớm không những không gây khó khăn, mà còn tạo thuận lợi hơn cho công tác tuyển sinh của các trường và cho thí sinh. 

Trên thực tế xét tuyển sớm hay xét tuyển trong đợt chung thì tổng số thí sinh đăng ký dự tuyển không thay đổi, mà các trường và thí sinh lại không phải vất vả chạy theo xét tuyển sớm.

Những mùa tuyển sinh vừa qua, các em học sinh chưa hoàn thành chương trình lớp 12 phải vất vả nộp hồ sơ nhiều nơi, không yên tâm học tập, trong khi Bộ GDĐT đã có một hệ thống hỗ trợ tuyển sinh chung với đầy đủ cơ sở dữ liệu, quy trình trực tuyến hoàn thoàn thuận lợi cho cả thí sinh và các trường.

Việc cần nhìn nhận và có điều chỉnh về “xét tuyển sớm” là rất cần thiết để đảm bảo công bằng cho tất cả các thí sinh, nhất là những thí sinh ở các địa bàn không có điều kiện để tham gia các hình thức xét tuyển sớm.

Tăng cơ hội cho thí sinh không có điều kiện tiếp cận nhiều phương thức xét tuyển

Bộ GDĐT chi biết, một điểm sửa đổi đáng chú ý nữa của dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung Quy chế tuyển sinh đại học, tuyển sinh ngành Cao đẳng Mầm non là điểm xét, điểm trúng tuyển của các phương thức, tổ hợp môn sử dụng để xét tuyển phải được quy đổi tương đương về một thang điểm chung, thống nhất đối với từng chương trình, ngành, nhóm ngành đào tạo.

Trong những năm qua, hầu hết cơ sở đào tạo phân bổ chỉ tiêu riêng cho từng phương thức xét tuyển, thậm chí cho từng tổ hợp môn xét tuyển, từ đó áp dụng các tiêu chí xét tuyển để tính điểm xét của thí sinh và xác định điểm trúng tuyển từ cao xuống thấp cho tới hết chỉ tiêu của từng phương thức, tổ hợp môn xét tuyển. Điều này giúp các trường có thể sử dụng xét tuyển sớm để chủ động hoàn thành kế hoạch tuyển sinh.

Tuy nhiên, cũng từ đây xuất hiện những vấn đề như chênh lệch điểm trúng tuyển một cách bất hợp lý giữa các phương thức, tổ hợp môn xét tuyển, đồng thời đẩy điểm chuẩn của phương thức xét tuyển theo điểm thi tốt nghiệp THPT lên rất cao do chỉ tiêu dành cho phương thức này không còn nhiều. 

Bộ GDĐT cho rằng điều này gây bất công bằng về cơ hội cho những thí sinh không có điều kiện tiếp cận nhiều phương thức xét tuyển.

Dự thảo sửa đổi quy chế tuyển sinh lần này quy định thống nhất áp dụng quy đổi tương đương điểm xét của các phương thức, tổ hợp môn xét tuyển về một thang điểm chung, thống nhất đối với mỗi chương trình, ngành, nhóm ngành đào tạo, trên cơ sở đó xác định điểm trung tuyển từ cao xuống thấp cho hết chỉ tiêu của chương trình, ngành, nhóm ngành đào tạo, trừ trường hợp xét tuyển thẳng, xét tuyển sớm các thí sinh có năng lực, thành tích vượt trội.

Dự thảo cũng quy định cách thức quy đổi để bảo đảm cơ hội cho mọi thí sinh có thể đạt mức điểm tối đa của thang điểm chung nhưng không có thí sinh nào có điểm xét vượt mức điểm tối đa này. 

Các cơ sở đào tạo sẽ phải nghiên cứu để quy định lại việc cộng điểm các chứng chỉ ngoại ngữ và các điểm cộng ưu tiên khác, qua đó hạn chế việc lạm dụng gây bất công bằng giữa các thí sinh có điều kiện đầu tư cho học tập khác nhau.

Không hạn chế phương thức xét tuyển; thí sinh có điểm IELTS, ACT/SAT, đánh giá năng lực, đánh giá tư duy... không bị ảnh hưởng

Với quy định của dự thảo Thông tư, tất cả thí sinh dự tuyển vào một ngành đào tạo sẽ được xét tuyển một cách công bằng dựa trên một thang điểm chung và một điểm chuẩn trúng tuyển chung, cơ hội trúng tuyển của những thí sinh có năng lực thực sự sẽ tăng lên và chất lượng đầu vào của các trường cũng tăng theo.

Các trường vẫn có cơ hội xét tuyển sớm để chủ động cạnh tranh tuyển được những thí sinh giỏi nhất, đồng thời các em có năng lực tốt nhất cũng vẫn có cơ hội trúng tuyển sớm để chủ động quyết định lựa chọn con đường học tập phù hợp nhất.

Đối với thí sinh, dù ở giai đoạn xét tuyển sớm hay giai đoạn xét tuyển theo kế hoạch chung của Bộ GDĐT, thí sinh vẫn có thể tham gia xét tuyển bằng các phương thức xét tuyển khác nhau đã và đang chuẩn bị. 

Như vậy, các thí sinh có điểm IELTS, ACT/SAT, đánh giá năng lực, đánh giá tư duy... không bị ảnh hưởng.

Từ hai năm nay, Bộ GDĐT cung cấp đầy đủ dữ liệu về kết quả học tập THPT (học bạ) và hỗ trợ các trường tổ chức kỳ thi riêng (như đánh giá năng lực, đánh giá tư duy…) đưa kết quả thi lên hệ thống tuyển sinh chung, tạo điều kiện thuận tiện cho các cơ sở đào tạo thực hiện xét tuyển trong đợt xét tuyển chung. Như vậy, dự thảo không hạn chế bất kỳ phương thức xét tuyển nào của các trường.

Góp phần tác động tích cực tới việc dạy và học ở bậc trung học phổ thông, đặc biệt là lớp 12

Theo Bộ GDĐT, năm 2025 là năm đầu tiên học sinh học theo chương trình giáo dục phổ thông mới sẽ tham gia xét tuyển đại học. Vì vậy, việc đổi mới quy chế tuyển sinh nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018, tạo tác động tích cực tới việc dạy và học ở cấp trung học phổ thông, đặc biệt là lớp 12.

Những quy định chặt chẽ hơn trong xét tuyển sớm, quy định nếu sử dụng học bạ để xét tuyển thì cần có kết quả học tập của cả năm lớp 12, quy định thống nhất ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào đối với nhóm ngành sức khoẻ và sư phạm… đều hướng tới bảo đảm công bằng cho các thí sinh ứng tuyển. 

Đồng thời, các quy định này giúp học sinh lớp 12 tập trung học tập và hoàn thành chương trình, chuẩn bị vững kiến thức, năng lực, phẩm chất, tiếp tục học tập ở những bậc cao hơn.

Nâng cao chất lượng tuyển sinh, thực hiện trách nhiệm phát triển nguồn nhân lực cho đất nước

Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung Quy chế tuyển sinh đại học, tuyển sinh ngành Cao đẳng Mầm non được xây dựng trên cơ sở đảm bảo hài hoà giữa quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học và trách nhiệm quản lý nhà nước đối với giáo dục đại học.

Những điều chỉnh trong dự thảo không hạn chế quyền tự chủ, đồng thời nâng cao chất lượng tuyển sinh và để giáo dục đại học thực hiện trách nhiệm phát triển nguồn nhân lực cho đất nước.

Bộ GDĐT đưa ra các quy định điều chỉnh, bổ sung về tuyển sinh đại học, tuyển sinh ngành Cao đẳng Mầm non để thực hiện một nguyên tắc cơ bản trong giáo dục, đó là công bằng, qua đó sẽ nâng cao chất lượng tuyển sinh và chất lượng đào tạo.

Quyền tự chủ nói chung và tự chủ tuyển sinh nói riêng của các cơ sở giáo dục đại học theo luật định phải luôn gắn chặt với trách nhiệm xã hội, trước hết cần tuân thủ những nguyên tắc cơ bản trong giáo dục. Luật Giáo dục đại học giao Bộ GDĐT ban hành quy chế tuyển sinh là công cụ quản lý nhà nước để điều chỉnh việc này.

Dự thảo Thông tư hiện đang được đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, Cổng Thông tin điện tử Bộ GDĐT để lấy ý kiến rộng rãi xã hội. Trên cơ sở ý kiến góp ý, Bộ GDĐT sẽ tiếp thu, hoàn thiện và dự kiến ban hành trong tháng 1/2025.