CÔNG ƯỚC HÀ NỘI: Thiết lập khuôn khổ pháp lý toàn cầu - bước ngoặt quan trọng trong hợp tác đa phương về phòng, chống tội phạm mạng

Bước ngoặt quan trọng trong hợp tác đa phương về phòng, chống tội phạm công nghệ cao trên toàn cầu

Ngày 25–26/10/2025, Hà Nội trở thành trung tâm chú ý của cộng đồng quốc tế trong lĩnh vực an ninh mạng khi đăng cai Lễ mở ký Công ước Liên Hợp Quốc về phòng, chống tội phạm mạng – gọi tên "Công ước Hà Nội". 

Đây là sự kiện đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong hợp tác pháp lý đa phương, đồng thời thiết lập cơ sở pháp lý chung để phòng, chống tội phạm công nghệ cao trên toàn cầu.

Trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng của các hành vi tội phạm mạng, việc hình thành một công cụ pháp lý toàn cầu trở nên cấp thiết. 

Tội phạm mạng hiện đại sử dụng các phương thức tinh vi, đa dạng, từ xâm nhập trái phép vào hệ thống thông tin, đánh cắp dữ liệu, phát tán mã độc đến lừa đảo trực tuyến, rửa tiền và các hành vi xâm hại trẻ em trên không gian mạng. 

Hậu quả của những hành vi này không chỉ là thiệt hại kinh tế hàng nghìn tỷ USD mỗi năm mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trật tự xã hội và quyền lợi của người dân.

Lễ mở ký tại Hà Nội được tổ chức trang trọng, phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Công an, Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành liên quan. Sự kiện thu hút 72 quốc gia cùng phái đoàn cấp cao, đại diện Liên Hợp Quốc, các tổ chức khu vực và truyền thông quốc tế. 

Chương trình bao gồm các phiên họp chính thức, tọa đàm chuyên môn về cơ chế hợp tác kỹ thuật, tố tụng quốc tế, bảo vệ dữ liệu cá nhân và đào tạo nguồn nhân lực. 

Các phiên này không chỉ nhằm tạo sự hiểu biết đồng bộ giữa các quốc gia mà còn chia sẻ kinh nghiệm và chuẩn mực trong phòng chống tội phạm công nghệ cao.

Đoàn Việt Nam đã góp phần quan trọng để Công ước Hà Nội được mở ký

Công ước Hà Nội là kết quả của quá trình đàm phán kéo dài và phức tạp tại Ủy ban đặc biệt của Liên Hợp Quốc (AHC). 

Việt Nam, với vai trò thành viên tích cực, đã chủ động đưa ra sáng kiến để dung hòa quan điểm giữa các nhóm nước, đặc biệt trong những vấn đề nhạy cảm liên quan đến chủ quyền dữ liệu và cơ chế hỗ trợ kỹ thuật. 

Sự kiên trì và khéo léo của đoàn Việt Nam đã góp phần quan trọng đưa đến sự đồng thuận tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc trước khi công ước được mang về Hà Nội để mở ký.

Đáng chú ý, sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam được ghi nhận một cách trân trọng. 

Nhiều tập đoàn, định chế tài chính và doanh nghiệp công nghệ lớn đã tham gia hỗ trợ nguồn lực, chuyên môn và công tác tổ chức, góp phần tạo nên thành công toàn diện của lễ mở ký. 

Việc đồng hành này không chỉ khẳng định vai trò của khu vực tư nhân trong phát triển kinh tế số mà còn gửi đi thông điệp tế nhị về trách nhiệm chung trong bảo vệ an ninh mạng và dữ liệu khách hàng, đồng thời tạo nền tảng cho phát triển bền vững. 

Các doanh nghiệp như VietinBank, PVN, EVN, MB Bank, Agribank, SSI, FPT, VPBank, Gelex, Vietnam Airlines, VIX, BIDV, Viettel và OKX đều được ghi nhận trân trọng trong khuôn khổ sự kiện.

Công ước Hà Nội - Bước tiến trong hợp tác pháp lý và bảo vệ quyền con người

Công ước Hà Nội được xây dựng với cấu trúc pháp lý toàn diện. Văn kiện bao gồm các chương về phạm vi áp dụng, hình sự hóa các hành vi nguy hiểm trên không gian mạng, thẩm quyền tài phán, biện pháp tố tụng, dẫn độ tội phạm, bảo toàn chứng cứ điện tử, tương trợ tư pháp và cơ chế hợp tác quốc tế 24/7. 

Công ước nhấn mạnh trách nhiệm của từng quốc gia trong việc xây dựng luật pháp nội địa, đồng thời đảm bảo phối hợp hiệu quả với các quốc gia khác trong việc điều tra, xử lý và truy cứu trách nhiệm hình sự.

Khung pháp lý của Công ước cũng đặc biệt chú trọng tới các hành vi của pháp nhân. Điều này có nghĩa rằng các doanh nghiệp, tổ chức tài chính, tập đoàn công nghệ không thể đứng ngoài cuộc. Nếu thiếu trách nhiệm trong quản lý, để hệ thống bị tội phạm lợi dụng gây hậu quả nghiêm trọng, họ sẽ phải đối mặt với các chế tài hình sự, dân sự hoặc hành chính. 

Quy định này khuyến khích khu vực tư nhân chủ động đầu tư cho an ninh mạng và quản trị rủi ro, góp phần củng cố nền tảng pháp lý và an ninh số quốc gia.

Trong bối cảnh tội phạm mạng không biên giới, cơ chế hợp tác quốc tế của Công ước Hà Nội là điểm nhấn quan trọng. Mạng lưới liên lạc 24/7 giữa các cơ quan đầu mối quốc gia cho phép nhanh chóng chia sẻ thông tin, bảo toàn chứng cứ điện tử, xác minh nguồn gốc tấn công và hỗ trợ lẫn nhau trong các vụ án công nghệ cao. 

Các quy định về dẫn độ tội phạm, truy tìm và thu hồi tài sản do phạm tội mà có được chuẩn hóa, tạo hành lang pháp lý để đánh trực tiếp vào động cơ tài chính của tội phạm xuyên quốc gia.

Công ước cũng đặt ra các nguyên tắc bảo vệ quyền con người. Các biện pháp điều tra phải tương xứng, cần thiết và tuân thủ quy định pháp luật. 

Nguyên tắc này đảm bảo rằng nỗ lực bảo vệ an ninh không xâm phạm quyền riêng tư và tự do hợp pháp của công dân, tạo sự cân bằng giữa bảo vệ an ninh mạng và quyền tự do cá nhân. 

Đây là điểm tiến bộ quan trọng, đồng thời là chuẩn mực để các quốc gia vận dụng trong quá trình xây dựng luật pháp nội địa.

Quốc tế ghi nhận vai trò của Việt Nam trong quá trình hình thành và thực thi Công ước Hà Nội 

Vai trò của Việt Nam trong quá trình hình thành và thực thi Công ước Hà Nội được ghi nhận quốc tế. 

Là nước chủ nhà và thành viên tích cực, Việt Nam đã đóng góp quan trọng trong điều phối các hoạt động, thúc đẩy đồng thuận về các vấn đề nhạy cảm liên quan đến chủ quyền dữ liệu, cơ chế hỗ trợ kỹ thuật và bảo vệ người sử dụng. 

Việt Nam cũng tạo điều kiện để các quốc gia tham dự tiếp cận các chương trình đào tạo, chuyển giao công nghệ điều tra tiên tiến, nâng cao năng lực tổng thể của hệ thống an ninh mạng quốc gia và thu hẹp khoảng cách trình độ kỹ thuật so với thế giới.

Lễ mở ký Công ước Hà Nội là minh chứng rõ nét cho tinh thần hợp tác, trách nhiệm và cam kết chung của cộng đồng quốc tế trong việc bảo vệ không gian số an toàn, ổn định và nhân văn./.