TỔNG THUẬT: BỘ TRƯỞNG BỘ CÔNG THƯƠNG NGUYỄN HỒNG DIÊN TRẢ LỜI CHẤT VẤN

Điều hành chất vấn nhóm vấn đề thứ hai thuộc lĩnh vực công thương, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Bộ Công Thương đã có Báo cáo 14 trang, nêu chi tiết các nội dung liên quan đến vấn đề chất vấn tại Kỳ họp này, đề nghị các đại biểu Quốc hội tập trung chất vấn vào 3 nhóm vấn đề như sau:

Thứ nhất, công tác quản lý, giám sát, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong hoạt động thương mại điện tử.

Thứ hai, giải pháp đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu, thúc đẩy việc thực hiện các FTA và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trước bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục biến động phức tạp, khó lường.

Thứ ba, việc thực hiện chính sách, pháp luật phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp cơ khí, nhất là trong phục vụ chế biến nông, lâm, thủy sản, phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, trong quá trình điều hành, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Khoa học và Công nghệ, Thông tin và Truyền thông, Ngoại giao cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình thêm về những vấn đề có liên quan và đại biểu Quốc hội quan tâm.

Thương mại trong nước tăng trưởng khá mạnh, vượt mục tiêu đề ra

Tại Phiên chất vấn, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh: Những năm qua, mặc dù phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức chưa từng có như đứt gãy nguồn cung, suy giảm tổng cầu do dịch bệnh, xung đột vũ trang, chiến tranh thương mại và cạnh tranh địa chính trị giữa các nước lớn; nhiều tồn tại, lũy kế của ngành chưa thể giải quyết triệt để, đặc biệt là liên tục thiếu lãnh đạo Bộ và nhân lực có kinh nghiệm của ngành, song dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đặc biệt là Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự ủng hộ, phối hợp và giúp đỡ của các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp, cử tri và Nhân dân cả nước, ngành Công Thương đã nỗ lực phấn đấu đạt được nhiều kết quả tích cực trên các mặt công tác, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế của đất nước.

Nổi bật là sản xuất công nghiệp đã vượt qua giai đoạn khó khăn sau đại dịch, từng bước phục hồi, phát triển, có sự bứt phá từ quý 3 năm trước đến nay, duy trì vai trò động lực tăng trưởng của nền kinh tế đất nước. 

Thương mại trong nước tăng trưởng khá mạnh, vượt mục tiêu đề ra và là trụ đỡ cho nền kinh tế trong bối cảnh chung còn nhiều khó khăn, thách thức. Hàng hóa dồi dào, giá cả ổn định, xuất nhập khẩu tám năm liền đạt được kỷ lục mới về kim ngạch và thặng dư thương mại...

Mặc dù đã có nhiều nỗ lực, song công tác quản lý, giám sát, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong thương mại điện tử vẫn còn các tồn tại, hạn chế và thách thức rất lớn như trong báo cáo mà Bộ đã gửi các đại biểu Quốc hội. 

Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đẩy mạnh các giải pháp hữu hiệu nhằm tăng cường quản lý, giám sát các hoạt động thương mại điện tử, bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người tiêu dùng.

Việt Nam trở thành một trong 20 quốc gia dẫn đầu thế giới về quy mô thương mại quốc tế

Để thúc đẩy sản xuất trong nước, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế, những năm qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã và đang chỉ đạo Bộ Công Thương cùng các ngành, các địa phương đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu thông qua việc đàm phán, ký kết và khai thác có hiệu quả các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam là thành viên. 

Đến nay, Việt Nam có 16 hiệp định thương mại tự do đã được đưa vào thực thi với hơn 60 đối tác, hầu hết là những nền kinh tế lớn phủ rộng khắp các châu lục, chiếm gần 90% GDP toàn cầu, đưa nước ta trở thành một trong 20 quốc gia dẫn đầu thế giới về quy mô thương mại quốc tế với tốc độ tăng trưởng cao, ổn định và liên tục đạt kỷ lục về xuất siêu.

Để đạt được kết quả đó, ngành Công Thương đã tích cực phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến các cam kết quốc tế trong các FTA và Việt Nam là thành viên; đồng thời hướng dẫn, giúp đỡ các doanh nghiệp, người sản xuất tập trung khai thác các thị trường trọng điểm nhiều tiềm năng.

Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu hàng hóa và phát huy vai trò của các công cụ Việt Nam ở nước ngoài trong việc cung cấp kịp thời các thông tin về thị trường, các quy định, chính sách mới của nước sở tại giúp doanh nghiệp, người sản xuất và cơ quan quản lý Nhà nước có những phản ứng chính sách phù hợp. 

Việc khai thác hiệu quả FTA thời gian qua đã giúp doanh nghiệp Việt Nam mở rộng, đa dạng hóa thị trường, chuỗi cung ứng và đẩy mạnh xuất khẩu, tạo điều kiện cho hàng hóa nước ta tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.

Tuy nhiên, hiệu quả khai thác các ưu đãi từ FTA chưa như kỳ vọng. Xuất nhập khẩu hàng hóa của nước ta vẫn phụ thuộc nhiều vào một số thị trường lớn. Tỉ trọng kim ngạch xuất khẩu của doanh nghiệp nước ta còn thấp so với các doanh nghiệp nước ngoài. Đây là những vấn đề mà Chính phủ, các Bộ, ngành và các địa phương cần quan tâm, tập trung khắc phục trong thời gian tới.

Công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp cơ khí của nước ta đã có bước phát triển đáng kể

Về lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ và cơ khí phục vụ nông nghiệp, những năm qua, thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, ngành Công Thương đã chủ động triển khai thực hiện có hiệu quả nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư phát triển các ngành công nghiệp này theo quy định của Nhà nước. 

Kịp thời phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ các hiệp hội, doanh nghiệp phục hồi, phát triển sản xuất, đồng thời tích cực kết nối các doanh nghiệp trong nước tham gia vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn đa quốc gia.

Với sự hỗ trợ của Nhà nước, sự nỗ lực vượt bậc của cộng đồng doanh nghiệp, ngành công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp cơ khí của nước ta đã có bước phát triển đáng kể, tăng trưởng cao hơn mức tăng trưởng chung của toàn ngành, giữ vị trí dẫn dắt đầu tàu tăng trưởng của ngành công nghiệp, góp phần nâng cao thực hiện nội địa hóa và giá trị gia tăng trong nước, đóng góp quan trọng vào tổng kim ngạch xuất nhập khẩu, thặng dư thương mại, chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp, nông thôn, nông dân và tăng trưởng chung của đất nước.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên tin rằng, vẫn còn những hạn chế mà ngành Công Thương cần nỗ lực tập trung khắc phục để thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ của mình, đáp ứng yêu cầu của Đảng, Nhà nước, sự mong muốn của cử tri và nNhân dân cả nước. 

Với tinh thần trách nhiệm cao, thẳng thắn và cầu thị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết sẽ lắng nghe và tiếp thu, sẵn sàng giải trình các ý kiến của đại biểu Quốc hội xoay quanh nhóm vấn đề mà Quốc hội yêu cầu. 

Bảo vệ dữ liệu cá nhân khi tham gia thương mại điện tử

Trả lời chất vấn của đại biểu liên quan đến thương mại điện tử, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, chúng ta đang phải đối mặt với 3 thách thức lớn đó là người tiêu dùng phải đối mặt với mất an toàn dữ liệu cá nhân; hàng giả, hàng kém chất lượng, tính an toàn thấp chưa được kiểm soát chặt chẽ đã và đang bao vây, sẵn sàng đổ bộ vào nước ta, ảnh hưởng tới cả doanh nghiệp sản xuất cũng như người tiêu dùng; thách thức thứ ba là thất thu thuế.

Bộ trưởng cho biết, tình trạng lộ lọt thông tin cá nhân, mua bán, chiếm đoạt dữ liệu cá nhân trên môi trường mạng tuy không phổ biến nhưng thời gian qua Bộ Công Thương đã nhận diện rõ vấn đề này.

Bộ đã nghiên cứu tham mưu Chính phủ trình Quốc hội ban hành Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 và Nghị định 55 hướng dẫn thi hành luật. Trong đó có bổ sung nhiệm vụ tổ chức và cá nhân trong việc bảo vệ thông tin của người tiêu dùng, như phải xây dựng quy tắc bảo vệ thông tin, bảo đảm an toàn, an ninh của người tiêu dùng. 

Ngày 01/7/2024, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có hiệu lực, hy vọng sẽ góp phần khắc phục tình trạng trên.

Thời gian tới, để khắc phục tình trạng này Bộ Công Thương sẽ phối hợp với Bộ Công an xây dựng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, bảo đảm các quy định của pháp luật toàn diện các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực thương mại điện tử. 

Đẩy mạnh truyền thông về các quy định mới của pháp luật; yêu cầu các tổ chức cá nhân kinh doanh xây dựng quy tắc bảo mật thông tin; yêu cầu sản giao dịch điện tử công khai chính sách bảo vệ thông tin cá nhân của người tiêu dùng.

Kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ, ngăn chặn hàng giả, hàng kém chất lượng, bảo vệ người tiêu dùng

Về giải pháp chống hàng giả bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Bộ trưởng cho biết, Bộ đã thường xuyên khuyến nghị đến người sản xuất trong nước chủ động nâng cao chất lượng sản phẩm; đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam, nhất là trên môi trường thương mại điện tử.

Bộ Công Thương cũng trình cấp có thẩm quyền ban hành Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 và nghị định hướng dẫn triển khai đề án chống hàng giả bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong thương mại điện tử và triển khai cơ chế trực tuyến 24/7 để tiếp nhận phản ánh của người tiêu dùng cả nước. 

Riêng trong năm 2023, đã tiếp nhận và gỡ bỏ hơn 18.000 sản phẩm và chặn hơn 5.000 gian hàng vi phạm các quy định của pháp luật hiện hành. 

Tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ về nguồn gốc xuất xứ, tránh hàng giả, hàng kém chất lượng qua thương mại điện tử.

Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục chủ động phối hợp các bộ ngành chức năng tham mưu Chính phủ xem xét ban hành nghị định về quản lý hải quan đối với hoạt động xuất nhập khẩu qua thương mại điện tử. Theo đó, tách bạch giữa luồng hóa thông thường với hàng hóa thương mại điện tử để tăng cường quản lý người bán nước ngoài qua kênh này.

Bên cạnh đó, tham mưu Chính phủ xem xét bãi bỏ quy định miễn thuế giá trị gia tăng với hàng hóa nhập khẩu giá trị nhỏ, tránh tình trạng nhập khẩu qua thương mại điện tử cạnh tranh với hàng trong nước mà không bị áp thuế.

Cùng với đó, có cơ chế, chính sách khuyến khích hỗ trợ các doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm đủ sức cạnh tranh với hàng ngoại nhập. Đẩy mạnh cuộc vận động người Việt ưu tiên dùng hàng Việt, nhất là trên thương mại điện tử. Đồng thời, tăng cường kiểm soát chặt chẽ về nguồn gốc, xuất xứ, tránh hàng giả, hàng kém chất lượng nhập qua môi trường điện tử.

Tăng cường quản lý thuế trong thương mại điện tử

Đối với giải pháp chống thất thu thuế, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, theo thống kê, nộp thuế trong lĩnh vực này của năm 2003 tăng trên 16% so với năm 2022. Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng thừa nhận còn thất thu thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử. 

Bộ Công Thương tích cực phối hợp với ngành thuế và Bộ Tài chính chia sẻ dữ liệu của hơn 900 website và gần 300 ứng dụng sàn giao dịch thương mại điện tử để thực hiện rà soát và tăng cường quản lý thuế trong thương mại điện tử.

Thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ sở dữ liệu dùng chung về thương mại điện tử chia sẻ liên thông với các bộ ngành liên quan để phục vụ công tác quản lý thuế và hải quan. 

Khẩn trương hoàn thành kết nối hệ thống giữa cơ quan chức năng của Bộ Công Thương và Tổng cục thuế để trao đổi dữ liệu các website ứng dụng thương mại điện tử bán hàng trong tháng 6/2014.

Tăng cường phối hợp với Bộ Công an trong áp dụng định danh điện tử cho người bán trên sàn giao dịch để tăng cường hiệu quả quản lý, chống thất thu thuế. 

Tích cực thanh kiểm tra, xử lý vi phạm các doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân hoạt động trên thương mại điện tử không kê khai thuế.

Bộ trưởng cũng cho biết, để tăng cường quản lý hướng dẫn hỗ trợ người tiêu dùng, Bộ đã công khai danh sách các website thương mại điện tử về phản ánh về việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật. 

Về lo ngại lợi dụng biện pháp này để cạnh tranh không lành mạnh, nói xấu nhau, Bộ trưởng cho biết Bộ thực hiện quy trình tiếp nhận, công khai thông tin rất chặt chẽ với các yêu cầu cụ thể….

Hoàn thiện cơ chế, chính sách, tăng cường kiểm tra, kiểm soát, xử lý vi phạm livestream bán hàng 

Về giải pháp quản lý hoạt động livestream bán hàng, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng việc quản lý hoạt động livestream bán hàng trên thượng mại điện tử rất khó khăn, không chỉ trách nhiệm của ngành công thương mà rất nhiều ngành như công nghệ thông tin, tài chính. 

Giải pháp tốt nhất là Bộ sẽ chủ trì phối hợp với các cơ quan có liên quan để kiểm tra, kiểm soát và xử lý; sử dụng lực lương quản lý thị trường để phát hiện, đấu tranh làm rõ những hành vi sai phạm, nhất là tìm các địa điểm mà đối tượng tập kết hàng hóa, thường xuyên giao dịch.

Đồng thời, phải tiếp tục rà soát cơ chế chính sách, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật; đảm bảo hoàn thiện, nâng cao vai trò quản lý nhà nước của chính quyền địa phương trong việc xem xét, xử lý xung đột về lợi ích ban đầu xảy ra trong các trường hợp này.

Đối với các trường hợp có căn cứ là vi phạm, Bộ sẽ hoàn tất hồ sơ chuyển hồ sơ tới các cơ quan chức năng xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

Đồng thời làm tốt công tác truyền thông để người tiêu dùng nhận thức và tránh được những hiện tượng này.

Cơ khí hóa nông nghiệp đã có nhưng kết quả rõ nét

Về vấn đề chế biến nông lâm thủy sản, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết vai trò của cơ giới hóa nâng cao giá trị chế biến nông lâm thủy sản, phát triển nông nghiệp, nông thôn được khẳng trong thực tế những năm vừa qua. Chúng ta đã thu được nhiều kết quả trong lĩnh vực này. 

Bộ cũng áp dụng nhiều giải pháp như ban hành nghị định về quản lý cụm công nghiệp; triển khai các chương trình ưu đãi, hỗ trợ để phát triển ở các địa phương…

Cơ khí hóa nông nghiệp đã có nhưng kết quả rõ nét, máy móc dây chuyền chế biên đã tăng giá trị nông sản. 

Tuy nhiên vẫn còn những hạn chế như tích tụ đất đai, sản phẩm đưa vào chế biến chưa đồng nhất, quy mô nhỏ, chất lượng chưa được ổn định. 

Thời gian tới Bộ sẽ đổi mới nâng cao hiệu quả quả chính sách, khuyến khích sản xuất nông nghiệp quy mô lớn; ứng dụng cơ giới hóa nông nghiệp; tạo vùng nguyên liệu; thu hút đầu tư…

Xây dựng thương hiệu nông sản, phát triển vùng nguyên liệu để thu hút doanh nghiệp vào vùng sâu, vùng xa

Theo Bộ trưởng, để thu hút doanh nghiệp vào vùng sâu, vùng xa thì phải có vùng nguyên liệu. Để có vùng nguyên liệu thì chính quyền địa phương phải quy hoạch được vùng trồng, vùng nuôi; áp dụng được công nghệ mới trong các khâu của quá trình sản xuất; bảo đảm sản phẩm xanh- sạch- chất lượng; sản xuất và cung ứng cho thị trường những cái thị trường cần chứ không phải những cái mà mình có.

Về vấn đề các doanh nghiệp FDI đang chiếm tỷ trọng lớn xuất khẩu của nước ta, Bộ trưởng cho biết, thực tế này có nhiều nguyên nhân, do các doanh nghiệp này có nhiều thế mạnh về vốn, công nghệ, thương hiệu và mạng lưới phân phối từ nhiều năm. 

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp này sản xuất sản phẩm công nghệ cao, giá trị vượt trội so với nhóm hàng nông sản của doanh nghiệp trong nước. Tuy nhiên, doanh nghiệp nội của chúng ta thời gian qua cũng vươn lên khá tốt, có sự tiếp cận và liên kết mạnh.

Về vấn đề xây dựng thương hiệu nông sản như các đại biểu quan tâm, Bộ Công Thương đã phối hợp với các bộ, ngành tập trung hỗ trợ cho việc phát triển thương hiệu thực phẩm ở 3 cấp độ. 

Đồng thời Bộ cũng đang phối hợp với các bộ có liên quan triển khai phối hợp về hỗ trợ đăng ký bảo vệ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm xuất khẩu tiềm năng của Việt Nam ra nước ngoài.

Tồn tại khoảng trống pháp lý đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng

Trả lời chất vấn về giải pháp bảo vệ người tiêu dùng trước tình trạng buôn bán, vận chuyển thuốc lá điện tử tràn lan, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, kinh doanh thuốc lá là ngành nghề kinh doanh có điều kiện và được điều chỉnh bởi Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá. 

Sản phẩm thuốc lá thế hệ mới bao gồm cả thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng chưa được định nghĩa cụ thể trong luật hiện hành. 

Do vậy, thời gian vừa qua đang tồn tại khoảng trống pháp lý trong công tác quản lý nhà nước đối với sản phẩm này.

Về các giải pháp trong thời gian tới, Bộ trưởng nêu rõ, Bộ Công Thương sẽ phối hợp với các bộ ngành liên quan tham mưu cơ quan có thẩm quyền ban hành các chính sách quản lý chặt chẽ, có cơ chế quản lý rõ ràng đối với thuốc lá điện tử, khắc phục khoảng trống về pháp lý trong lĩnh vực này, tạo cơ sở để các ban ngành, địa phương thực hiện đồng bộ, có căn cứ pháp luật.

Đồng thời tham mưu cho cấp ủy chính quyền địa phương dành nguồn lực thỏa đáng để thực hiện hiệu quả Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, trong đó có thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử nói riêng.

Bên cạnh đó, tiếp tục chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường phối hợp cơ quan chức năng địa phương tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm; phối hợp chặt chẽ các lực lượng như Ban chỉ đạo 389, lực lượng hải quan, biên phòng, chính quyền các địa phương thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng tại Công điện số 47 ngày 13 tháng 05 năm 2024 để quản lý tốt thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang lan tràn trên thị trường.

Cùng với đó, phối hợp với Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tào tạo, Bộ Thông tin và truyền thông tăng cường công tác thông tin, truyền thông về tác hại của thuốc lá điện tử, đặc biệt đối với đối tượng yếu thế, trẻ em, học sinh. 

Xem xét đưa vào chương trình giảng dạy tại nhà trường về tác hại của thuốc lá điện tử, những quy định cấm của pháp luật, các chế tài xử lý.

Đặc biệt là cần huy động được sự tham gia của các lực lượng xã hội như Đoàn thanh niên, Đội thiếu niên, gia đình, nhà trường, cộng đồng dân cư trong việc tuyên truyền giáo dục về tác hại của thuốc lá và quản lý con em mình. Đồng thời, phải đề cao trách nhiệm của chính quyền địa phương trong quản lý nhà nước trên địa bàn.

Nghiên cứu xây dựng Luật phát triển công nghiệp trọng điểm 

Đối với chất vấn của đại biểu về cơ chế khuyến khích phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp cơ khí, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định, thời gian qua Bộ đã tham mưu cho cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản và đạt được kết quả cụ thể. 

Trong đó, công nghiệp hỗ trợ và công nghiệp cơ khí đã khẳng định vai trò đầu tàu cho tăng trưởng sản xuất công nghiệp, tỷ lệ nội địa hóa được nâng cao trong nhiều ngành như dệt may, da giày đạt tới 50% và cơ khí đạt hơn 30%...

Tuy nhiên, các chính sách ưu đãi còn rất nhiều hạn chế, như nguồn lực đầu tư của nhà nước, từ Trung ương đến địa phương vừa ít, vừa khó tiếp cận, chồng chéo với nhau, một số điều kiện hưởng ưu đãi còn khá ngặt nghèo, chưa thực sự phù hợp khiến các doanh nghiệp khó tiếp cận. 

Chính sách thu hút FDI của chúng ta chưa ràng buộc, chưa khuyến khích để các doanh nghiệp FDI tăng tính lan tỏa cho doanh nghiệp trong nước. 

Các doanh nghiệp Việt Nam chưa quan tâm, chưa chủ động tìm hiểu nắm bắt thông tin về các chính sách ưu đãi, hỗ trợ. 

Hơn nữa, lĩnh vực này cần trình độ công nghệ và kinh nghiệm nhất định; việc phổ biến tuyên truyền các chính sách ưu đãi đến cộng đồng doanh nghiệp còn nhiều hạn chế; rào cản gia nhập thị trường khó khăn…

Trước khó khăn này, thời gian tới, Bộ Công thương tiếp tục tham mưu hoàn thiện đồng bộ về chính sách, trong đó nghiên cứu xây dựng Luật phát triển công nghiệp trọng điểm bao gồm những ngành công nghiệp cơ khí, chế tạo, chế biến điện tử, hóa chất và năng lượng. 

Tăng cường phân bổ nguồn lực cả trung ương và địa phương để tập trung phát triển ngành này. Triển khai hiệu quả chính sách ưu đãi theo quy định của pháp luật.

Tăng cường công tác phổ biến, tuyên truyền chính sách trên phạm vi rộng và tăng cường chương trình hoạt động hỗ trợ nâng cao năng lực sản xuất của các doanh nghiệp Việt Nam.

Đào tạo, cung cấp nguồn nhân lực có chất lượng; hỗ trợ các doanh nghiệp và đặc biệt phát huy hiệu quả của các trường đại học, cao đẳng thuộc ngành công thương…

Nghiên cứu, đề xuất cơ chế ưu đãi để hỗ trợ doanh nghiệp cơ khí chế tạo máy nông nghiệp

Về chất vấn của đại biểu liên quan đến cơ giới hóa cho nông nghiệp và công nghiệp chế biến nông lâm thủy sản ở Việt Nam, Bộ trưởng cho biết thời gian qua đã tích cực tham mưu cấp có thẩm quyền về cơ chế, chính sách cơ khí hóa cho nông nghiệp.

Chúng ta đã sản xuất hàng loạt máy gieo trồng và thu hoạch; trên 90% số máy xay xát lúa, đánh bóng gạo chúng ta đã sản xuất phục vụ nhu cầu trong nước, cũng như xuất khẩu sang rất nhiều nước trên thế giới.

Công nghiệp chế biến nông sản, thực phẩm bước đầu phát triển, các dây chuyền thiết bị nông sản như cà phê, hạt điều do doanh nghiệp trong nước thiết kế, chế tạo cũng được sử dụng trong nước và xuất khẩu đi nhiều nước, góp phần tăng giá trị xuất khẩu nông sản và giá trị tăng bình quân mỗi năm từ 8% đến 10%.

Tuy vậy, vẫn còn những hạn chế, do đó thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tham mưu Chính phủ có cơ chế để tiếp tục khuyến khích tích tụ đất trong nông nghiệp theo pháp luật về đất đai và các quy định liên quan để tạo ra những vùng trồng, vùng nuôi quy mô lớn, đủ khối lượng sản phẩm để xuất khẩu. 

Áp dụng công nghệ mới trong quá trình sản xuất để bảo đảm các tiêu chuẩn sản phẩm hàng hóa đáp ứng nhu cầu của các thị trường. Nâng cao hiệu quả chính sách khuyến công, công nghiệp nông thôn để hỗ trợ đầu tư phát triển các cụm công nghiệp, khu công nghiệp chuyên biệt để phục vụ cho quá trình chuyển dịch trong khu vực nông nghiệp nước ta. 

Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất cơ chế ưu đãi để hỗ trợ các doanh nghiệp cơ khí chế tạo những sản phẩm máy móc, linh kiện và sản phẩm hỗ trợ nông nghiệp…

Khai thác hiệu quả FTA: Vấn đề quan trọng nhất là con người

Trả lời câu hỏi của đại biểu liên quan đến khai thác hiệu quả FTA, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, để khai thác hiệu quả các FTA vấn đề quan trọng vẫn là con người. 

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị mỗi ngành, mỗi địa phương có kế hoạch, chiến lược tuyển dụng, đào tạo, đào tạo lại đội ngũ cán bộ về kỹ năng đàm phán và hiểu được các quy định của pháp luật nói chung, nhất là pháp luật quốc tế, cũng như các hiệp định thương mại tự do. 

Các trường trong hệ thống quốc dân cần có kế hoạch mở mã ngành, có chương trình đào tạo có được đội ngũ nhân lực đủ trình độ đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế. 

Bộ Công Thương sẽ tiếp tục xây dựng các chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ các ngành, các địa phương tham gia hội nhập quốc tế…

Các sàn thương mại điện tử phải cam kết chất lượng sản phẩm

Trả lời chất vấn về các biện pháp bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng chống lại hàng gian, hàng giả trên môi trường thương mại điện tử, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định cần có hệ thống giải pháp đồng bộ, đòi hỏi sự tham gia của tất cả các bên liên quan, từ bộ ngành đến địa phương, doanh nghiệp và cả người tiêu dùng.

Trong đó, các sàn thương mại điện tử ký cam kết là một trong những biện pháp quan trọng giúp nâng cao trách nhiệm của các sàn thương mại điện tử; thể hiện quyết tâm và cam kết tích cực phối hợp với ngành công thương trong đấu tranh chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng. 

Cụ thể, đăng tải những logo nói không với hàng giả trên các sàn; xây dựng đăng tải trên trang chủ website về quy trình tiếp nhận, xử lý, phản ánh khiếu nại về hàng giả để triển khai các biện pháp kỹ thuật, bộ lọc từ khóa nhằm để ngăn chặn, loại bỏ và xử lý các sản phẩm vi phạm trên website, ứng dụng…

Bổ sung chế tài đủ mạnh để quản lý hoạt động thương mại điện tử

Bộ trưởng cũng cho rằng, tình trạng kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng và vi phạm quyền lợi người tiêu dùng trên không gian mạng diễn ra một phần do các quy định, trách nhiệm và chế tài xử lý đối với hành vi này còn thiếu và chưa đủ mạnh. 

Vì vậy, Bộ Công Thương đã chủ trì xây dựng Nghị định sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 98 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại điện tử, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. 

Hiện nay, dự thảo Nghị định đang được lấy ý kiến của các bộ ngành liên quan, dự kiến trong tháng 6 gửi Bộ Tư pháp thẩm định, sau đó trình Chính phủ trong quý 3 năm nay.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành liên quan, đặc biệt là Bộ Công an triển khai thực hiện định danh tài khoản người bán trên thương mại điện tử, nhằm tăng cường cơ chế kiểm tra, giám sát đối với các sàn giao dịch.

Giảm thiểu rủi ro trong thương mại điện tử xuyên biên giới

Về chất vấn đại biểu liên quan đến thương mại điện tử xuyên biên giới đặt ra nhiều rủi ro, Bộ trưởng cho biết đây là xu thế phổ biến, tất yếu. 

Để giảm các rủi ro, Bộ Công Thương đã khuyến nghị các doanh nghiệp và người sản xuất trong nước cần chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm để đủ sức cạnh tranh với hàng ngoại nhập. 

Đẩy mạnh triển khai cuộc vận động người Việt ưu tiên dùng hàng Việt trên môi trường điện tử và thực hiện các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh trong xuất khẩu trực tuyến. 

Thường xuyên tổ chức thanh tra, kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ về nguồn gốc xuất xứ để tránh hàng giả, hàng kém chất lượng nhập khẩu qua thương mại điện tử xuyên biên giới.

Bộ Công Thương cũng dự kiến trình Chính phủ ban hành quy định nghị định về quản lý hải quan với hoạt động xuất nhập khẩu qua thương mại biên giới, theo đó sẽ tách bạch giữa hàng hóa thông thường với hàng hóa thương mại điện tử. 

Có cơ chế chính sách khuyến khích và ràng buộc các doanh nghiệp, người sản xuất nâng cao chất lượng sản phẩm để cạnh tranh với hàng ngoại nhập. 

Khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng xuất khẩu trực tuyến qua biên giới, Bộ Công Thương sẽ đề xuất Chính phủ có chính sách ưu đãi về tín dụng, về thuế cho doanh nghiệp để xây dựng các kho bãi, các trung tâm logistics ở vùng biên giới...

Nghiên cứu xử lý trách nhiệm người đứng đầu

Trả lời câu hỏi của đại biểu giải pháp xử lý trách nhiệm người đứng đầu về hàng gian, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, nguyên nhân xảy ra tình trạng hàng gian, hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng là vì lợi nhuận. 

Điều này cần quy trách nhiệm cho từng cơ quan chức năng, từng tổ chức, đồng thời bày tỏ “người đứng đầu” là của địa phương hay của ngành hay của cơ quan? Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, đây là yêu cầu cần thiết nhưng nếu dồn trách nhiệm cho một người thì chưa đầy đủ và cần phải tính toán. 

Điều này tùy thuộc vào sự vào cuộc của nhiều cơ quan, tổ chức liên quan mới có thể áp dụng các biện pháp, chế tài áp dụng để xử lý. 

Thời gian tới, Bộ Công Thương phối hợp với các bộ ngành, cơ quan chức năng sẽ tham mưu cho Chính phủ nên quy định như thế nào, đồng thời tiếp tục nghiên cứu vấn đề này sao cho đảm bảo hiệu quả.

Việt Nam không còn là "thiên đường" cho các ngành thâm dụng lao động, đất đai

Liên quan đến câu hỏi của đại biểu về ngành dệt may, da giày nước ta hiện đang lệ thuộc vào nguyên liệu của nước ngoài, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết, đây là xu hướng nước ngoài đang chuyển dịch các ngành này sang nước khác. 

Sản phẩm của ngành dệt may, da giày trong khoảng 10 năm qua luôn chiếm tỉ trọng trong cơ cấu xuất khẩu lớn trong các hàng xuất khẩu của nước ta, đồng thời đóng góp cho tăng trưởng giá trị xuất khẩu, giải quyết việc làm, thu nhập cho người lao động… 

Tuy nhiên đến thời điểm này, Việt Nam không còn là "thiên đường" cho các ngành công nghiệp thâm dụng lao động, thâm dụng đất đai.

Do đó, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhận thấy, việc các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp dệt may, da giày chuyển dịch sang các nước khác là điều dễ hiểu. 

Tất cả các ngành sản xuất của Việt Nam đều phải đặt mục tiêu làm chủ nhiều hơn về việc cung ứng nguyên liệu, Bộ trưởng nhấn mạnh và nêu rõ: Trong lĩnh vực công thương có 4 quy hoạch ngành quốc gia (gồm quy hoạch về năng lượng, về điện, xăng dầu khí đốt quốc gia và quy hoạch về khai thác, chế biến khoáng sản...) sẽ tạo ra nguồn nguyên liệu để phục vụ nhu cầu sản xuất là rất lớn, đồng thời đóng góp vào nguồn thu cho ngân sách địa phương. 

Vì vậy, trong tương lai, ngoài ngành dệt may và da giày, tất cả các ngành sản xuất khác phải khai thác nguồn nguyên liệu tại chỗ bằng cách khai thác các tài nguyên khoáng sản tại chỗ, từng bước tự chủ nguồn nguyên liệu, nâng giá trị sản phẩm xuất khẩu, chứ không chỉ tạo ra giá trị gia công như hiện nay.

Cố gắng hoàn thiện Bộ chỉ số FTA Index trong thời gian sớm nhất

Trả lời câu hỏi của đại biểu về thời gian khi nào Bộ chỉ số FTA Index được ban hành, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu rõ, Bộ Công Thương đang xây dựng Bộ chỉ số FTA Index, dự kiến cuối quý 3 đầu quý 4 năm nay sẽ được ban hành. 

Hiện đang trong giai đoạn lấy ý kiến của các đối tượng chịu sự tác động và các bộ ngành, cơ quan liên quan. Đồng thời Bộ trưởng Bộ Công Thương khẳng định, Bộ chỉ số này không giống với bộ chỉ số của VCCI ban hành vì trùng thì sẽ không làm. Bộ Công Thương mong muốn các đại biểu quan tâm và góp ý về Bộ chỉ số này. 

Đồng thời Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, Bộ Công Thương sẽ tiếp thu, lắng nghe ý kiến và cố gắng hoàn thiện Bộ chỉ số FTA Index trong thời gian sớm nhất.

Cách tốt nhất để giải quyết các vấn đề của công nghệ là dùng công nghệ quản lý

Trả lời chất vấn đối với nội dung liên quan đến sử dụng công nghệ để giải quyết các mặt trái của thương mại điện tử và bảo vệ dữ liệu cá nhân khi tham gia thương mại điện tử thương mại điện tử, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định, cách tốt nhất để giải quyết các vấn đề của công nghệ là dùng công nghệ quản lý.

Bộ trưởng cho biết, quản lý nhà nước thời gian qua đầu tư chưa nhiều để phát triển các công nghệ số để thực thi quản lý nhà nước trên không gian mạng. Chúng ta phải coi công nghệ số như là lực lượng quản lý cơ bản trên không gian mạng. 

Bộ trưởng cũng bày tỏ tâm đắc với ý kiến của đại biểu Trần Thị Kim Nhung – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh đó là dùng công nghệ để quản lý công nghệ. Giải pháp quản lý không gian mạng được Bộ trưởng nêu ra đó là thể chế số, công cụ số và con người số - tức là kỹ năng số cho người dân. 

Theo Bộ trưởng, thương mại điện tử đang phát triển rất nhanh nên thể chế số, công cụ số và kỹ năng số và kỹ năng số đang theo sau. Do vậy, cần đẩy nhanh tốc độ, trong đó phát triển công cụ số có thể nhanh nhất.

Bộ trưởng cho biết, trên sàn điện tử, có hàng triệu sản phẩm, theo đó là hàng triệu quảng cáo, không thể dùng sức người để quản lý, mà cần dùng công nghệ số, có thể quản lý toàn diện, có thể giám sát, cảnh báo và ngăn chặn các hành vi trái phép, giao dịch bất thường, nhưng cần dùng công nghệ hiện đại. 

Bộ trưởng lấy ví dụ có thể phát triển phần mềm để phát hiện quảng cáo sai sự thật, phát hiện hàng hóa có dấu hiệu hàng nhái. Các sàn thương mại điện tử có thể xây dựng các thuật toán AI để rà quét và chọn lọc các tài khỏan có nguồn quảng cáo vi phạm pháp luật.

Việt Nam có thuận lợi đó là có nhiều doanh nghiệp công nghệ số xuất sắc có thể viết được các phần mềm này. 

Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ cùng với các doanh nghiệp công nghệ số của ngành có thể giúp Bộ Công thương phát triển các công cụ số để quản lý thương mại điện tử. 

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng đề nghị Quốc hội quan tâm tăng đầu tư cho việc phát triển các công cụ số để quản lý thương mại điện tử nói riêng và quản lý không gian mạng nói chung.

Về bảo vệ dữ liệu cá nhân, Bộ trưởng nêu rõ, chúng ta phải bảo vệ dữ liệu cá nhân như là tài sản quan trọng nhất của cá nhân, nhất là các dữ liệu để xác định danh tính như họ tên, địa chỉ, số điện thoại, địa chỉ hộp thư, số nhận dạng cá nhân ID, thông tin thẻ tín dụng… Bởi một người khác có thể mạo danh chúng ta để hoạt động thay chúng ta và tiêu tiền của chúng ta mà chúng ta không biết.

Thương mại điện tử thời gian qua đã phát triển nhanh, dữ liệu cá nhân được thu thập lưu trữ và xử lý thì ngày càng nhiều, đi kèm với đó là nguy cơ lộ lọt thông tin dữ liệu cá nhân, ảnh hưởng đến thương mại điện tử và các lĩnh vực khác. 

Bộ trưởng cho biết, Chính phủ đã ban hành nghị định về bảo vệ dữ liệu cá nhân, theo đó quy định các bộ, ngành, địa phương có trách nhiệm quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân đối với ngành lĩnh vực quản lý của mình. Chính phủ cũng đã có lộ trình để xây dựng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Ngoài ra, để bảo vệ dữ liệu cá nhân, cần bảo đảm an toàn cho hệ thống lưu trữ và xử lý dữ liệu cá nhân. Bộ Thông tin và Truyền thông đã tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định số 85 về bảo vệ đảm an toàn hệ thống thông tin theo cấp độ; và các sàn thương mại điện tử phải tuân thủ Nghị định này.

Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã rất quyết liệt chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai công tác về đảm bảo an toàn thông tin, trong đó thương mại điện tử được coi là lĩnh vực quan trọng cần tăng cường công tác đảm bảo an toàn thông tin và bảo vệ dữ liệu cá nhân. 

Để bảo vệ dữ liệu cá nhân, Bộ trưởng nêu rõ bảo vệ người dân được coi là một trong những nội dung quan trọng, Bộ Thông tin và Truyền thông đã triển khai nhiều giải pháp để bảo vệ người dân trên không gian mạng nói chung cũng như thương mại điện tử. 

Bộ đã triển khai hệ sinh thái tín nhiệm mạng, đánh giá xác nhận website đảm bảo an toàn thông tin mạng, thông tin cá nhân và gán nhãn tín nhiệm cho trên 5.000 website chính thống; đồng thời công bố các website lừa đảo.

Bộ Thông tin và Truyền thông đã phát triển thành công và đưa vào sử dụng các công cụ hỗ trợ người dân như: kiểm tra xem máy tính, điện thoại di động có bị nhiễm mã độc không; kiểm tra xem thông tin cá nhân có bị lộ lọt hay không; kiểm tra xem một website có phải lừa đảo hay không trên Cổng khonggianmang.vn; có 21 tỷ lượt xem video tuyên truyền về nhận thức về kỹ năng số trên mạng xã hội từ gần 21 triệu người Việt Nam.

Bộ cũng đã xây dựng cẩm nang an toàn trực tuyến để hướng dẫn người dân kỹ năng an toàn thông tin khi tham gia không giang mạng… 

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng khẳng định sẽ phối hợp với Bộ Công Thương trong triển khai các công tác trên trong lĩnh vực thương mại điện tử.

Tập trung phát triển 3 lĩnh vực chủ yếu của công nghiệp hỗ trợ

Trả lời chất vấn về công nghiệp hỗ trợ, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết Bộ đã tập trung vào 03 lĩnh vực chủ yếu: linh kiện phụ tùng; công nghiệp hỗ trợ cho dệt may; công nghiệp hỗ trợ cho những ngành công nghệ cao. 

Sau 06 năm triển khai thực hiện Quyết định 68/QĐ-TTg về chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ từ năm 2016 đến năm 2025 với mục tiêu cần đạt được là sản phẩm công nghiệp hỗ trợ đáp ứng khoảng 45% nhu cầu cho sản xuất nội địa, chúng ta đã đạt được một số kết quả nhất định.

Tuy nhiên một số sản phẩm đạt kết quả thấp hơn so với mục tiêu chung như ngành điện tử tin học, viễn thông, điện tử chuyên dụng, các ngành công nghiệp công nghệ cao trong nước cũng đạt mục tiêu chưa cao…

Bộ trưởng cho biết, một số sản phẩm đạt kết quả thấp hơn so với mục tiêu đề ra là do nguồn lực đầu tư hỗ trợ của nhà nước còn hạn chế, khó tiếp cận; chính sách thu hút FDI chưa khuyến khích được sự liên kết, ràng buộc được các doanh nghiệp nước ngoài và doanh nghiệp trong nước.

Theo Bộ trưởng, ngành công nghiệp hỗ trợ cơ khí thu hút đầu tư là rất khó bởi vì vốn lớn nhưng thị trường hẹp, chúng ta lại là nước đi sau nên khả năng cạnh tranh với thị trường nước ngoài là khó khăn; phối hợp thực hiện chính sách giữa các bên chưa thật tốt.

Giải pháp cho thời gian tới, cần hoàn thiện đồng bộ chính sách, trong đó có việc nghiên cứu xây dựng Luật Công nghiệp trọng điểm; tăng cường phân bổ nguồn lực từ trung ương và địa phương; bố trí đủ nguồn lực cho công nghiệp hỗ trợ đến năm 2025 và các giai đoạn tiếp theo; đào tạo nhân lực chất lượng cao…

Hỗ trợ doanh nghiệp khai thác tốt các Hiệp định thương mại tự do

Về các Hiệp định thương mại tự do, Bộ trưởng cho biết, hiện nay Việt Nam có 16 FTA đang thực thi, trong quá trình mở cửa hội nhập thị trường, chúng ta cần có thời gian để thực hiện. Một số thị trường như Ấn Độ, Bangladesh là những thị trường mà ngành công thương đang khuyến khích các doanh nghiệp khai thác. 

So với các nước này, chúng ta tương đồng về lao động, trình độ công nghệ, tuy các thị trường này chưa có tính bổ trợ cao cho nền kinh tế của Việt Nam như một số nước khác nhưng thị trường này có tiềm năng quy mô dân số rất lớn- đây là khách hàng tiềm năng đối với hàng hóa của Việt Nam.

Để hỗ trợ doanh nghiệp khai thác tốt các Hiệp định thương mại tự do trong thời gian tới, Bộ sẽ hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua việc khẳng định chất lượng hàng hóa và giá cả phù hợp; hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực tiếp cận thị trường thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại đa dạng; đẩy mạnh tiến độ đàm phán ký kết các hiệp định liên kết thương mại và khai mở thị trường…

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh, hội nhập kinh tế quốc tế là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta, nhờ thực hiện chủ trương này, nước ta đã có tiềm lực và uy tín quốc tế lớn như ngày nay. Việc đàm phán ký kết các Hiệp định thương mại tự do, thu hút đầu tư nước ngoài để thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu là bước đi cần thiết. 

Trong thời gian tới, một mặt cần nâng cao năng lực hội nhập của nền kinh tế đất nước, đồng thời cần tiếp tục mở cửa nền kinh tế, thu hút đầu tư có chọn lọc.

Phát biểu kết thúc nhóm vấn đề thứ hai, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định, công thương là lĩnh vực quan trọng, có tác động rất lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội và đời sống của người dân, doanh nghiệp.

Phiên chất vấn thuộc lĩnh vực công thương diễn ra trong không khí sôi nổi, trách nhiệm cao. Đã có 40 lượt đại biểu chất vấn và tranh luận (trong đó có 6 đại biểu tranh luận). Bộ trưởng Bộ Công Thương đã trả lời cơ bản đầy đủ các vấn đề các đại biểu Quốc hội nêu. 

Tham gia trả lời chất vấn có Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đã phát biểu, làm rõ thêm một số vấn đề đại biểu quan tâm.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, thời gian qua, hoạt động công thương có nhiều đổi mới, thương mại điện tử phát triển mạnh, chính sách pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được hoàn thiện, nhất là trong hoạt động thương mại điện tử; việc khai thác hiệu quả các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam tham gia ký kết đã góp phần quan trọng vào kết quả xuất khẩu, kim ngạch xuất khẩu liên tục tăng cao…

Tuy nhiên Chủ tịch Quốc hội cho rằng bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động động công thương, hoạt động thương mại điện tử; tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng còn diễn biến phức tạp, kim ngạch xuất khẩu chưa bền vững…

Qua phiên chất vấn, đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công Thương, các Bộ có liên quan thực hiện hiệu quả các giải pháp đã đề ra, tập trung một số nội dung như sau:

Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện pháp luật liên quan đến thương mại điện tử, bảo vệ người tiêu dùng...

Thứ hai, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng, đa dạng hóa thị trường quốc tế gắn với nâng cao chất lượng sản phẩm…

Thứ ba, nghiên cứu, xây dựng luật công nghiệp trọng điểm, chương trình công nghiệp hỗ trợ, tập trung phát triển công nghiệp thông minh…

Nội dung chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên

Các đại biểu Quốc hội sẽ tiến hành chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên với các nhóm vấn đề sau:

+ Công tác quản lý, giám sát, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong hoạt động thương mại điện tử; 

+ Giải pháp đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu, thúc đẩy việc thực hiện các hiệp định thương mại tự do và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trước bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục biến động phức tạp, khó lường; 

+ Việc thực hiện chính sách, pháp luật phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp cơ khí, nhất là trong phục vụ chế biến nông, lâm, thủy sản, phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Khoa học và Công nghệ, Thông tin và Truyền thông, Ngoại giao cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.

Chủ tịch Quốc hội sẽ phát biểu kết thúc nhóm vấn đề chất vấn.

“Nóng” với giá điện việc đảm bảo cho phát triển kinh tế - xã hội

Theo đại biểu Tạ Văn Hạ - Đoàn Quảng Nam: Tất cả nội dung, lĩnh vực chất vấn tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khoá XV đều quan trọng và “nóng” đặt ra với thực tiễn. 

Một trong những nội dung đại biểu Tạ Văn Hạ quan tâm tại phiên chất vấn là giá điện, năng lượng thuộc lĩnh vực của Bộ Công Thương. 

Theo đại biểu, vấn đề giá điện liên quan trực tiếp đến đời sống sinh hoạt, thu nhập của người dân. Đây là mặt hàng thiết yếu, tác động đến giá cả tiêu dùng của các hàng hóa khác. 

Do đó, vấn đề liên quan đến đời sống người dân được cử tri quan tâm thì sẽ được đại biểu đưa vào Nghị trường kỳ này.

Điện năm 2024 hiện vẫn đảm bảo cung ứng cho nền kinh tế và tiêu dùng xã hội nhờ điều hành của Chính phủ và điều hành của hệ thống điện đáp ứng đời sống sinh hoạt của cả nước. 

Tuy nhiên vấn đề này phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện thời tiết, liên quan đến sự tăng trưởng phát triển của nền kinh tế.

Do đó, đại biểu mong muốn phải có một chiến lược và tầm nhìn dài hạn để khi nền kinh tế tăng trưởng dài thì điện phải đáp ứng được cho sản xuất và sinh hoạt của nhân dân. 

Bởi vì điện là hàng hóa đặc biệt không dễ tích lũy như các hàng hóa khác và nếu dự trữ được thì giá thành rất cao.

Cần có sự điều tiết linh hoạt, khi nền kinh tế nhu cầu điện cao đòi hỏi nguồn cung cấp phải đầy đủ và đáp ứng được nhu cầu. Nhưng khi nhu cầu nền kinh tế giảm, thì lúc đó cần cắt giảm điều tiết. 

Nếu cứ phát triển ồ ạt thì sẽ có lúc dư thừa nhưng nếu không có tầm nhìn dài hạn để khi nhu cầu cao lại lâm vào trạng thái bị động thì sẽ gây khó khăn trong phát triển kinh tế - xã hội.

Quản lý thức ăn đường phố nổi lên vấn đề rất đáng lo ngại

Quan tâm đến lĩnh vực an toàn thực phẩm, đây cũng lĩnh vực thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Công thương, đại biểu Nguyễn Minh Tâm, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình cho biết, thời gian qua, Nghị định số 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật an toàn thực phẩm của Chính phủ quy định về 10 nhóm quản lý Nhà nước về vệ sinh an toàn thực phẩm, trong đó có điều chỉnh với quản lý thức ăn đường phố. 

Trong thời gian qua, quản lý thức ăn đường phố nổi lên nhiều vấn đề rất đáng lo ngại, nếu không ban hành các văn bản pháp luật để hoàn thiện thể chế sẽ khó khăn cho công tác quản lý Nhà nước.

Đại biểu cho biết, các phương tiện truyền thông vừa qua đăng nhiều vụ ngộ độc thực phẩm, tuy nhiên, để xử lý rất khó vì chế tài chưa đủ sức răn đe, mức xử phạt còn thấp. 

Do đó, đại biểu mong muốn, trong thời gian tới, Quốc hội, Chính phủ, đặc biệt là Bộ Công Thương sớm rà soát, điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện cơ chế cho quản lý thức ăn đường phố nói riêng, vệ sinh an toàn thực phẩm nói chung; nhất là về công tác quản lý nhà nước và nguồn lực (trong đó có nguồn nhân lực). 

Mặc dù Bộ Y tế là cơ quan chủ trì, nhưng để quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm hiệu quả đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng giữa nhiều bộ ngành khác.

“Bộ Công Thương phụ trách quản lý các cơ sở chế biến, kinh doanh thực phẩm nhưng theo kết quả tự rà soát của tôi, hiện mới có công văn của Bộ điều chỉnh với thực phẩm đường phố. Tôi mong rằng, qua chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 7, Bộ trưởng và Bộ Công thương sẽ xây dựng các giải pháp để sớm hạn chế vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm, nhất là với thức ăn đường phố”, đại biểu Nguyễn Minh Tâm cho biết.

Nội dung chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV