Đề xuất cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh; nâng phụ cấp ưu đãi đặc thù với giáo viên

Tại dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất nâng phụ cấp ưu đãi đặc thù đối với giáo viên; cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh.

Đề xuất nâng phụ cấp ưu đãi đối với giáo viên

Về phụ cấp ưu đãi đặc thù, tại khoản 5, Điều 3, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất: Nâng phụ cấp ưu đãi nghề lên mức tối thiểu 70% đối với giáo viên mầm non, phổ thông, trung học nghề; 30% đối với nhân viên trường học; 100% đối với nhà giáo công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, các cơ sở giáo dục cho người khuyết tật, trường chuyên biệt.

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, chính sách này cụ thể hóa trực tiếp yêu cầu tại Nghị quyết 71-NQ/TW, là giải pháp chiến lược, cấp bách để ngăn chặn tình trạng giáo viên rời bỏ ngành, tạo sức hút để tuyển dụng mới, từng bước giải quyết tình trạng thiếu hụt giáo viên hiện nay.

Cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh các cơ sở giáo dục phổ thông công lập

Tại khoản 5, Điều 8, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất: Nhà nước bảo đảm ngân sách trung ương để cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh các cơ sở giáo dục phổ thông công lập, phấn đấu hoàn thành mục tiêu này trước năm 2030 và cung cấp miễn phí giáo trình, miễn học phí đối với môn Giáo dục quốc phòng và an ninh tại các cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng, chính sách này góp phần giảm bớt gánh nặng tài chính cho xã hội, thực hiện công bằng trong giáo dục, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, đảm bảo mọi học sinh, không phân biệt hoàn cảnh, đều có đủ điều kiện học tập tối thiểu.

Nội dung cơ bản của Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo

Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo áp dụng đối với các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, các tổ chức và cá nhân có liên quan.

Bố cục của dự thảo Nghị quyết: Nghị quyết bao gồm 10 Điều, cụ thể như sau: Điều 1 - Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng; Điều 2 - Nguyên tắc áp dụng áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo; Điều 3 - Tổ chức hệ thống, nhân lực và quản trị cơ sở giáo dục; Điều 4 - Chương trình, nội dung và cơ chế phát triển giáo dục; Điều 5 - Chuyển đổi số, phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong giáo dục; Điều 6 - Hội nhập quốc tế trong giáo dục và đào tạo; Điều 7 - Quỹ học bổng Quốc gia; Điều 8 - Tài chính và đầu tư cho giáo dục và đào tạo; Điều 9 - Tổ chức thực hiện; Điều 10 - Điều khoản thi hành.

Trên cơ sở rà soát các vướng mắc, khó khăn, bất cập của hoạt động giáo dục và đào tạo hiện nay, dự thảo Nghị quyết dự kiến sẽ tập trung giải quyết các vấn đề mang tính đột phá, chiến lược để thể chế hóa Nghị quyết 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị và để phát triển giáo dục và đào tạo như sau:

Thứ nhất, nhóm chính sách về tổ chức, nhân lực và quản trị (Điều 3) được xây dựng nhằm giải quyết vấn đề nhân lực ngành Giáo dục, bao gồm tình trạng thừa thiếu giáo viên cục bộ, chế độ đãi ngộ bất cập và các rào cản hành chính trong việc tuyển dụng, sử dụng nhân tài, chuyên gia.

Thứ hai, nhóm chính sách về chương trình, nội dung và cơ chế phát triển giáo dục (Điều 4 dự thảo Nghị quyết) được xây dựng nhằm tháo gỡ thủ tục hành chính trong thẩm định, phê duyệt và thí điểm chương trình giáo dục mới, tạo không gian và động lực cho sự đổi mới, sáng tạo từ cấp cơ sở, đáp ứng nhanh với sự thay đổi của thực tiễn.

Thứ ba, nhóm chính sách về chuyển đổi số, phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong giáo dục (Điều 5 dự thảo Nghị quyết) nhằm đáp ứng yêu cầu của Chương trình Chuyển đổi số quốc gia và xu thế phát triển tất yếu của giáo dục thế giới, khắc phục tình trạng hạ tầng số và các nền tảng ứng dụng trong ngành còn manh mún, thiếu đồng bộ, chưa phát huy hiệu quả.

Thứ tư, nhóm chính sách về hội nhập quốc tế trong giáo dục và đào tạo (Điều 6 dự thảo Nghị quyết) Phá bỏ các rào cản hành chính, tạo ra một môi trường thực sự mở và cạnh tranh để thu hút nhân tài toàn cầu, nâng cao vị thế và sức hấp dẫn của giáo dục Việt Nam trên trường quốc tế.

Thứ năm, nhóm chính sách về về Quỹ học bổng Quốc gia (Điều 7) nhằm tạo ra một cơ chế tài chính linh hoạt, bổ sung ngân sách nhà nước, để tài trợ cho các ý tưởng, dự án đổi mới, đột phá mà cơ chế ngân sách truyền thống khó đáp ứng kịp thời và hiệu quả.

Chính sách quy định Quỹ sẽ hoạt động như một "quỹ đầu tư" cho các sáng kiến giáo dục, ưu tiên tài trợ cho các dự án thí điểm đổi mới chương trình, phương pháp dạy học, các nghiên cứu khoa học giáo dục có tính ứng dụng cao, các dự án chuyển đổi số và cấp học bổng cho các tài năng trẻ. Với nguồn vốn đa dạng từ ngân sách, xã hội hóa và các nguồn viện trợ, Quỹ sẽ là đòn bẩy tài chính quan trọng, thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới từ cấp cơ sở.

Thứ sáu, nhóm chính sách về tài chính và đầu tư cho giáo dục và đào tạo (Điều 8 dự thảo Nghị quyết) được xây dựng nhằm giải quyết tình trạng đầu tư cho giáo dục chưa tương xứng, ngăn chặn sụt giảm ngân sách đầu tư cho giáo dục đại học và tăng cường huy động nguồn lực xã hội.