Cụ thể, quy trình thi hành kỷ luật đảng gồm 3 bước:
I- BƯỚC CHUẨN BỊ
1. Thành lập đoàn kiểm tra và xây dựng kế hoạch thi hành kỷ luật:
- Căn cứ kết luận kiểm tra của tổ chức đảng có thẩm quyền hoặc đề nghị thi hành kỷ luật của tổ chức đảng cấp dưới, kết quả nắm tình hình, ban thường vụ cấp ủy hoặc cấp ủy giao ủy ban kiểm tra hoặc cơ quan, đơn vị giúp việc cấp ủy tham mưu thành lập đoàn kiểm tra thi hành kỷ luật (sau đây gọi là đoàn kiểm tra nếu thành lập đoàn mới); kế hoạch thi hành kỷ luật đối với tổ chức đảng, đảng viên vi phạm (sau đây gọi là đối tượng vi phạm).
- Thường trực cấp ủy ký, ban hành quyết định, kế hoạch thi hành kỷ luật. Trưởng đoàn kiểm tra là cấp ủy viên do ban thường vụ phân công, nơi không có ban thường vụ thì cấp ủy phân công (đối với cấp cơ sở và tương đương: Trưởng đoàn có thể là lãnh đạo các đơn vị hoặc đảng viên được giao nhiệm vụ tham mưu, giúp việc cấp ủy).
Đoàn kiểm tra được sử dụng con dấu của cấp ủy để thực hiện nhiệm vụ.
2. Đoàn kiểm tra xây dựng đề cương báo cáo yêu cầu đối tượng vi phạm kiểm điểm; lịch làm việc của đoàn và phân công nhiệm vụ từng thành viên trong đoàn; chuẩn bị các văn bản, tài liệu liên quan.
3. Văn phòng cấp ủy bảo đảm điều kiện cần thiết, kinh phí, phương tiện phục vụ đoàn thực hiện nhiệm vụ theo quy định (nếu có).
II- BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Đoàn kiểm tra hoặc đại diện đoàn kiểm tra triển khai kết luận kiểm tra hoặc quyết định, kế hoạch thi hành kỷ luật với đối tượng vi phạm và đại diện tổ chức đảng quản lý đảng viên; thống nhất lịch làm việc và yêu cầu đối tượng vi phạm chuẩn bị báo cáo kiểm điểm theo đề cương gợi ý, cung cấp các hồ sơ, tài liệu; các tổ chức, cá nhân có liên quan phối hợp thực hiện.
Căn cứ tình hình thực tiễn, việc triển khai quyết định có thể thực hiện theo hình thức trực tuyến hoặc gửi văn bản.
2. Đối tượng vi phạm chuẩn bị kiểm điểm bằng văn bản và hồ sơ, tài liệu có liên quan gửi cấp ủy, ban thường vụ cấp ủy (qua đoàn kiểm tra).
3. Đoàn kiểm tra thẩm tra, xác minh:
- Đoàn kiểm tra nghiên cứu bản kiểm điểm, hồ sơ, tài liệu; làm việc với đối tượng vi phạm và các tổ chức, cá nhân có liên quan; thẩm tra, xác minh những nội dung chưa rõ.
Nếu phát hiện có nội dung vi phạm mới hoặc cần điều chỉnh, bổ sung về nội dung, thời gian, đối tượng vi phạm, thành viên đoàn hoặc cần giám định về chuyên môn, kỹ thuật thì trưởng đoàn báo cáo ban thường vụ cấp ủy hoặc cấp ủy xem xét, quyết định.
- Đoàn kiểm tra xây dựng dự thảo báo cáo đề nghị thi hành kỷ luật.
+ Trường hợp thi hành kỷ luật theo kết luận kiểm tra: Căn cứ đối tượng, nội dung vi phạm, trưởng đoàn kiểm tra yêu cầu các cấp ủy có liên quan tổ chức hội nghị để đoàn kiểm tra thông báo kết luận kiểm tra. Tổ chức đảng nào cần tổ chức hội nghị, thành phần dự hội nghị do trưởng đoàn kiểm tra quyết định (hội nghị của tổ chức đảng nào thì tổ chức đảng đó tổ chức, chủ trì và ghi biên bản).
Hội nghị nghe đoàn kiểm tra thông báo kết luận kiểm tra, đối tượng vi phạm trình bày bản kiểm điểm, tự nhận hình thức kỷ luật; hội nghị thảo luận, bỏ phiếu đề nghị hình thức kỷ luật.
+ Trường hợp thi hành kỷ luật theo đề nghị của tổ chức đảng cấp dưới: Đoàn kiểm tra làm việc với tổ chức đảng đề nghị thi hành kỷ luật để làm rõ những nội dung vi phạm và những vấn đề còn khác nhau giữa báo cáo đề nghị của tổ chức đảng với kết quả thẩm tra, xác minh trước khi báo cáo tổ chức đảng có thẩm quyền bỏ phiếu quyết định hình thức kỷ luật hoặc đề nghị hình thức kỷ luật.
Căn cứ đề nghị thi hành kỷ luật của tổ chức đảng cấp dưới, cấp ủy hoặc ban thường vụ cấp ủy giao cho tổ chức đảng có thẩm quyền (ủy ban kiểm tra hoặc cơ quan, đơn vị tham mưu giúp việc của cấp uỷ xây dựng báo cáo đề nghị thi hành kỷ luật) tham mưu cho cấp ủy, ban thường vụ cấp ủy xem xét, kỷ luật (không làm quy trình, thủ tục từ dưới lên).
- Đoàn kiểm tra hoàn chỉnh dự thảo báo cáo đề nghị thi hành kỷ luật; xin ý kiến ủy ban kiểm tra cấp ủy cùng cấp (nếu cần).
4. Đoàn kiểm tra phối hợp văn phòng cấp ủy báo cáo thường trực cấp ủy quyết định thời gian tổ chức hội nghị cấp uỷ hoặc ban thường vụ cấp ủy, thành phần tham dự; gửi báo cáo đề nghị thi hành kỷ luật đến các đồng chí ủy viên ban thường vụ hoặc cấp ủy viên theo quy chế làm việc.
III- BƯỚC KẾT THÚC
1. Tổ chức hội nghị ban thường vụ cấp ủy hoặc cấp ủy xem xét, kết luận:
Trước khi ban thường vụ cấp ủy hoặc cấp ủy họp thi hành kỷ luật, đại diện cấp ủy hoặc trưởng đoàn kiểm tra gặp đại diện tổ chức đảng hoặc đảng viên vi phạm để nghe trình bày ý kiến và báo cáo (kèm theo bản tự kiểm điểm của đối tượng vi phạm) tại kỳ họp của ban thường vụ cấp ủy hoặc cấp ủy. Nếu thuộc thẩm quyền cấp ủy kết luận thì ban thường vụ cấp ủy cho ý kiến chỉ đạo trước khi đoàn kiểm tra trình cấp ủy.
- Tại hội nghị, đoàn kiểm tra báo cáo đề nghị thi hành kỷ luật; đại diện tổ chức đảng, đảng viên vi phạm trực tiếp trình bày ý kiến hoặc có văn bản báo cáo với cấp ủy, ban thường vụ cấp ủy.
- Ban thường vụ cấp uỷ hoặc cấp ủy xem xét, kết luận; bỏ phiếu quyết định hình thức kỷ luật hoặc đề nghị cấp có thẩm quyền quyết định thi hành kỷ luật đối tượng vi phạm.
2. Đoàn kiểm tra phối hợp với văn phòng cấp ủy hoàn chỉnh quyết định kỷ luật hoặc xây dựng báo cáo, tờ trình đề nghị tổ chức đảng có thẩm quyền thi hành kỷ luật, trình thường trực cấp ủy ký, ban hành.
Trường hợp đảng viên vi phạm là thành viên trong cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội thì cấp ủy, ban thường vụ cấp ủy thông báo đến tổ chức đảng trong các cơ quan, đơn vị có thẩm quyền chỉ đạo thi hành kỷ luật về hành chính, đoàn thể kịp thời, đồng bộ với kỷ luật đảng.
3. Đại diện ban thường vụ cấp ủy công bố quyết định kỷ luật đến đối tượng vi phạm và các tổ chức, cá nhân có liên quan.
Căn cứ tình hình thực tiễn, việc công bố quyết định kỷ luật có thể thực hiện theo hình thức trực tuyến hoặc gửi văn bản.
4. Đoàn kiểm tra họp rút kinh nghiệm; kiến nghị, đề xuất với cấp ủy hoặc ban thường vụ cấp ủy (nếu có); hoàn thiện hồ sơ, bàn giao cho văn phòng cấp ủy lưu trữ theo quy định.
5. Giao ủy ban kiểm tra cấp ủy cùng cấp và đồng chí cấp ủy viên theo dõi địa bàn, lĩnh vực đôn đốc, giám sát đối tượng vi phạm chấp hành quyết định thi hành kỷ luật.