Thí điểm thành lập Khu thương mại tự do tại Đà Nẵng; bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của UBND quận, phường

Tạo đột phá để phát triển Đà Nẵng

Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, sáng 31/5, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng. 

Trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh sự cần thiết phải xây dựng Nghị quyết với những cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và cơ sở thực tiễn đầy đủ, khoa học.

Về mục tiêu xây dựng nghị quyết, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, xây dựng Nghị quyết của Quốc hội thay thế Nghị quyết số 119/2020/QH14 ngày 19/06/2020 để sửa đổi, bổ sung một số cơ chế, chính sách nhằm thực hiện chính quyền đô thị và xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội nhằm phát huy tính ưu việt, khắc phục những khó khăn, vướng mắc, bất cập của chính quyền đô thị tại Nghị quyết số 119/2020/QH14 và tạo cơ sở pháp lý hữu hiệu để phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo đột phá, giải quyết các điểm nghẽn, nút thắt về phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố, góp phần xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Nghị quyết được xây dựng trên 4 quan điểm sau:

Một là, các cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng bảo đảm quán triệt, tuân thủ các quy định của Hiến pháp 2013, phù hợp với mục tiêu, định hướng phát triển tại Nghị quyết số 43-NQ/TW ngày 24/01/2019, Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 03/11/2022 và Kết luận số 79-KL/TW ngày 13/5/2024 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 81/2023/QH15 của Quốc hội.

Hai là, xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển Thành phố thuộc thẩm quyền của Quốc hội, khác với các quy định của luật hiện hành hoặc chưa có luật điều chỉnh. 

Thực hiện chính thức tổ chức chính quyền đô thị và tiếp tục thực hiện các cơ chế, chính sách đã đạt kết quả tại Nghị quyết số 119/2020/QH14; bổ sung các cơ chế, chính sách phù hợp đang được thí điểm tại một số địa phương. 

Việc ban hành các chính sách mới phải bảo đảm sự ổn định và tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố.

Ba là, việc đề xuất các cơ chế, chính sách phải có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với bối cảnh thực tiễn phát triển của Thành phố và phù hợp với khả năng cân đối nguồn lực của Nhà nước, tương đồng với các địa phương, được đồng thuận của người dân và doanh nghiệp, nhất là tạo ra động lực mới, đột phá để tạo điều kiện cho Thành phố phát huy vai trò là đầu tàu, dẫn dắt phát triển kinh tế của vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ.

Bốn là, thực hiện phân cấp, ủy quyền tối đa cho Thành phố nhằm tạo sự chủ động, sáng tạo, tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của Thành phố; đồng thời bảo đảm nhiệm vụ kiểm tra, giám sát của Quốc hội, Chính phủ, HĐND các cấp của Thành phố và có cơ chế kiểm soát quyền lực, thực hiện công khai minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Bổ sung nhiều chính sách mới

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nêu rõ, dự thảo Nghị quyết bao gồm 3 Chương với 18 Điều. Các nội dung của chính sách trong dự thảo Nghị quyết của Quốc hội được xây dựng như sau:

Thứ nhất, tiếp tục thực hiện các chính sách của Nghị quyết số 119/2019/QH14 của Quốc hội đang thực hiện có hiệu quả; bỏ các nội dung, chính sách không còn phù hợp khi thực hiện chính thức tổ chức chính quyền đô thị; 

Thứ hai, đề xuất cơ chế chính sách đặc thù sửa đổi, bổ sung theo 02 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù với 30 chính sách cụ thể.

Liên quan đến các chính sách về tổ chức chính quyền đô thị tại thành phố Đà Nẵng gồm 09 chính sách, trong đó có 07 chính sách tương tự các địa phương khác đã được áp dụng và 02 chính sách đề xuất mới. 

Các chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng đề xuất thực hiện thí điểm gồm 21 chính sách, trong đó có 06 chính sách hoàn toàn tương tự các tỉnh, Thành phố đã được Quốc hội cho phép thực hiện tại các Nghị quyết đặc thù, 10 chính sách tương tự có điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn của Thành phố và 05 chính sách đề xuất mới.

Bổ sung thêm nhiệm vụ quyền hạn của UBND quận, phường

Thẩm tra dự thảo này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh nêu rõ: Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng, việc Chính phủ trình Quốc hội Dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 119/2020/QH14 là đủ cơ sở chính trị, căn cứ pháp lý, căn cứ thực tiễn và đúng thẩm quyền. 

Hồ sơ Dự thảo Nghị quyết đã cơ bản đủ điều kiện trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7. Để tuân thủ đúng Nghị quyết của Bộ Chính trị và của Quốc hội, đa số ý kiến Ủy ban Tài chính, Ngân sách nhất trí trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 7.

Liên quan đến nhóm chính sách về tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại TP. Đà Nẵng, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, trên cơ sở báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật cho thấy, các ý kiến cơ bản nhất trí với những chính sách Chính phủ trình và thể hiện cụ thể trong Báo cáo thẩm tra đầy đủ. 

Đối với một số chính sách cụ thể, đa số ý kiến nhất trí bổ sung thêm nhiệm vụ quyền hạn của UBND quận, phường như quy định của Dự thảo Nghị quyết, đồng thời bổ sung thẩm quyền HĐND thành phố bãi bỏ văn bản của HĐND quận và phường ban hành trước ngày 01/7/2021 (khoản 1 Điều 18).

Đối với một số chính sách cụ thể, về thu hút đầu tư chiến lược (Điều 12), Ủy ban Tài chính, Ngân sách tán thành với chủ trương cần có chính sách mạnh mẽ nhằm thu hút đầu tư, nhất là ở một số lĩnh vực phù hợp đặc thù TP. Đà Nẵng, song cũng nhận thấy theo dự thảo Nghị quyết thì: (i) Đối tượng thu hút là các dự án quy mô vốn trung bình; (ii) Lĩnh vực, phạm vi ưu tiên thu hút tương đối rộng; (iii) Điều kiện cần đáp ứng khá đơn giản. 

Do vậy, đề nghị đánh giá tác động đối với ngân sách nhà nước để có thêm căn cứ, trình Quốc hội xem xét, quyết định. 

Đồng thời đề nghị làm rõ hơn căn cứ xác định quy mô vốn đầu tư tương ứng với từng loại hình, rà soát danh mục ngành nghề ưu đãi, bảo đảm tính hợp lý, thuyết phục.

Tán thành thí điểm thành lập Khu thương mại tự do tại Đà Nẵng

Về chủ trương thí điểm thành lập khu thương mại tự do (Điều 13), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh nêu rõ: Việc thí điểm thành lập Khu thương mại tự do là chủ trương lớn có đủ căn cứ chính trị, căn cứ pháp lý. 

Đây là chính sách mang tính đột phá, là quyết tâm chính trị, tinh thần đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm của TP. Đà Nẵng và Chính phủ trong áp dụng mô hình phát triển tiên tiến của thế giới.

Nếu thực hiện thành công sẽ tạo tiền đề thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của TP. Đà Nẵng và của cả Vùng. Đây cũng là bước thử nghiệm, vừa làm vừa rút kinh nghiệm để hoàn thiện dần.

Vì vậy, đa số ý kiến Ủy ban Tài chính, Ngân sách tán thành với chủ trương thí điểm thành lập Khu thương mại tự do tại TP. Đà Nẵng. 

Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả chủ trương này của Bộ Chính trị, đề nghị Chính phủ chỉ đạo làm rõ, quy định cụ thể về một số nội dung sau: Khái niệm, mô hình tổ chức; Chức năng, nhiệm vụ; Nguồn lực thực hiện, đầu tư phát triển hạ tầng… Khu thương mại tự do; Tác động đến phát triển doanh nghiệp, tăng trưởng kinh tế, ngân sách, xã hội và tính lan tỏa vùng miền.../.