Phải tháo gỡ bằng được những vướng mắc về tài chính y tế để các thầy thuốc yên tâm công tác

Dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) là dự án luật khó, phạm vi tác động rất rộng

Phát biểu tại Tọa đàm, GS.TS Vương Đình Huệ, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) đã được trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ Ba, Quốc hội Khoá XV và theo chương trình sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ Tư tới nhằm tiếp tục thể chế hoá Nghị quyết 20-NQ/TW của Trung ương ngày 25/10/2017 về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân trong tình hình mới. 

Dự luật có phạm vi tác động rất rộng tới các lĩnh vực kinh tế, xã hội, sức khoẻ, tính mạng của người dân. 

Đây cũng là dự án Luật khó, nhất là trong điều kiện hiện nay, sau khi những tác động của dịch bệnh COVID–19, các vấn đề của ngành y tế, y tế cơ sở, y tế dự phòng, tài chính y tế... đang bộc lộ nhiều khó khăn, thách thức và đặt ra những yêu cầu mới về khuôn khổ pháp lý.

“Nội dung dự án Luật nhận được sự quan tâm sâu sắc không chỉ trong ngành y tế mà còn của cử tri và nhân dân cả nước. 

Khi Quốc hội sửa đổi xong Luật này thì có tháo gỡ được những khó khăn, vướng mắc hiện nay của ngành y tế hay không? 

Có giúp cho ngành y tế thực hiện được chức năng, nhiệm vụ của mình theo tinh thần Nghị quyết số 20 của Trung ương về chăm sóc sức khoẻ của nhân dân hay không? Đó là câu hỏi hết sức quan trọng phải trả lời”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Còn nhiều nội dung trong dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) cần tiếp tục nghiên cứu, chỉnh lý, hoàn thiện thêm

Ngay sau Kỳ họp thứ 3, Quốc hội Khoá XV, Ủy ban Xã hội – cơ quan chủ trì thẩm tra, giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải trình, tiếp thu chỉnh lý dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế - cơ quan chủ trì soạn thảo, các cơ quan của Quốc hội tổ chức nhiều hoạt động tham vấn ý kiến của các bên liên quan để hoàn thiện một bước dự thảo Luật. 

Chủ tịch Quốc hội đánh giá, đến nay, chất lượng dự thảo Luật đã được nâng lên so với phiên bản trình Quốc hội lần đầu. 

Tuy nhiên, dự án Luật cũng còn các nội dung cần tiếp tục nghiên cứu, chỉnh lý, hoàn thiện thêm như: cấp giấy phép hành nghề, các chức danh nghề nghiệp trong ngành y; cách thức tổ chức đánh giá năng lực hành nghề; việc sử dụng ngôn ngữ trong hành nghề khám bệnh và chữa bệnh để vừa nâng cao chất lượng khám chữa bệnh đối với các chuyên gia nước ngoài, người nước ngoài hành nghề y tại Việt Nam vừa bảo đảm hội nhập quốc tế, thu hút đội ngũ chuyên gia giỏi; hệ thống tổ chức cơ sở khám bệnh và chữa bệnh…

Cơ chế tài chính của cơ sở khám, chữa bệnh hiện đang là vấn đề bức xúc

Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ, qua tổng hợp dư luận xã hội, ý kiến của nhân dân, cử tri, ngành y tế cho thấy tài chính y tế hiện nay đang đặt ra nhiều vấn đề. Trong đó, nhiều ý kiến rằng cần đưa tài chính y tế vào Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi). 

Theo Chủ tịch Quốc hội, nếu không đưa vào thì cũng rất khó khăn vì hiện nay chúng ta chưa có luật về đơn vị sự nghiệp công lập mà mới chỉ có một số quy định tại các luật liên quan (trong nhiệm kỳ này, Quốc hội cũng đã có kế hoạch xây dựng luật về đơn vị sự nghiệp công lập). 

Riêng với cơ chế tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập thì hiện mới chỉ được quy định tại Nghị định số 60/2021/NĐ-CP của Chính phủ. Nghị định này cũng quy định chung cho tất cả các đơn vị sự nghiệp công lập chứ chưa có quy định riêng cho lĩnh vực hết sức đặc thù của ngành y tế.

Tới đây Quốc hội sẽ xem xét sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội. Bộ Y tế cũng đang dự kiến trình Chính phủ, Quốc hội ban hành các luật mới trong lĩnh vực y tế như: luật về trang thiết bị y tế, Luật về y tế dự phòng... 

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, cơ chế tài chính của cơ sở khám, chữa bệnh hiện đang là vấn đề bức xúc. 

Cần bổ sung các quy định để thầy thuốc yên tâm làm công tác chuyên môn

"Chúng ta có cần bổ sung các quy định về vấn đề này vào Luật Khám bệnh, chữa bệnh để sau khi sửa đổi luật thì cán bộ ngành y tế, các bác sỹ, các cơ sở y tế cũng yên tâm làm công tác chuyên môn hay không? 

Nếu đưa vào Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) thì cần thiết kế các quy định cụ thể như thế nào? 

Có nên quy định thành một chương riêng áp dụng cho cả cơ sở y tế công lập và cơ sở y tế tư nhân không?", Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề.

Mặc dù thời gian từ nay cho đến Kỳ họp thứ 4, Quốc hội Khoá XV không còn nhiều, nhưng đây là cơ hội rất quan trọng để sửa đổi, khắc phục những vướng mắc về cơ chế tài chính trong lĩnh vực y tế. Do đó, theo Chủ tịch Quốc hội, nên chăng chúng ta chắt lọc để đưa các quy định hiện hành vào dự thảo Luật, trên cơ sở đó sẽ nhân rộng cho các lĩnh vực sự nghiệp công lập khác.

Chỉ ra một số nội dung căn cơ khác nhưng còn chưa rõ trong dự thảo Luật, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, tinh thần là phải làm tích cực, khẩn trương, tập trung toàn lực, nhưng cũng không được nóng vội. 

Ủy ban Xã hội, các cơ quan liên quan tiếp tục phối hợp chặt chẽ, rà soát, đánh giá kỹ lưỡng để đáp ứng được những vấn đề thực tiễn đang đặt ra đối với lĩnh vực y tế hiện nay. "Ngành y tế cần sự đồng hành, đóng góp chung của xã hội, của Quốc hội, của Chính phủ, các cấp, các ngành để tháo gỡ những khó khăn hiện nay”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Giải quyết những vướng mắc trong việc xã hội hóa dịch vụ y tế

Trên cơ sở gợi ý của Chủ tịch Quốc hội, các chuyên gia tham dự Toạ đàm đã tập trung làm rõ những vướng mắc trong thực hiện quy định hiện hành về tài chính y tế và cơ chế tự chủ tài chính của các cơ sở khám, chữa bệnh kể cả cơ sở khám, chữa bệnh của Nhà nước và tư nhân; 

Các đại biểu cũng đóng góp ý kiến về cơ chế tự chủ tài chính của bệnh viện công lập, giao quyền tự chủ cho đơn vị sự nghiệp công lập nói chung và trong y tế nói riêng; hành lang pháp lý cho việc thực hiện tự chủ tài chính trong lĩnh vực y tế; nguồn lực dành cho hoạt động khám bệnh, chữa bệnh; xã hội hóa dịch vụ y tế, hợp tác công tư trong hoạt động khám, chữa bệnh; đánh giá năng lực và cấp chứng chỉ hành nghề y...

Nhấn mạnh cơ chế tài chính y tế là vấn đề hết sức quan trọng đối với ngành y tế hiện nay, một số chuyên gia nhất trí cần có một chương riêng quy định về cơ chế tài chính khám, chữa bệnh trong Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi).

Một số chuyên gia đánh giá việc dự thảo Luật hiện đã có quy định về xã hội hoá công tác khám, chữa bệnh, bổ sung chủ thể ngoài nhà nước được cung cấp dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh nhân đạo, phi vụ lợi là điểm mới, một dấu son. Tuy nhiên, các ý kiến này cũng lưu ý, xã hội hoá trong lĩnh vực y tế là chính sách có tác động rộng lớn, bao quát, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi, trách nhiệm của cơ sở y tế, thậm chí dễ nảy sinh xung đột giữa hệ thống y tế tư nhân và y tế công lập.

Hiện nay, Nhà nước đang chủ trương cắt giảm đầu tư công, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực y tế tư nhân. Nhưng vừa qua, ở một số địa phương, có tình trạng đầu tư “công không ra công, tư không ra tư” do chính quyền địa phương kêu gọi đầu tư xã hội hoá y tế, mời doanh nghiệp đầu tư trong khuôn viên bệnh viện công. 

Cho rằng đây thực chất là hình thức “núp bóng” chủ trương xã hội hóa, dễ nảy sinh tiêu cực, sai phạm, đại diện Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam đề nghị không nên luật hoá chính sách xã hội hoá đối với khối y tế công lập trong Luật Khám bệnh, chữa bệnh.

Một số chuyên gia cũng nhất trí quan điểm trên và cho rằng, chính sách tài chính trong lĩnh vực y tế cần bảo đảm nguyên tắc "công ra công, tư ra tư". Cùng với đó, dự thảo Luật cần phân định rõ 3 chủ thể khám chữa bệnh gồm: y tế công/y tế nhà nước, y tế tư nhân và y tế ngoài nhà nước nhân đạo phi vụ lợi... và có quy định nhằm bảo đảm sự cạnh tranh công bằng trong cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh của 3 chủ thể này.