Đề xuất bổ sung quy định Công an cấp xã là cơ quan được giao một số nhiệm vụ thi hành án hình sự

Bổ sung 8 nội dung mới trong Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi)

Tại phiên họp thứ 48, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về các dự án luật: Tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú; Thi hành án hình sự (sửa đổ); Thi hành án dân sự (sửa đổi).

Trình bày thuyết trình nội dung cơ bản của Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi), Thứ trưởng Lê Quốc Hùng cho biết, dự thảo luật gồm 15 chương, 172 điều, giữ nguyên phạm vi điều chỉnh so với Luật Thi hành án hình sự năm 2019 và được xây dựng trên cơ sở kế thừa, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số quy định của Luật Thi hành án hình sự năm 2019. Cụ thể:

Một là, bổ sung quy định Công an cấp xã là cơ quan được giao một số nhiệm vụ thi hành án hình sự.

Hai là, bổ sung quy định “thu thập thông tin sinh trắc học của phạm nhân gồm: ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt, ADN, giọng nói, đối với những trường hợp chưa có thông tin” khi tiếp nhận người chấp hành án phạt tù.

Ba là, bổ sung quy định phạm nhân có quyền được hiến mô, một phần bộ phận cơ thể, được lưu trữ trứng, tinh trùng theo quy định pháp luật…

Bốn là, sửa đổi, bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của UBND, Công an cấp xã theo hướng: UBND cấp xã quản lý, giám sát, giáo dục người chấp hành án hình sự tại cộng đồng. Trưởng Công an cấp xã có nhiệm vụ giúp UBND cấp xã quản lý, giám sát, giáo dục người chấp hành án hình sự tại cộng đồng.

Năm là, sửa đổi, bổ sung quy định về chế độ lao động của phạm nhân, tổ chức lao động cho phạm nhân và sử dụng kết quả lao động của phạm nhân; trong đó, bổ sung quy định trại giam tổ chức cho phạm nhân lao động trong và ngoài trại giam nhằm giáo dục cải tạo, rèn luyện kỹ năng lao động, góp phần chuẩn bị tái hòa nhập cộng đông trên cơ sở quy định của Nghị quyết sô 54/2022/QH15 ngày 16/6/2022 của Quốc hội về thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam.

Sáu là, sửa đổi, bổ sung quy định về xếp loại chấp hành án theo hướng không lấy kết quả khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội của phạm nhân gây ra để nhận xét, đánh giá và xếp loại quá trình chấp hành án phạt tù của phạm nhân.

Bảy là, sửa đổi, bổ sung quy định về chế độ đối với phạm nhân; quy định về tha tù trước thời hạn có điều kiện, thi hành án treo, thi hành án phạt cải tạo không giam giữ, thi hành án phạt cấm cư trú, quản chế, thi hành án phạt tước một số quyền công dân, thi hành biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh.

Tám là, sửa đổi, bổ sung quy định vê chức năng, nhiệm vụ của Tòa án, Viện kiểm sát và các cơ quan, đơn vị trong thi hành án hình sự; bổ sung quy định về quản lý nhà nước về thi hành án hình sự.

Dự thảo luật dự kiến có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026 và quy định chuyển tiếp việc các khu lao động, hướng nghiệp, dạy nghề ngoài trại giam đã được phê duyệt, thành lập theo quy định của Nghị quyết số 54/2022/QH15 của Quốc hội thì tiếp tục hoạt động đến hết thời hạn có hiệu lực của hợp đồng hợp tác đã được ký kết giữa trại giam với tổ chức hợp tác; sau ngày luật này có hiệu lực, việc gia hạn hợp đồng hợp tác áp dụng theo quy định của luật này và văn bản quy định chi tiết.

“Việc sửa đổi, bổ sung nêu trên để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật; bảo đảm phù hợp với cơ cấu, tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị được quy định tại các luật khác; tăng cường phân cấp, phân quyền, giải quyết những tồn tại, khó khăn trong thực tiễn hiện nay và đáp ứng yêu cầu công tác thi hành án hình sự trong thời gian tới” - Thứ trưởng Lê Quốc Hùng nhấn mạnh.

Hoàn thiện quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, đơn vị, nhất là Công an cấp xã trong công tác thi hành án hình sự tại cộng đồng

Cũng theo Báo Công an nhân dân, về các nội dung cụ thể, Thứ trưởng Lê Quốc Hùng cho biết, dự thảo luật bổ sung 10 điều, gồm các điều quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cấp xã, Công an cấp xã, đơn vị Quân đội trong quản lý, giám sát, giáo dục người được hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù; nghĩa vụ của người được hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù; về giải quyết trường hợp phạm nhân có nguyện vọng hiến mô, bộ phận cơ thể người; về giải quyết trường hợp người chấp hành án tại cộng đồng có nguyện vọng làm việc, học tập ngoài nơi cư trú; về nội dung quản lý nhà nước về thi hành án hình sư. 

Việc bổ sung này nhằm giải quyết khó khăn trong thực tiễn, hoàn thiện quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, đơn vị, nhất là Công an cấp xã trong công tác thi hành án hình sự tại cộng đồng theo mô hình tổ chức của hệ thống chính trị và hoàn thiện quy định về quyền, nghĩa vụ, chế độ của người chấp hành án.

Thứ trưởng Lê Quốc Hùng cũng cho biết, dự thảo luật bãi bỏ 23 điều của luật hiện hành, quy định về trách nhiệm phối hợp của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong thi hành án hình sự; về kiểm sát việc thi hành án hình sự, về phố biến, giáo dục pháp luật về thi hành án hình sự; về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan quản lý thi hành án hình sự, cơ quan thi hành án hình sự, cơ quan được giao một số nhiệm vụ thi hành án hình sự; về thi hành quyết định tiếp nhận, chuyển giao đối với người đang chấp hành án phạt tù; về trách nhiệm của các bộ, UBND cấp tỉnh trong quản lý công tác thi hành án hình sự.

“Việc bỏ các quy định này để phù hợp với quy định của các luật liên quan, không quy định lại những nội dung tại các luật, dự thảo luật đang xây dựng; bảo đảm việc thực hiện chủ trương phân cấp, phân quyền; không quy định những nội dung thuộc thẩm quyền của Chính phủ, các bộ, ngành” - Thứ trưởng Lê Quốc Hùng chia sẻ.

Thứ trưởng Lê Quốc Hùng khẳng định, dự thảo luật không phát sinh thủ tục hành chính và được sửa đổi, bổ sung bảo đảm đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác thi hành án, giảm các thủ tục không cần thiết.

“Do nội dung được sửa đổi lớn, nhiều nội dung sửa đối mang tính cơ bản nên Chính phủ đề nghị đổi tên gọi của dự án luật thành Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) và trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10 theo quy trình tại một kỳ họp” - đại diện Cơ quan chủ trì soạn thảo kiến nghị.