Tránh 'xin-cho', trục lợi chính sách trong phát triển kinh tế tập thể

Theo chương trình Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, ngày 10/11, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi). Theo đó, các ý kiến cơ bản đồng tình với sự cần thiết sửa đổi Luật Hợp tác xã để bổ sung, hoàn thiện các quy định về kinh tế tập thể, góp phần thúc đẩy việc phát triển kinh tế tập thể, để cùng với kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân.

Hỗ trợ của nhà nước quá nhiều và dàn trải

Về chính sách hỗ trợ, nhiều đại biểu cho rằng sự hỗ trợ của Nhà nước đối với các tổ chức kinh tế hợp tác trong thời gian qua là quá nhiều, mang tính dàn trải, thiếu tập trung và thiếu tính trọng tâm, chưa đặc trưng và tính thực chất mà tổ chức kinh tế hợp tác thực sự cần.

Theo đại biểu Khang Thị Mào (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Yên Bái), từ trước đến nay, quá trình triển khai các chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã còn nhiều hạn chế, hiệu quả chưa cao. Đây cũng là một trong các nguyên nhân khiến nhiều hợp tác xã chưa xây dựng được phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả, chưa chú trọng liên kết theo chuỗi giá trị đầu tư ứng dụng công nghệ cao, còn lúng túng trong tiêu thụ sản phẩm.

Tỷ lệ hợp tác xã tiếp cận được chính sách hỗ trợ của Nhà nước còn ở mức thấp do nhiều địa phương khó khăn trong bố trí nguồn lực, điều kiện và thủ tục hỗ trợ khá phức tạp, chưa tạo thuận tiện cho hợp tác xã, tổ hợp tác. Một số chính sách hỗ trợ chưa hấp dẫn, chưa bao phủ vốn đến các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ.

Cần các chính sách hỗ trợ ứng dụng công nghệ cao, xây dựng thương hiệu, kênh tiêu thụ sản phảm

Vì thế, đại biểu Khang Thị Mào kiến nghị, Chính phủ, cơ quan soạn thảo nghiên cứu, rà soát các chính sách hỗ trợ, trong đó cần có các chính sách hỗ trợ với ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao năng lực quản trị, ứng dụng công nghệ cao trong canh tác và chế biến, ứng dụng kỹ thuật số để truy xuất nguồn gốc, xây dựng thương hiệu, đa dạng hóa sản phẩm và kênh tiêu thụ sản phẩm trong nước và xuất khẩu, chính sách hỗ trợ xúc tiến thương mại, cơ chế thúc đẩy, khuyến khích liên kết chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị giữa các tổ chức kinh tế hợp tác và các doanh nghiệp.

Cũng về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Kim Tuyến (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tiền Giang) đề nghị cơ quan soạn thảo quan tâm xác định nội dung hỗ trợ mang tính tập trung nhằm mang lại tính khả thi cao và đảm bảo được hiệu quả hỗ trợ và phù hợp với nguồn lực kinh tế.

Đồng quan điểm, theo đại biểu Mai Văn Hải (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa), các quy định cần quan tâm về chính sách phát triển nguồn nhân lực và đổi mới mô hình quản trị hợp tác xã, tháo gỡ về mặt chính sách đất đai, tín dụng, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Muốn minh bạch thì phải kiểm toán

Đặc biệt, đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Nông) nhấn mạnh, cần quy định chặt chẽ về các chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã, nhằm hạn chế hỗ trợ theo kiểu "xin-cho" và không loại trừ tình trạng trông chờ, ỷ lại, trục lợi chính sách.

Đồng thời, đại biểu cũng đồng tình với quy định về kiểm toán hợp tác xã, bởi muốn lớn mạnh phát triển thì phải minh bạch, muốn minh bạch thì phải có kiểm toán, phải thực hiện kiểm toán khi mở rộng một phần góp vốn, mua cổ phần, cổ phiếu bên ngoài phải tính toán; đồng thời thành viên phải nắm rõ được năng lực, tiềm lực của hợp tác xã khi tham gia góp vốn nhằm đảm bảo quyền lợi của chính mình.

Cho ý kiến về Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã, đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị cơ quan soạn thảo cần xem xét quy định cụ thể hơn trong luật này về một số nội dung cụ thể như: Là cơ quan trực thuộc Liên minh hợp tác xã Việt Nam và Liên minh hợp tác xã cấp tỉnh được tiếp nhận các nguồn vốn, trong đó có nguồn vốn từ ngân sách nhà nước; quy định cụ thể về hệ thống quỹ từ trung ương đến địa phương để có sự ủy thác, hỗ trợ từ quỹ trung ương với địa phương.

Giải trình, làm rõ một số nội dung về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng bày tỏ sự đồng tình đối với việc thiết kế chính sách hỗ trợ phát triển các tổ chức kinh tế tập thể mạnh mẽ hơn, tập trung hơn, có trọng tâm trọng điểm hơn, cụ thể, rõ ràng hơn. Bên cạnh đó, Bộ trưởng cũng cho rằng cần tập trung làm rõ tính đặc thù, chú trọng chính sách chuyển đổi số, phát triển nguồn nhân lực, đổi mới mô hình quản trị, nâng cao khả năng tiếp cận vốn, tăng cường áp dụng thành tựu khoa học công nghệ.