Đề nghị bổ sung, làm rõ 6 nhóm vấn đề để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai

Tại phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản nhất trí với sự cần thiết ban hành Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai năm 2024 với với các lý do như đã nêu tại Tờ trình của Chính phủ.

Các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị Cơ quan soạn thảo dự thảo Nghị quyết tiếp tục rà soát các nội dung quy định tại dự thảo Nghị quyết, bảo đảm phù hợp quy định của Hiến pháp; không mâu thuẫn, chồng chéo với các pháp luật hiện hành; bảo đảm tính khả thi.

Theo Quochoi.vn, phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh khẳng định: Thứ nhất, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường- cơ quan chủ trì soạn thảo dự thảo Nghị quyết đã khẩn trương, tích cực hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết đáp ứng các yêu cầu theo quy định. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đánh giá cao sự chủ động, tích cực của Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính phối hợp với Hội đồng Dân tộc, các cơ quan của Quốc hội tham gia thẩm tra và cũng đã hoàn thành báo cáo sơ bộ với nhiều ý kiến sâu sắc và xác đáng.

Thứ hai, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với nhiều nội dung trong Tờ trình của Chính phủ cũng như trong Báo cáo thẩm tra sơ bộ và thống nhất với đề xuất của Chính phủ sẽ bổ sung dự thảo Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai vào trong Chương trình lập pháp năm 2025 và sẽ trình Quốc hội xem xét thông qua theo quy trình rút gọn tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.

Thứ ba, để tiếp tục hoàn thiện, bảo đảm chất lượng trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo rà soát các nội dung của dự thảo Nghị quyết bảo đảm bám sát, phù hợp với các chủ trương, chính sách, đặc biệt là các Nghị quyết mới của Bộ Chính trị như đồng chí Chủ tịch Quốc hội đã có chỉ đạo. 

Cần làm rõ cơ chế xác định giá bồi thường khi Nhà nước tiến hành thu hồi đất

Đồng thời, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp với cơ quan thẩm tra và cơ quan có liên quan nghiên cứu bổ sung, làm rõ và lưu ý 6 nhóm nội dung, vấn đề:

Nhóm vấn đề thứ nhất: Các trường hợp thu hồi đất phải bảo đảm phù hợp với yêu cầu thực tiễn, tháo gỡ điểm nghẽn, khơi thông nguồn lực phát triển là cần thiết. Tuy nhiên, đây là vấn đề lớn, nhạy cảm, phức tạp liên quan trực tiếp đến quyền con người, quyền công dân và là một trong những nguyên nhân có thể dẫn đến khiếu kiện, khiếu nại phức tạp, kéo dài, ảnh hưởng đến an sinh xã hội và đời sống sinh kế của người dân. 

Vì vậy, việc thu hồi đất chỉ nên thực hiện trong những trường hợp thật sự cần thiết vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng và phải tiến hành công khai, minh bạch, không làm phát sinh bất cập và các vấn đề phức tạp mới trong thực tiễn; đảm bảo phù hợp với các quy định của Hiến pháp.

Các trường hợp thu hồi đất trước đây khi báo cáo cấp có thẩm quyền và theo nội dung sửa đổi Luật đất đai, đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát bảo đảm phù hợp với quy định của Hiến pháp và đề nghị Chính phủ báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền quy định cụ thể các trường hợp thu hồi đất trong dự thảo Nghị quyết. 

Đồng thời, cần làm rõ cơ chế xác định giá bồi thường khi Nhà nước tiến hành thu hồi đất, trong đó có quy định về áp dụng giá trong bảng giá đất hay là giá thỏa thuận giữa nhà đầu tư và người có đất bị thu hồi trước đó để bồi thường cho phần diện tích còn lại nhằm hạn chế phát sinh khiếu nại, khiếu kiện.

Làm rõ hơn căn cứ phương pháp xác định tiền sử dụng đất để bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất

Nhóm vấn đề thứ hai: Về áp dụng bảng giá đất và hệ số điều chỉnh để tính nghĩa vụ tài chính và tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất cần bảo đảm đúng mục tiêu chính của chính sách, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp, bảo đảm công khai, minh bạch, khả thi.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị làm rõ hơn căn cứ phương pháp xác định tiền sử dụng đất để bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất; đồng thời đánh giá việc áp dụng giá đất theo bảng giá và hệ số điều chỉnh giá đất có đáp ứng được yêu cầu thực tiễn phát triển. Vì hệ số điều chỉnh giá đất có ưu điểm là dễ tính toán nhưng mà căn cứ để xác định thì cũng chưa rõ, còn vướng mắc khi áp dụng với diện tích thu hồi lớn. 

Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị rà soát, quy định rõ cơ chế xử lý chuyển tiếp để không phát sinh vướng mắc trong quá trình thực hiện, đồng thời đáp ứng yêu cầu tháo gỡ bất cập trong việc áp dụng bảng giá đất và giá đất cụ thể theo quy định của Luật Đất đai hiện hành.

Cho phép chuyển mục đích một phần thửa đất mà không bắt buộc phải tách thửa: Cần phải rà soát quy định cụ thể, chặt chẽ

Nhóm vấn đề thứ ba: Về việc cho phép chuyển mục đích một phần thửa đất mà không bắt buộc phải tách thửa là chủ trương hợp lý, phù hợp với thực tiễn, tạo điều kiện thuận lợi cho người sử dụng đất trong quá trình thực hiện. Tuy nhiên, cũng cần phải rà soát quy định cụ thể, chặt chẽ để tránh bị lợi dụng, gây thất thoát ngân sách, tài sản Nhà nước.

Nhóm vấn đề thứ tư: Về đề xuất giao thẩm quyền xử lý, giải quyết tranh chấp cho cơ quan Tòa án nhân dân, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cân nhắc rất thận trọng, đánh giá rất là kỹ lưỡng để bảo đảm tính khả thi, phù hợp với điều kiện thực tiễn của đất nước và chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan quản lý nhà nước. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị Tòa án nhân dân tối cao sẽ có ý kiến chính thức về vấn đề này để làm cơ sở cho Quốc hội có thể xem xem xét, xử lý.

Nhóm vấn đề thứ năm: Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị tiếp tục rà soát, tổng hợp đầy đủ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thi hành Luật Đất đai năm 2024 để có giải pháp tháo gỡ kịp thời trong Nghị quyết này.

Đề nghị rà soát kỹ lưỡng, thống nhất hiệu lực thi hành của dự thảo Nghị quyết

Nhóm vấn đề thứ sáu: Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị rà soát kỹ lưỡng, thống nhất hiệu lực thi hành của dự thảo Nghị quyết, xác định đầy đủ và toàn diện các trường hợp cần áp dụng cơ chế chuyển tiếp nhằm xử lý tối đa các vướng mắc, bất cập phát sinh trên thực tế khi Nghị quyết này có hiệu lực thi hành, tránh bỏ sót các trường hợp có sự thay đổi chính sách giữa dự thảo Nghị quyết và quy định của Luật Đất đai hiện hành; Đảm bảo tính ổn định của hệ thống pháp luật, hạn chế khoảng trống pháp lý, xung đột quy phạm và tránh phát sinh hồ sơ tranh chấp mới khi thực hiện.

Cùng với các nội dung nêu trên, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp với các cơ quan hữu quan tiếp thu tối đa ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc giải trình thấu đáo các nội dung của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng như ý kiến kiểm tra sơ bộ của Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính, ý kiến tham gia của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban khác của Quốc hội và khẩn trương hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết để trình Quốc hội xem xét đúng quy định về tiến độ, bảo đảm chất lượng tại Kỳ họp thứ 10.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cũng giao Ủy ban Kinh tế và Tài chính chủ trì, phối hợp với Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội thẩm tra chính thức dự thảo Nghị quyết để trình Quốc hội xem xét.