Đề nghị giới hạn lại phạm vi miễn giấy phép xây dựng, bổ sung quy định hậu kiểm, xác nhận hoàn công

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, sáng 6/11, Quốc hội thảo luận ở Tổ về dự án Luật Xây dựng (sửa đổi).

Tán thành với sự cần thiết ban hành Luật Xây dựng (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Duy Minh - Đoàn ĐBQH TP. Đà Nẵng nhấn mạnh, việc sửa đổi Luật lần này hướng tới sự đổi mới mạnh mẽ tư duy chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, giảm phiền hà cho người dân, rút ngắn các thủ tục hành chính như miễn giấy phép xây dựng được thể hiện ở Điều 43 của dự thảo Luật.

Cơ bản nhất trí với việc miễn giấy phép xây dựng, trong đó có công trình nhà ở cấp 4, nhà ở riêng lẻ dưới 7 tầng ở khu vực nông thôn đã phù hợp với quy hoạch, tuy nhiên đại biểu Nguyễn Duy Minh bày tỏ băn khoăn những rủi ro về mặt pháp lý, về quyền sở hữu của công trình khi được miễn giấy phép.

“Khi không có giấy phép xây dựng thì chủ đầu tư không thể chứng minh nguồn gốc hợp pháp của công trình để được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất. Việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất thì đã quy định rõ trong Luật Đất đai 2024”, đại biểu nêu rõ.

Theo Quochoi.vn, phân tích một số rủi ro khi miễn giấy phép xây dựng, đại biểu Nguyễn Duy Minh chỉ rõ đó có thể là rủi ro về an toàn của công trình, rủi ro về trật tự cảnh quan và hạ tầng đô thị.

“Miễn giấy phép dẫn đến bỏ khâu thẩm định thiết kế phòng cháy chữa cháy, kiểm định kết cấu. Theo thống kê của Bộ Xây dựng, riêng trong năm 2024, có tới hơn 28% sự cố xây dựng nhỏ xảy ra ở nhóm công trình không phép hoặc miễn phép. Bên cạnh đó, miễn giấy phép nếu thiếu hậu kiểm sẽ dễ gây ra phá vỡ quy hoạch chi tiết và xây chen, lấn chiếm hành lang kỹ thuật thoát nước đặc biệt là ở các đô thị”, đại biểu nêu dẫn chứng.

Cùng với đó là rủi ro đối với công tác quản lý nhà nước, đại biểu Nguyễn Duy Minh cho rằng, hiện nay, Điều 43 của dự thảo Luật chưa quy định rõ trách nhiệm hậu kiểm của cơ quan nhà nước và cũng không có cơ chế để xác nhận hoàn công cho công trình được miễn giấy phép. Nếu xảy ra sự cố hoặc sai phạm thì cơ quan quản lý cũng không có hồ sơ gốc để xử lý.

Các công trình được miễn phép xây dựng phải gửi hồ sơ thiết kế và bản vẽ chính cho UBND cấp xã để phục vụ hậu kiểm

Do đó, đại biểu Nguyễn Duy Minh kiến nghị bổ sung thêm quy định về hậu kiểm là một điểm mới trong khoản 2 Điều 43, đó là các công trình được miễn phép xây dựng phải thông báo thời điểm khởi công xây dựng, gửi hồ sơ thiết kế và bản vẽ chính cho UBND cấp xã hoặc cơ quan chuyên môn về xây dựng để cập nhật dữ liệu và phục vụ hậu kiểm. Đồng thời, cần bổ sung cơ chế xác nhận hoàn công. 

Theo đó, công trình được miễn phép xây dựng chỉ được đưa vào sử dụng sau khi có biên bản xác nhận hoàn công của cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng. Biên bản này cũng là căn cứ pháp lý để việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.

Trước những rủi ro về an toàn trong công tác quản lý hậu kiểm, đại biểu Nguyễn Duy Minh cũng đề nghị cần giới hạn lại phạm vi miễn giấy phép xây dựng. Đại biểu bày tỏ đồng tình việc miễn giấy phép xây dựng đối với một số công trình nhà ở riêng lẻ, tuy nhiên, đối với những công trình như căn hộ hay nhà trọ hay nhà trẻ, phải có yêu cầu chặt chẽ hơn.

Cùng với đó, cần phân định rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương. Đại biểu Nguyễn Duy Minh đề nghị bổ sung vào Điều 94 của dự thảo Luật là UBND cấp xã phải có trách nhiệm tổ chức hậu kiểm công trình miễn giấy phép xây dựng. Nếu phát hiện sai phạm về an toàn hoặc quy hoạch thì phải đình chỉ, yêu cầu khắc phục hoặc phải tháo dỡ công trình đó.