Ngày 28/9/2023, Tòa án Nhân dân tỉnh Thái Nguyên đã mở phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử bị cáo Phan Mạnh Cường cùng 2 bị cáo khác là cựu cán bộ thuộc Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh, gồm: Mã Văn Huy (sinh năm 1978, cựu Trưởng phòng Quản lý đầu tư và doanh nghiệp) và Nông Quốc Tiến (sinh năm 1964, cựu Trưởng phòng Quản lý quy hoạch - xây dựng) về hai tội danh nêu trên.
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh: Ngày 24/10/2011, UBND tỉnh Thái Nguyên đã ra Quyết định số 2638/QĐ-UBND phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng công trình Khu công nghiệp Điềm Thụy với diện tích 180ha (đến năm 2017 được đổi tên thành Dự án xây dựng Khu công nghiệp Điềm Thụy - Khu A) và giao cho Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh làm chủ đầu tư.
Tổng mức đầu tư của Dự án là trên 1.400 tỷ đồng, từ vốn ngân sách Nhà nước và các nguồn vốn khác. Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh được UBND tỉnh Thái Nguyên giao trực tiếp quản lý, sử dụng vốn để thực hiện hoạt động đầu tư xây dựng công trình.
Ngày 30/5/2014, UBND tỉnh Thái Nguyên thành lập Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng Khu công nghiệp, trực thuộc Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh (có chức năng giúp Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh thực hiện nhiệm vụ do chủ đầu tư giao, về quyền hạn do chủ đầu tư ủy quyền theo quy định của pháp luật).
Trong quá trình thực hiện Dự án đầu tư xây dựng công trình, ký hợp đồng cho thuê lại đất tại Khu công nghiệp Điềm Thụy, bị cáo Phan Mạnh Cường (khi đó là Trưởng Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh, kiêm Giám đốc Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng Khu công nghiệp, giai đoạn 2013-2019) và một số cá nhân có trách nhiệm thuộc Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh đã có hành vi vi phạm pháp luật, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.
Theo đó, trong quá trình đầu tư xây dựng, các bị cáo đã có hành vi thiếu trách nhiệm, không thực hiện đúng quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng công trình, nghiệm thu hoàn thành công trình và lập báo cáo quyết toán dự án hoàn thành đối với gói thầu khi chưa được thi công hoàn thành như hồ sơ thiết kế thi công và quyết toán đã được thẩm tra, phê duyệt, gây thiệt hại cho Nhà nước gần 1,6 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, trong thời gian từ năm 2014 đến 2018, các bị cáo đã cố tình làm sai hợp đồng cho thuê đất theo quy định cho nhiều nhà đầu tư, gây thiệt hại của Nhà nước số tiền lớn.
Cơ quan tố tụng xác định, bị cáo Phan Mạnh Cường phải chịu trách nhiệm chính đối với những sai phạm và thiệt hại trong vụ án. Các bị cáo khác chịu trách nhiệm với vai trò đồng phạm.
Phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án này dự kiến diễn ra trong 3 ngày. Tuy nhiên, qua hai ngày xét xử, Hội đồng xét xử đã quyết định trả hồ sơ cho Viện Kiểm sát để điều tra bổ sung về những vấn đề: Xem xét trách nhiệm hành vi của các cá nhân thuộc các nhà thầu thi công và nhà thầu tư vấn giám sát, đơn vị thiết kế để làm rõ nguyên nhân dẫn đến hành vi phạm pháp của các bị cáo, đồng thời xem xét dấu hiệu đồng phạm hoặc tội phạm khác.
Hội đồng xét xử cũng yêu cầu xem xét trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc thẩm định, phê duyệt Dự án, thực hiện giám sát, làm hồ sơ quyết toán, tham mưu, phê duyệt quyết toán đối với gói thầu san lấp mở rộng lô CN3 diện tích 4,5ha tại Khu công nghiệp Điềm Thụy (Phú Bình), dẫn đến việc gây thiệt hại cho Nhà nước theo tội danh cáo trạng truy tố; xem xét trách nhiệm của các công ty đã ký hợp đồng thuê đất tại Khu công nghiệp này…
Trước đó, ngày 15/3/2022, tại Trụ sở Trung ương Đảng, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trì họp Ban Bí thư để xem xét, thi hành kỷ luật ông Phan Mạnh Cường, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.
Sau khi xem xét đề nghị của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Bí thư nhận thấy ông Phan Mạnh Cường trong thời gian giữ chức vụ Tỉnh ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Trưởng Ban Quản lý các khu công nghiệp Thái Nguyên kiêm Giám đốc Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng khu công nghiệp (giai đoạn 2013-2019) đã vi phạm các nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt đảng và Quy chế làm việc; vi phạm Quy định về những điều đảng viên không được làm; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo; thiếu kiểm tra, giám sát, có nhiều vi phạm trong quản lý, sử dụng tài chính, ngân sách, tài sản, đất đai.
Những vi phạm của ông Phan Mạnh Cường gây hậu quả rất nghiêm trọng, làm thiệt hại tiền, tài sản của Nhà nước; gây bức xúc trong cán bộ, đảng viên và nhân dân; ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng, mất uy tín cá nhân. Trong quá trình kiểm điểm, không tự giác nhận vi phạm, khuyết điểm.
Căn cứ nội dung, tính chất, mức độ hậu quả, nguyên nhân vi phạm theo Quy định của Đảng về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm, Ban Bí thư quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức Khai trừ ra khỏi Đảng đối với ông Phan Mạnh Cường.
Liên quan đến sai phạm của ông Phan Mạnh Cường, ngày 31/12/2021, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thái Nguyên đã ra Quyết định số 146/CSKT khởi tố bị can đối với ông Phan Mạnh Cường, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy Thái Nguyên, nguyên Trưởng Ban Quản lý các Khu công nghiệp Thái Nguyên.
Ông Phan Mạnh Cường bị khởi tố về tội: “Thiếu trách nhiệm gây thiệt hại đến tài sản của Nhà nước” theo quy định tại khoản 2 Điều 179 Bộ luật Hình sự.
Trước đó, ngày 30/12/2021, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thái Nguyên đã ra Quyết định số 79/CSKT khởi tố vụ án hình sự: “Thiếu trách nhiệm gây thiệt hại đến tài sản của Nhà nước” xảy ra tại Ban Quản lý các khu công nghiệp Thái Nguyên năm 2014 (thời điểm ông Phan Mạnh Cường làm Trưởng Ban Quản lý các khu công nghiệp Thái Nguyên).