Ba điều cơ bản để giải tỏa rừng thủ tục, tạo biến đổi thần kỳ cho nền kinh tế

Cổng Thông tin điện tử Chính phủ vừa tổ chức Tọa đàm Kinh tế việt Nam vượt những "cơn gió ngược" với sự tham dự của lãnh đạo cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức quốc tế, các chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước để hệ thống hóa, phân tích, kiến giải, luận bàn, đánh giá ở góc nhìn đa diện, đa chiều về những cơ hội và thách thức, những kết quả nổi bật, những kỳ vọng và các vấn đề cuộc sống đặt ra.

Bối cảnh rất khó khăn, nhưng mục tiêu tăng trưởng GDP 6% hoàn toàn có thể đạt được

Trao đổi tại tọa đàm về cách Chính phủ Việt Nam ứng phó với những "cơn gió ngược", Shantanu Chakraborty, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam cho rằng: Điều kiện bên ngoài khó khăn hơn, nhu cầu đối với hàng công nghiệp, xuất khẩu hàng hóa giảm, giá hàng hóa cao và điều kiện tài chính toàn cầu bị thắt chặt đang tạo ra những "cơn gió ngược" làm cho tốc độ tăng trưởng kinh tế thế giới cũng như Việt Nam chậm lại.

Vậy trong bối cảnh ấy, Việt Nam đang ở vị trí nào và ứng phó ra sao? ông Shantanu Chakraborty cho biết, dự báo gần đây của ADB công bố vào tháng 9 năm 2023 cho thấy Việt Nam vẫn sẽ dẫn đầu tăng trưởng ở Đông Nam Á ở mức 5,8% cho năm 2023, giảm so với năm ngoái nhưng vẫn là con số đáng được ghi nhận. 

"Chúng ta hãy chú ý đến cách nền kinh tế và Chính phủ Việt Nam ứng phó với những thách thức, điều hành kinh tế vĩ mô và đạt được những thành quả. Năm nay, kể cả GDP không đạt được như kỳ vọng nhưng vẫn cho thấy xu hướng tích cực. Với những nỗ lực lớn từ Chính phủ, mục tiêu mà Chính phủ điều chỉnh, đặt ra là 6% hoàn toàn có thể đạt được", Giám đốc ADB nêu quan điểm. 

Theo ông, đầu tư, chi tiêu công có tốc độ tích cực, là yếu tố rất đáng ghi nhận. Ngoài ra, NHNN Việt Nam thể hiện vai trò hiệu quả trong kiểm soát lạm phát. Nếu so sánh với các nước trong khu vực Đông Nam Á, rõ ràng Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng khích lệ.

Theo ấn phẩm ADOU 2023 gần đây của ADB, dự báo tăng trưởng khu vực được điều chỉnh giảm xuống 4,7% cho năm 2023 và duy trì ở mức 4,8% cho năm 2024.

Việt Nam không phải nước duy nhất ADB hạ mức dự báo tăng trưởng. Trong khu vực Đông Nam Á, hiệu quả kinh tế hầu như yếu hơn trên toàn khu vực. Campuchia, Lào, Malaysia, Philippines, Singapore, Timor-Leste đều dự kiến sẽ có mức tăng trưởng thấp hơn trong năm nay. 

"Chúng tôi đánh giá cao những phản ứng chính sách chủ động của Chính phủ, cân bằng ổn định kinh tế vĩ mô với hỗ trợ phát triển kinh tế xã hội, thúc đẩy đầu tư công. Các chính sách kinh tế vĩ mô bao gồm các biện pháp tài chính và tiền tệ. Cho đến nay, Chính phủ Việt Nam đã đi đúng hướng và kịp thời", Giám đốc ADB nói.

Ông cho rằng, còn nhiều điểm Việt Nam có thể cải thiện hơn nữa, đơn cử như đầu tư công còn nhiều dư địa. Việc thực thi chính sách tài khóa tuy đã được đẩy nhanh trong những tháng gần đây nhưng vẫn có thể được đẩy mạnh hơn nữa để tăng cường cầu trong nước và kích thích các hoạt động kinh tế.

Ông cho rằng, Việt Nam cũng rất thành công trong chiến lược phát triển kinh tế những năm gần đây nhưng có thể chú trọng hơn nữa vào phát triển kinh tế tư nhân, khu vực đóng vai trò then chốt của nền kinh tế. Những 'lỗ hổng", thiếu hụt về hạ tầng hiện nay còn lớn, các khoản ODA còn hạn chế. 

Vì vậy, cần huy động hơn nữa nguồn lực từ khu vực tư nhân cho hạ tầng, nhất là hạ tầng có khả năng chống chịu với sự biến đổi khí hậu. Do vậy, Việt Nam cần cải tổ về chính sách để khuyến khích hơn nữa khu vực kinh tế tư nhân phát triển.

Khó khăn là cơ hội tốt để doanh nghiệp cảm nhận được sự "sống còn", giải thoát khỏi tư duy "đánh giậm" để vận trù phương án cất cánh

Đánh giá về kết quả tăng trưởng của kinh tế Việt Nam trong tương quan với các nước trong khu vực và trên thế giới, PGS.TS Vũ Minh Khương, giảng viên Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Singapore chia sẻ: Chúng ta đều phấn khởi về những đánh giá khá lạc quan của ADB về Việt Nam trong bối cảnh chung. 

Nhìn từ phía Singapore, cách chuyên gia đánh giá năm 2023 này khó khăn hơn nhiều. Singapore tăng trưởng năm ngoái 3,6%. Năm 2023 này lúc đầu dự kiến 1,8% là thấp nhất nhưng khó khăn cứ liên tục tiếp diễn nên đã xuống 1% và khả năng là dự báo tăng trưởng 0,5%. Chính vì thế những ngày vừa qua, WB đã đưa ra dự báo tương đối khó khăn hơn.

Theo ông Vũ Minh Khương: Chúng ta phải nhìn thẳng vào sự thật là có khả năng kết quả thực tế ở "cận dưới". Trong phân tích, dự báo kinh tế thì ADB hay ở "cận trên" còn WB hay ở "cận dưới". 

Chuyên gia Trường Chính sách công Lý Quang Diệu Singapore nhấn mạnh: "Tình hình năm nay khó khăn và khó đặc biệt cho các nước xuất khẩu nhiều và xuất khẩu nhóm hàng công nghệ, điện tử. Việt Nam nằm trong nhóm này".

"Tuy nhiên, nhưng năm nay cũng là năm rất tốt để doanh nghiệp cảm nhận được sự sống còn. Tôi thấy hơi thở của doanh nghiệp bây giờ sâu sắc hơn rất nhiều, không có "đánh giậm" mở rộng cơ hội nữa mà phải làm thế nào để "cất cánh" lên. 

Rõ ràng, đây là lần đầu tiên họ có suy nghĩ sâu sắc về chiến lược phát triển lâu dài. Đây là điều mừng cho các địa phương và các doanh nghiệp", ông Vũ Minh Khương nêu quan điểm.

Đề xuất một "khởi sắc" đơn giản để vượt qua rừng thủ tục "sai chết ngay"

Trên cơ sở đó, PGS.TS Vũ Minh Khương đề xuất một "khởi sắc" đơn giản đối với Bộ KHĐT suy nghĩ. Lấy việc xây dựng hệ thống tàu điện ngầm làm ví dụ, ông Khương cho biết: Theo  những quy trình hiện hành và quy định liên quan tới nguồn vốn ODA, để triển khai việc này cần thực hiện 160 thủ tục và 10.000 chi tiết. Việc thực hiện phải đảm bảo đúng quy định bởi "sai là chết ngay". 

Ông Khương gợi mở: "Nên chăng chúng ta đơn giản thành 3 điểm. Thứ nhấ, dự án có mức đầu tư có thấp hơn mức trung bình thế giới hay không? Thứ hai, tiến độ có nhanh hơn hay không? Thứ ba, chất lượng có bằng hay tốt hơn hay không? 

Theo ông, nếu thực hiện được 3 điều này thì "ai cũng muốn đấu thầu vào dự án". Qua đó sẽ tạo ra một cái "rổ" để các dự án PPP làm rất nhanh. Từ 3 tiêu chí này cùng với những luật mới mà Quốc hội sắp ban hành, chắc chắn sẽ có biến đổi thần kỳ trong thời gian tới, nhất là về hạ tầng cơ sở.

Việt Nam vẫn là điểm sáng trong khu vực nhờ có những chính sách đúng đắn

Trao đổi thêm về những dự đoán của ADB đối với nền kinh tế Việt Nam, ông Shantanu Chakraborty cho biết: Chúng tôi giảm tốc độ tăng trưởng dự báo của Việt Nam từ 6,5% xuống còn 5,8% cũng như giảm dự báo của cả khu vực Đông Nam Á xuống 4,5%. 

Nhưng Việt Nam vẫn là điểm sáng trong khu vực nhờ có những chính sách đúng đắn. Đầu tiên là Việt Nam đã kiểm soát lạm phát rất tốt, tốc độ tăng trưởng kinh tế cũng tốt, ngành du lịch dịch vụ đang khôi phục. 

"Đây là lý do tại sao chúng tôi đưa ra dự báo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam 5,8% là có thể đạt được", Giám đốc ADB nhấn mạnh và lý giải: Nông nghiệp tăng trưởng 3,4% cũng là nền tảng tốt cho phát triển kinh tế chung. FDI ổn định trong 9 tháng vừa qua và tăng nhẹ so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là triển vọng tốt.

Bên cạnh đó, lạm phát đang được Việt Nam kiểm soát tốt. Tiêu dùng trong nước thúc đẩy tăng trưởng mạnh trong 3 tháng cuối năm. Thêm vào đó, nếu như thúc đẩy được giải ngân đầu tư công các hoạt động về sản xuất, chế tạo cũng sẽ là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cho Việt Nam. Ngoài ra, nhiều ngành khác của Việt Nam đang trên đà phục hồi mạnh mẽ. Đây là lý do mà ADB đưa ra dự báo tăng trưởng 5,8% đối với nền kinh tế Việt Nam./.