Chuyên gia lý giải hiện tượng lốc xoáy trong Bão số 10 và khuyến cáo cách phòng tránh

Khoa học chưa đưa ra được dự báo về vị trí, cường độ của lốc xoáy, vòi rồng

Hiện tượng dông lốc đã gây hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản của Nhà nước và nhân dân. Đặc biệt trong bão số 10 (BUALOI), lốc xoáy đã làm 11 người chết ở Hưng Yên và Ninh Bình (Hưng Yên 2 người, Ninh Bình 9 người).

Đề cập đến vấn đề này trên TTXVN, PGS.TS Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia cho biết: hiện nay, khoa học khí tượng chỉ cảnh báo khả năng xảy ra lốc xoáy, vòi rồng, mưa đá trong điều kiện có các đám mây dông rất mạnh, được hình thành trong môi trường nóng, ẩm, bất ổn định lớn chứ chưa đưa ra được dự báo về vị trí, cường độ hay diễn biến của lốc xoáy, vòi rồng.

Ông Mai Văn Khiêm phân tích, về mặt bản chất, hiện tượng lốc xoáy cũng là một cơn bão nhưng ở quy mô rất nhỏ, nhỏ hơn bão rất nhiều, cả về mặt kích thước, không gian, thời gian tồn tại.

“Đối với những cơn bão cũng hình thành xoáy như vậy nhưng duy trì trong thời gian dài, quy mô không gian lớn thì chúng ta có vệ tinh, radar, mô hình tính toán biết được hình hài, cấu trúc của bão, khi đó chúng ta phân tích, theo dõi thì có thể dự báo được. 

Còn đối với dông, lốc xoáy xảy ra trong phạm vi hẹp, nhỏ nên chúng ta chỉ quan trắc bằng mắt thường”, ông Mai Văn Khiêm cho hay.

Vì sao mưa dông, lốc xoáy xuất hiện ở phía Bắc tâm Bão số 10?

Thông tin về dông lốc dưới góc độ khí tượng, Tiến sĩ Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia cho rằng, đặc điểm hoàn lưu phía Bắc tâm bão mạnh và rộng hơn so với hoàn lưu phía Nam. Đây cũng là điểm chung của đa số các cơn bão. 

Do rìa phía Bắc của các cơn bão thường là áp cao cận nhiệt đới nên khu vực này có ranh giới chênh lệch khí áp lớn hơn. 

Sự khác nhau giữa khối khí phía Bắc với khối khí trong vùng tâm bão lớn hơn về các đặc tính nhiệt độ, áp suất và độ ẩm nên sự giao tranh của hai khối khí gây mưa dông thường nhiều hơn, gió thường mạnh hơn ở phía Bắc tâm bão.

“Bão số 10 khi đi vào khu vực Bắc Trung Bộ thì phần rìa phía Bắc nằm ở vùng đồng bằng Bắc Bộ nên đã xảy ra dông mạnh, nhiều ổ dông lớn đã hình thành trong sáng ngày 29/9 kèm theo đó là các cơn lốc xoáy đã được ghi nhận qua camera điện thoại người dân ở các địa phương như Ninh Bình, Hưng Yên, Hải Phòng…”, ông Lâm đưa ra ví dụ.

Chỉ có thể cảnh báo trong các cơn dông có khả năng xảy ra lốc xoáy

Theo ông Hoàng Phúc Lâm, các trận lốc xoáy này có quy mô rất nhỏ (vài chục tới vài trăm mét), thời gian xảy ra ngắn (vài phút tới vài chục phút) và thường chỉ được ghi nhận ở những vùng không gian rộng như các cánh đồng, dọc các đường cao tốc và ít khi ghi nhận được trong thành phố do không gian chật hẹp hơn.

Cùng với đó, ông Lâm cho rằng, lốc xoáy xảy ra ở quy mô xảy ra nhỏ, nên ghi nhận được số lượng các cơn lốc chủ yếu là tình cờ, có thể do người đi đường, người dân chủ động quan sát và quay lại mới thấy, còn trên các hệ thống quan trắc của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia chỉ ghi nhận được nếu xảy ra tại vị trí các trạm đo có quan trắc viên.

“Do quy mô lốc xoáy rất nhỏ, đường kính chỉ vài chục cho đến một hai trăm mét nên các radar, vệ tinh gần như là không thể nắm bắt được vị trí, hình hài của lốc xoáy. Do đó công tác đo đạc, quan trắc, dự báo lốc xoáy rất khó, chúng tôi chỉ có thể cảnh báo trong các cơn dông có khả năng xảy ra lốc xoáy”, ông Lâm nêu rõ.

Ông Lâm cảnh báo, với các cơn lốc xoáy dù quy mô nhỏ nhưng tốc độ gió lại rất lớn, tương đương với gió trong bão và gió giật mạnh trong các cơn dông. Do vậy, thiệt hại về người, tài sản, cây cối, vật dụng bị cuốn theo cơn lốc rất nhiều, gây ra thiệt hại dọc theo đường di chuyển của lốc xoáy.

Khuyến cáo cách phòng tránh dông lốc, lốc xoáy

Để phòng, tránh dông lốc, người dân cần thường xuyên theo dõi thông tin dự báo thời tiết để phòng tránh. 

Lưu ý khi có dấu hiệu cơn dông như mây đen, không khí lạnh và gió mạnh thì tìm nơi trú ẩn hoặc ở trong nhà không nên ra ngoài đường.

Khi đang ở trong nhà, người dân cần đóng chặt và cài cửa ra vào và cửa sổ, núp dưới các vật nặng như gầm bàn, gầm gường, đề phòng lốc xoáy. 

Nên trú ẩn vào những nơi chắc chắn, không trú ẩn ở những nơi như nhà để xe, lều tạm.

Hạn chế sử dụng điện thoại trong khi có dông, sét. Trừ trường hợp rất cần thiết; tránh các chỗ ẩm ướt như phòng tắm, bể nước, vòi nước vì đó là các vật dễ bị sét đánh lan truyền.

Nếu đang đi ngoài trời thấy trời nổi giông gió thì cần tìm ngay nơi tránh trú an toàn. Không chạy cùng hướng với đường đi của cơn dông lốc..../.