Trả lời những câu hỏi trên tại Tọa đàm "Thu phí không dừng - Quyền lợi và trách nhiệm" do Cổng TTĐT Chính phủ đã tổ chức vào chiều 29/7, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Lê Đình Thọ cho biết: Để đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng, ngoài nguồn lực của ngân sách Nhà nước, chúng ta phải tìm những giải pháp để huy động nguồn lực đầu tư cho kết cấu hạ tầng, nhất là kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ.
Giai đoạn 2010-2015, chúng ta đã thực hiện hình thức đầu tư với dạng hợp đồng BOT. Khi chúng ta thực hiện đầu tư hình thức này thì chúng ta đang áp dụng hình thức thu phí một dừng, tức là hình thức thủ công, đối tượng chủ yếu là đường quốc lộ được nâng cấp và sửa chữa.
Riêng đối với đường cao tốc chúng ta cũng đầu tư và sử dụng hình thức thu phí kín, thu phí trên đầu phương tiện, đi km nào chúng ta thanh toán km ấy.
Hai hình thức này khác nhau. Trên đường quốc lộ được nâng cấp, sửa chữa chúng ta đầu tư và thu phí theo hình thức thủ công, còn áp dụng hình thức thu phí kín đối với đầu tư đường cao tốc.
Quá trình thực hiện hình thức thu phí thủ công trên đầu phương tiện theo lượt bộc lộ một số vấn đề.
Thứ nhất, gây nên ùn tắc giao thông ở các trạm thu phí giao thông, có những trạm có tình trạng ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự.
Thứ hai là có một số trạm không công khai, minh bạch trong vấn đề thu phí, tạo nên dư luận xã hội không tốt.
Thứ ba là tạo nên môi trường không trong lành đối với những trạm thu phí, không tiện lợi cho người dân.
Do đó, Chính phủ đã giao Bộ GTVT nghiên cứu đưa công nghệ vào để áp dụng thay thế hình thức một dừng. Bộ GTVT có nghiên cứu trên thế giới cũng như trong khu vực và lựa chọn công nghệ để áp dụng. Năm 2015, Bộ chính thức nghiên cứu và thí điểm thu phí không dừng vào thu phí đường bộ.
Về lộ trình thực hiện, Bộ Giao thông vận tải đã tính toán và đưa ra các lộ trình. Trước hết là đối với đường quốc lộ đã lắp trạm thu phí một dừng thì lộ trình đến năm 2023, toàn bộ sẽ lắp đặt thu phí không dừng, và chỉ dành 1 làn hỗn hợp để xử lý cho thời kỳ quá độ, khi người dân chưa thực hiện đầy đủ. Đến năm 2025, sẽ thực hiện toàn bộ thu phí không dừng ở tất cả các trạm thu phí.
Riêng đường cao tốc, Bộ Giao thông vận tải đã đưa ra lộ trình. Đối với dự án các đường cao tốc, tuyến cao tốc do các nhà đầu tư khác đầu tư, Bộ đã áp dụng công nghệ thu phí không dừng rồi. Bốn tuyến cao tốc của VEC đã có kế hoạch và triển khai nhưng do VEC tái cơ cấu nên có ảnh hưởng đến nguồn tài chính. Đến năm 2021, chúng ta xác định được nguồn, từ đó để có cơ sở triển khai tiếp dự án.
Với tinh thần của Thủ tướng là sớm đưa công nghệ này vào để triển khai đối với hệ thống đường cao tốc và hệ thống đường quốc lộ hiện hữu đang thực hiện các trạm thu phí, Bộ Giao thông vận tải đã có kế hoạch chi tiết để triển khai với các chủ đầu tư, cùng với các nhà cung cấp dịch vụ để chúng ta có kế hoạch đáp ứng được tiến độ này.
Khi thực hiện thu phí không dừng, sẽ khắc phục được các tồn tại đối với thu phí một dừng hiện nay:
Thứ nhất, thể hiện sự phát triển của ngành giao thông Việt Nam là ứng dụng các công nghệ tiên tiến vào tổ chức và quản lý, đưa hệ thống thông minh vào hoạt động, văn minh và tiện lợi.
Thứ hai, đem lại sự thuận tiện cho người dân về thời gian, thuận tiện khi dừng đỗ các trạm, làm tốt vấn đề môi trường.
Khi qua trạm thủ công chúng ta mất vài ba phút dừng lại, trong điều kiện thời tiết bình thường không sao, nếu nắng mưa sẽ ảnh hưởng đến người điều khiển phương tiện. Chúng ta sử dụng hình thức mới, chỉ việc đi qua, không phải mở cửa xe, dừng xe, rất thuận lợi.
Thứ ba, tiết kiệm thời gian, tránh ùn tắc giao thông trên các tuyến.
Thứ tư, khi thực hiện công nghệ thu phí không dừng, chúng ta sẽ công khai, minh bạch doanh thu, các cơ quan giám sát lẫn nhau như nhà đầu tư, nhà cung cấp dịch vụ, ngân hàng, cơ quan quản lý nhà nước.
Đây là giải pháp tạo niềm tin cho nhân dân yên tâm thực hiện, rất công khai, minh bạch.
Theo ông Hồ Trọng Vinh, Phó Tổng Giám đốc Công ty thu phí tự động VETC: Khi nói đến thu phí không dừng, chúng ta thấy lợi ích rất lớn. Với chủ xe thì tiết kiệm được thời gian, nhiên liệu, không gian, mà khi lưu thông trên đường thời gian là quan trọng nhất. Các đơn vị quản lý cũng tiết kiệm được thời gian. Từ những lợi ích đó, chúng ta tuyên truyền cho các lái xe, các chủ phương tiện hiểu được lợi ích của việc thu phí không dừng.
Hiện có 2 đơn vị cung cấp dịch vụ là VETC và VDTC, các chủ phương tiện có nhu cầu dán thẻ thì lên website của 2 đơn vị này tại địa chỉ vetc.com.vn và vdtc.com.vn hoặc hotline của 2 đơn vị.
Tất cả các trạm thu phí đều có nhân sự tại đó để phục vụ cho các lái xe khi qua trạm nào có nhu cầu dán thẻ ngay tức thì hoặc những điểm lớn, các thành phố lớn đều có nhân sự phục vụ dán thẻ theo nhu cầu của khách hàng. Đây là một lợi thế khi chúng ta triển khai trong giai đoạn về đích ngày 1/8 này.
Về phản ánh của người dân là gọi hotline hỗ trợ thu phí không dừng thì máy bận, thậm chí gọi đến nhiều đại lý thì được trả lời là hết thẻ, ông Hồ Trọng Vinh thừa nhận: Về hotline, hiện thời điểm này, tất cả khách hàng đều có nhu cầu dán thẻ, nên số lượng gọi vào hotline tăng lên rất nhiều, gấp 5 đến 6 lần, thậm chí đến 8 lần.
Bên VETC cũng có kênh chát qua Facebook hoặc qua website để lại số điện thoại, điện thoại viên sẽ gọi lại tư vấn cho khách hàng. Cách thứ hai là ngay ở các trạm thu phí đều có các điểm dán thẻ VETC để phục vụ khách hàng khi lưu thông qua trạm thu phí.